ไมยราพณ์

มัยราพณ์ เป็นตัวละครในเรื่องรามเกียรติ์ พญายักษ์เจ้าแห่งเมืองบาดาล กายสีม่วงอ่อน มงกุฏยอดกระหนก ปากขบ นัยน์ตาจระเข้ มีเวทมนตร์สะกดทัพ และเครื่องสรรพยาเป่ากล้องล่องหนเป็นอาวุธ ในต้นฉบับภาษาสันสกฤตชื่อว่า อหิรภณะ มัยราพณ์เป็นยักษ์ที่มีนิสัยดุร้ายเป็นอย่างมาก

มัยราพณ์
ตัวละครใน รามเกียรติ์
มัยราพณ์ทำพิธีปรุงยาสะกดทัพ (ภาพจากโขนเฉลิมพระเกียรติ ชุด ศึกมัยราพณ์)
ข้อมูลตัวละครในเรื่อง
เผ่าพันธุ์	ยักษ์
เพศ	ผู้
ตำแหน่ง	กษัตริย์กรุงบาดาล
คู่สมรส
ญาติ	มหายมยักษ์ (บิดา) (มารดา) (พี่สาว) ไวยวิก (หลาน) มัจฉานุ (บุตรบุญธรรม)
สีกาย	ม่วง
อาวุธประจำตัว	ยาเป่ากล้องล่องหน

ประวัติ

มัยราพณ์เป็นโอรสท้าวมหายมยักษ์กษัตริย์เมืองบาดาลองค์ที่ 2 และนางจันทรประภาศรี มีพี่สาว 1 คน คือนางพิรากวน ภายหลังเมื่อท้าวมหายมยักษ์สิ้นพระชนม์ ไมยราพได้ครองเมืองบาดาลสืบแทนเป็นกษัตริย์แห่งเมืองบาดาลองค์ที่ 3 ซึ่งก่อนตายมหายมยักษ์ ก็ได้สั่งเสียว่าอย่าไปยุ่งกับทศกัณฐ์ผู้มีศักดิ์เป็นลุง เพราะจะเป็นภัยต่อเมืองบาดาล

ต่อมามัยราพณ์ได้ไปเรียนวิชากับพระฤษีสุเมธ ที่เชิงป่าหิมพานต์จนมีวิชาเก่งกล้า รวมทั้งยังถอดหัวใจได้ จึงถอดดวงใจไว้ในแมลงภู่ แล้วนำไปซ่อนไว้ที่ยอด มัยราพณ์ได้พบมัจฉานุ ลูกของนางสุพรรณมัจฉากับหนุมานที่คลอดทิ้งไว้บนหาดทราย จึงเก็บมาเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม

เมื่อทศกัณฐ์ได้มาเชิญให้มัยราพณ์ไปช่วยรบ แม้นางจันทรประภาศรีพระมารดาจะห้ามปรามไว้ มัยราพณ์ก็ไม่เชื่อฟัง และได้ไปสะกดทัพ และลักพาพระรามไปซ่อนไว้ที่เมืองบาดาล โดยใส่กรงเหล็กขังไว้ที่ดงตาลเพื่อรอต้มให้ตายพร้อมกับไวยวิกหลานชาย บุตรของนางพิรากวนที่มัยราพณ์กล่าวหาว่าเป็นกบฏ หนุมานจึงตามไปช่วยและได้พบกับมัจฉานุ ทั้งสองเกิดต่อสู้กันโดยไม่รู้ว่าเป็นพ่อลูก แต่ก็ทำอะไรกันไม่ได้จึงสอบถามความเป็นมาซึ่งกันและกัน ครั้นสอบถามและพิสูจน์กันด้วยลักษณะและการหาวเป็นดาวเป็นเดือนของหนุมาน มัจฉานุจึงยอมเชื่อ หนุมานจะให้มัจฉานุบอกที่ซ่อนพระราม แต่มัจฉานุยังกตัญญูต่อมัยราพณ์ ก็ไม่ยอมบอกตามตรง แต่บอกใบ้ว่ามาทางใดก็ให้ไปทางนั้น หนุมานจึงมุดลงไปในสายบัวเหมือนกับที่ลงมาครั้งแรก และที่สุดหนุมานก็ฆ่ามัยราพณ์ตาย ไวยวิกบุตรของนางพิรากวนจึงได้เป็นกษัตริย์แห่งกรุงบาดาลองค์ที่ 4

ข้อมูลเพิ่มเติม

• โขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุดมัยราพณ์สะกดทัพ ของกรมศิลปากร^[]

ก่อนหน้า		ไมยราพ		ถัดไป
มหายมยักษ์		กษัตริย์กรุงบาดาลในเรื่อง รามเกียรติ์		ไวยวิก