โตเกี๋ยม

โตเกี๋ยม (อังกฤษ: Tao Qian; จีน: 陶谦; พินอิน: Táo Qiān; เวด-ไจลส์: T'ao Ch'ien) ชื่อรองว่า กงจู่ เป็นข้าราชการและขุนศึกที่มีชีวิตอยู่ในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของจีน เขาเป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีในฐานะสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋ว

เถา เชียน (มาตรฐาน) โตเกี๋ยม (ฮกเกี้ยน)
陶謙
สมุหเทศาภิบาลมณฑลชีจิ๋ว(徐州牧)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 190 (190) – ค.ศ. 194 (194)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
ถัดไป	เล่าปี่
แม่ทัพบูรพาปลอดภัย (安東將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 190 (190) – ค.ศ. 194 (194)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
ผู้ตรวจราชการมณฑลชีจิ๋ว (徐州刺史)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 188 (188) – ค.ศ. 190 (190)
กษัตริย์	พระเจ้าเลนเต้ / พระเจ้าฮั่นเซ่าตี้ / พระเจ้าเหี้ยนเต้
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ค.ศ. 132 , มณฑลอานฮุย
เสียชีวิต	ค.ศ. 194 (อายุ 62 ปี) , มณฑลซานตง
คู่สมรส	Lady Gan
บุตร	Tao Shang Tao Ying
อาชีพ	ข้าราชการ, ขุนศึก
Courtesy name	กงจู่ (恭祖)
Peerage	หลี่หยางโหว (溧陽侯)
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวเต็ม	陶謙
อักษรจีนตัวย่อ	陶谦
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Táo Qiān เวด-ไจลส์ Tʻao^2-Chʻien^1 dɑu kʰem bl'uː kʰeːm

มณฑลที่ถูกปกครองโดยโตเกี๋ยมในปลายปี ค.ศ. 180

ช่วงชีวิตแรกและอาชีพ

โตเกี๋ยมมาจากเมืองตันเอี๋ยง(ตานหยาง-丹楊郡) มณฑลเองจิ๋ว ซึ่งอยู่บริเวณรอบหม่าอันซาน มณฑลอานฮุยในปัจจุบัน ในช่วงวัยหนุ่ม เขาเป็นที่รู้จักกันในด้านความวิริยะอุตสาหการเรียนและซื่อสัตย์ ในขณะที่เข้ารับราชการในราชวงศ์ฮั่น เขาได้นำกองทัพในเมืองตันเอี๋ยงเพื่อปราบปรามการก่อกบฎ

เมื่อเหตุการณ์กบฎโพกผ้าเหลืองได้เกิดขึ้น เขาได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ตรวจราชการมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋ว และเขาได้ประสบความสำเร็จในการกวาดล้างพื้นที่ของกองกำลังฝ่ายกบฏ เขาได้ถูกส่งไปยังชายแดนด้านตะวันตกเฉียงเหนือในช่วงการก่อกบฏเหลียงจิ๋ว ซึ่งเขาได้ทำงานรับใช้ภายใต้บัญชาการของเตียวอุ๋น ในช่วงระหว่างการทัพ โตเกี๋ยมพูดจาดูหมิ่นเตียวอุ๋นและทำให้เขาโกรธมาก แต่อย่างไรก็ตาม ซุนเกี๋ยนและตั๋งโต๊ะที่อยู่ในกองทัพก็ไม่พอใจในความเป็นผู้นำของเตียวอุ๋นเช่นกัน ในเหตุการณ์ความวุ่นวายที่เกิดขึ้นมาจากการก่อรัฐประหารของตั๋งโต๊ะ และการสู้รบที่ตามมา โตเกี๋ยมได้กลับไปยังแคว้นชีจิ๋วและเข้าควบคุมแคว้นเองจิ๋วที่อยู่ใกล้เคียง อย่างไรก็ตาม ภายหลังจากนั้นมา เขาไม่สามารถแสดงให้เห็นถึงความทะเยอทะยานที่จะขยายอาณาเขตของเขาได้อีกต่อไป

โตเกี๋ยมได้เป็นผู้รับผิดชอบในการเริ่มต้นอาชีพของอ่องหลอง จูตี และตันเต๋ง ซึ่งทุกคนจะมีบทบาทที่สำคัญในเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่นำไปสู่ปลายราชวงศ์ฮั่น อย่างไรก็ตาม ในขณะเดียวกัน เขาก็ได้ส่งเสริมขุนนางที่ไม่มีจริยธรรมเช่น ฉกหยง เฉาหง ชิวซวน และพลาดที่จะแต่งตั้งคนดี เช่น เจ้ายู่ ที่มีความสามารถและจงรักภักดีไว้ใช้ใกล้ตัว โตเกี๋ยมยังจับคนที่ไม่ยอมสวามิภักดิ์เช่น เตียวเจียว และลิห้อมไปคุมขัง และเขายังพยายามที่จะทำร้ายครอบครัวของซุนเซ็กซึ่งได้รับใช้ให้กับอ้วนสุดในช่วงเวลานั้น

โจโฉบุกโจมตีแคว้นชีจิ๋ว

ใน ค.ศ. 193 โจโก๋ บิดาของโจโฉได้เดินทางผ่านมายังแคว้นชีจิ๋ว โตเกี๋ยมได้ให้การต้อนรับเป็นอย่างดี และมอบหมายให้เตียวคี(張闓) เป็นผู้คุ้มกันขบวนรถอีกด้วย แต่หลังจากเตียวคีนำทหารห้าร้อยนายติดตามขบวนรถของโจโก๋ เตียวคีเกิดความโลภด้วยเห็นว่าโจโก๋มีทรัพย์สมบัติเป็นจำนวนมาก จึงวางแผนฆ่าโจโก๋และปล้นชิงทรัพย์สินและหลบหนีไป การตายของโจโก๋ได้ทำให้โจโฉซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นกุนจิ๋ว นำกองทัพบุกเข้าโจมตีแคว้นชีจิ๋วและสังหารหมู่ประชาชนพลเรือนนับไม่ถ้วนเพื่อเป็นการล้างแค้นให้กับบิดาของเขา โตเกี๋ยมได้ขอความช่วยเหลือจากพันธมิตรของเขาที่แคว้นเฉงจิ๋ว และมีเต๊งไก๋และเล่าปี่ ลูกน้องของเขามาเข้าร่วมและพร้อมด้วยกองกำลังเสริม โตเกี๋ยมสามารถต้านทานโจโฉไว้ได้ ในที่สุด กองทัพโจโฉต้องประสบขาดแคลนเสบียงและต้องถอนกำลังกลับไปยังแคว้นกุนจิ๋ว

เต๊งไก๋ได้เดินทางกลับไปทางเหนือ แต่โตเกี๋ยมได้จัดตั้งกองกำลังจำนวนหลายพันนายจากเมืองตันเอี๋ยงให้แก่เล่าปี่ ดังนั้นเล่าปี่จึงเปลี่ยนผู้เป็นนายจากเต๊งไก๋มาเป็นโตเกี๋ยม

โจโฉได้เปิดฉากการบุกเข้าโจมตีเป็นครั้งที่สองใน ค.ศ. 194 แต่กลับถูกบีบบังคับให้หันหลังกลับ เมื่อเตียวเมาและตันก๋งได้ก่อกบฎต่อต้านเขาและช่วยเหลือแก่ลิโป้ ขุนศึกคู่อริในการเข้ายึดควบคุมฐานที่มั่นของเขาในแคว้นกุนจิ๋ว

โตเกี๋ยมได้ล้มป่วยจนถึงแก่กรรมใน ค.ศ. 194 ลูกน้องของเขาอย่างบิต๊กและบิฮองได้เชิญเล่าปี่เข้ารับตำแหน่งเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋วคนใหม่ เล่าปี่ได้ปฏิเสธในตอนแรกและได้เสนอที่จะยกตำแหน่งนี้ให้กับอ้วนสุด แต่ขงหยงได้โน้มน้าวให้เขายอมรับตำแหน่งนี้ในที่สุด

ในวรรณกรรมสามก๊ก

ในวรรณกรรมอิงประวัติศาสตร์ในศตวรรษที่ 14 เรื่องสามก๊ก โตเกี๋ยมได้ถูกกล่าวถึงว่าเป็น"ชายที่อบอุ่นและซื่อสัตย์" และการโจมตีโจโก๋ของเตียวคีนั้นถือว่าเป็นการกระทำที่ขัดต่อความต้องการของเขาเอง ต่อมาภายหลังจากนั้นที่เล่าปี่ได้ช่วยเหลือเขาในการขับไล่การรุกรานของโจโฉ โตเกี๋ยมได้เสนอยกตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋วให้แก่เล่าปี่ถึงสามครั้งแต่เล่าปี่กลับปฏิเสธทุกครั้ง โดยกล่าวว่าเป็นการกระทำดังกล่าวจะถูกมองว่าไร้เกียรติ ใน ค.ศ. 194 ในขณะที่กำลังจะสิ้นลมหายใจ โตเกี๋ยมได้พยายามเป็นครั้งสุดท้ายเพื่อร้องขอให้เล่าปี่เข้ารับตำแหน่งทันที แต่เล่าปี่ยังคงปฏิเสธคำขอของเขา โตเกี๋ยมได้ถึงแก่กรรมอย่างสงบภายหลังจากนั้นได้ไม่นาน และในที่สุด เล่าปี่ได้ยอมเข้ารับตำแหน่งตามคำสั่งเสียครั้งสุดท้ายของเขา ภายหลังจากประชาชนชาวชีจิ๋วและเหล่าพี่น้องของเขาต่างเชิญให้เขาเข้ารับตำแหน่ง

อ้างอิง

1. Tao Qian's biography in Records of the Three Kingdoms stated that Tao died in the first year of the Xingping era (194-195) in the reign of . (興平元年， ... 是歲，謙病死。) An annotation from the Wu Shu further mentioned that he was 63 years old (by ) when he died. (吳書曰：謙死時，年六十三， ...) By calculation, his birth year should be around 132.
2. Lady Gan's father was an Administrator of Cangwu. (《吴书》曰：...故苍梧太守同县甘公出遇之涂，见其容貌，异而呼之，住车与语，甚恱，因许妻以女。甘公夫人闻之，怒曰：“妾闻陶家儿敖戏无度，如何以女许之？”公曰：“彼有奇表，长必大成。”遂妻之。) Wu Shu annotation in Sanguozhi, vol.08

ดูเพิ่ม

• ตัวละครในสามก๊ก
• บิต๊ก
• ตันเต๋ง

ก่อนหน้า		โตเกี๋ยม		ถัดไป
ไม่ทราบ		สมุหเทศาภิบาลมณฑลชีจิ๋ว (190 - 194)		เล่าปี่