แม น ำเวฬ อ านว า เวน เป นแม น ำสายหน งในภาคตะว นออกของประเทศไทย ต นน ำอย ท เขาชะอมและเขาท งสะพานห นในเขตอำเภอมะขาม จ งห

แม่น้ำเวฬุ (อ่านว่า [เวน]) เป็นแม่น้ำสายหนึ่งในภาคตะวันออกของประเทศไทย ต้นน้ำอยู่ที่เขาชะอมและเขาทุ่งสะพานหินในเขตอำเภอมะขาม จังหวัดจันทบุรี ไหลไปทางทิศใต้ เป็นเส้นแบ่งเขตอำเภอมะขามกับอำเภอขลุง เข้าเขตอำเภอขลุง แล้วไหลเป็นเส้นแบ่งเขตอำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี กับอำเภอเขาสมิง จังหวัดตราด ก่อนไหลออกทะเลที่ปากน้ำเวฬุ บริเวณแนวแบ่งเขตระหว่างอำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี กับอำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด มีความยาวประมาณ 81 กิโลเมตร ตอนต้นน้ำเรียก คลองเวฬุ

แม่น้ำเวฬุ คลองเวฬุ
ที่ตั้ง
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	จันทบุรี, ตราด
ลักษณะทางกายภาพ

ต้นน้ำ	เขาชะอมและเขาทุ่งสะพานหิน
• ตำแหน่ง	ตำบลปัถวี อำเภอมะขาม จังหวัดจันทบุรี

ปากน้ำ	ปากน้ำเวฬุ
• ตำแหน่ง	ตำบลบางชัน อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี และตำบลบางปิด อำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด
• พิกัด	12°17′50.1″N 102°15′27.1″E / 12.297250°N 102.257528°E / 12.297250; 102.257528
ความยาว	81 กิโลเมตร (50 ไมล์)
ลุ่มน้ำ
ระบบแม่น้ำ	ลุ่มน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำรัสถึงแม่น้ำเวฬุเมื่อครั้งเสด็จประพาสหัวเมืองชายทะเลตะวันออกใน พ.ศ. 2419 ว่า "...ที่นี้เปนปากน้ำเมืองขลุง เขาเรียกว่าปากน้ำเวน มีเกาะจิกอยู่ตรงน่าเหมือนลับแล มีเกาะเล็กอยู่อิก ๒ เกาะติดกันไป..." รูปคำว่า เวฬุ มาจากภาษาบาลี แปลว่า "ไม้ไผ่" อย่างไรก็ตาม มีข้อสันนิษฐานว่าชื่อแม่น้ำที่ออกเสียงว่า [เวน] นี้ อาจมาจากคำในภาษาพื้นถิ่นดั้งเดิมของผู้คนแถบนี้ ต่อมาผู้รู้ในสมัยหลังเขียนสะกดเป็น เวฬุ เพื่อให้มีรูปคำสอดคล้องกับคำในภาษาบาลี

บริเวณปากน้ำเวฬุในปัจจุบันเป็นป่าชายเลนในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ครอบคลุมพื้นที่ 6,000 ไร่ เป็นแหล่งรวมพรรณไม้ชายเลนหลากหลายชนิด เช่น โกงกางใบเล็ก โกงกางใบใหญ่ ขลู่ จาก ชะคราม ช้าเลือด ปรงหนู ปรงทะเล เป็นต้น นอกจากนั้นยังเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำ และเป็นถิ่นอาศัยของเหยี่ยวแดง มีชุมชนชาวประมงพื้นบ้าน ประกอบอาชีพต่าง ๆ เช่น การทำประมง หาปู หาปลา ยกยอกุ้ง เลี้ยงปลากระชัง เป็นต้น

อ้างอิง

สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. อักขรานุกรมภูมิศาสตร์ไทย เล่ม ๔ (อักษร ย-ฮ) ฉบับราชบัณฑิตยสภา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2561.
"ปกิณกศิลปวัฒนธรรม เล่ม 19" (PDF). กรมศิลปากร. p. 75.
"จังหวัดตราด".
"พระราชนิพนธ์เสด็จประพาศจันทบุรี วัน ๔ ๑๒ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘". ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ.
"ปกิณกศิลปวัฒนธรรม เล่ม 19" (PDF). กรมศิลปากร. p. 76.
"คืนชีพป่าชายเลน ผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์แห่งปากแม่น้ำเวฬุ". บ้านเมือง.
"ป่าชายเลนปากแม่น้ำเวฬุ". คลังทรัพยากรการศึกษาแบบเปิด.^[]

[อักขรานุกรม-1] สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. อักขรานุกรมภูมิศาสตร์ไทย เล่ม ๔ (อักษร ย-ฮ) ฉบับราชบัณฑิตยสภา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2561.

[2] "ปกิณกศิลปวัฒนธรรม เล่ม 19" (PDF). กรมศิลปากร. p. 75.

[3] "จังหวัดตราด".

[4] "พระราชนิพนธ์เสด็จประพาศจันทบุรี วัน ๔ ๑๒ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘". ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ.

[5] "ปกิณกศิลปวัฒนธรรม เล่ม 19" (PDF). กรมศิลปากร. p. 76.

[6] "คืนชีพป่าชายเลน ผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์แห่งปากแม่น้ำเวฬุ". บ้านเมือง.

[7] "ป่าชายเลนปากแม่น้ำเวฬุ". คลังทรัพยากรการศึกษาแบบเปิด.^[]