แชน วรงคไพสิฐ

พลตำรวจโท แชน วรงคไพสิฐ หรือที่รู้จักในชื่อ ดาบแชน เป็นตำรวจนักกู้ระเบิดที่มีชื่อเสียง ผู้ให้สัมภาษณ์ตามสื่อต่าง ๆ และออกรายการโทรทัศน์หลายครั้ง รวมถึงเป็นหัวหน้าหน่วยทำลายล้างวัตถุระเบิด ซึ่งเป็นที่รู้จักในชื่อ "หน่วยเหยี่ยวดง 60" โดยได้รับรางวัลคนดีของแผ่นดินใน พ.ศ. 2554 และในภายหลัง เขาได้เสียชีวิตจากการปฏิบัติหน้าที่ โดยระเบิดแสวงเครื่อง

แชน วรงคไพสิฐ
เกิด	แชน แซ่หว่อง 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 จังหวัดนราธิวาส ประเทศไทย
เสียชีวิต	28 ตุลาคม พ.ศ. 2556 (50 ปี) ถนนสาย 42 บ้านส้มป่อย หมู่ 4 ตำบลกาเยาะมาตี อำเภอบาเจาะ จังหวัดนราธิวาส
อาชีพ	หัวหน้าชุดเก็บกู้และทำลายวัตถุระเบิด หน่วยปฏิบัติการพิเศษ จังหวัดนราธิวาส (หน่วยเหยี่ยวดง 60)
องค์การ	กลุ่มงานสืบสวนสอบสวน กองบังคับการตำรวจภูธรจังหวัดนราธิวาส
คู่สมรส	นันทวรรณ วรงคไพสิฐ
บุตร	ชนกนันท์ วรงคไพสิฐ เชาวนันท์ วรงคไพสิฐ

ประวัติ

แชน วรงคไพสิฐ มีชื่อเดิมคือ แชน แซ่หว่อง เป็นชาวจังหวัดนราธิวาสโดยกำเนิด มีมารดาชื่อยุพา แซ่หว่อง ซึ่งแชน มาจากครอบครัวที่มีฐานะยากจน โดยประกอบอาชีพรับจ้างทำนาและกรีดยาง และเขาได้เข้าศึกษาระดับประถมที่โรงเรียนบ้านไร่พระยา อำเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส รวมทั้งเคยทำงานเป็นลูกจ้างศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดนราธิวาส

แชนสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนตำรวจภูธร 9 รุ่นที่ 36 ใน พ.ศ. 2538 และเริ่มงานรักษาความปลอดภัย ชุดหน่วยปฏิบัติการพิเศษ หัวหน้าชุดคุ้มครองหมู่บ้าน สายตรวจรถจักรยานยนต์ จนถึง พ.ศ. 2532 และผ่านการอบรมด้านการเก็บกู้ระเบิดเบื้องต้น รวมถึงได้รับการอบรมหลักสูตรอีโอดี ที่สหรัฐอเมริกา จากการที่เขาได้แสดงความสามารถด้านเก็บกู้ระเบิดนี้เอง ที่ทำให้เขาเริ่มก้าวสู่เส้นทางของหน่วยทำลายล้างวัตถุระเบิด (ทลร.) (อังกฤษ: Explosive Ordnance Disposal (EOD))

พ.ศ. 2553 แชนถูกยิงจนได้รับบาดเจ็บ และพักรักษาตัวกว่า 1 ปี ก่อนที่จะย้ายมาทำหน้าที่เป็นสายตรวจที่จังหวัดนราธิวาส กระทั่งในภายหลังเขาได้มาช่วยงานราชการที่หน่วยปฏิบัติการพิเศษ เพื่อทำหน้าที่เก็บกู้ระเบิดอีกครั้ง

รายการคนค้นฅน ได้เคยนำเสนอชีวประวัติของแชน วรงคไพสิฐ ในตอน "ดาบแชน คนกู้ระเบิด" โดยได้นำเสนอการปฏิบัติหน้าที่เสี่ยงชีวิตในเหตุการณ์ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2553 ซึ่งได้มีการเปิดเผยว่าเขาได้เผชิญกับระเบิดมากว่าหนึ่งร้อยลูก โดยบางครั้งก็ได้รับบาดเจ็บจนเกือบเอาชีวิตไม่รอด แต่ก็หายบาดเจ็บมาได้ทุกครั้ง จนทำให้ผู้คนพร้อมใจยกให้เขาเป็น "นายดาบเดนตาย" และในวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2554 เขาได้รับการติดยศเป็นร้อยตำรวจตรี

การปฏิบัติหน้าที่ของหน่วยเหยี่ยวดง 60 ของเขาได้รับการเสนอผ่านรายการคนค้นฅน อีกครั้งใน พ.ศ. 2554 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ 15 นาย ภายใต้การนำของ ร.ต.ต.แชน โดยในปีเดียวกันนี้ ทีมของเขาได้รับรางวัลคนดีของแผ่นดิน ประจำปี 2554 ซึ่งหลังจากได้รับรางวัลเพียง 2 วัน หน่วยเหยี่ยวดง 60 ก็พบกับเหตุระเบิดในอำเภอตากใบ โดยเจ้าหน้าที่ทีมได้รับบาดเจ็บ 6 นาย รวมถึง ร.ต.ต.แชน ได้รับบาดเจ็บที่ดวงตาก่อนที่จะได้รับการรักษาจนหายเป็นปกติ

ชีวิตส่วนตัว

แชนได้รับการกล่าวว่าเป็นผู้มีอัธยาศัยไมตรี เข้ากับคนง่าย ชอบช่วยเหลือผู้อื่น เขามีคู่สมรสชื่อนันทวรรณ วรงคไพสิฐ ซึ่งเคยร้องขอให้เขาลาออกมาเพื่อใช้ชีวิตแบบคนทั่วไปหลายครั้ง แต่แชนก็ยังคงตั้งใจที่จะทำหน้าที่ต่อ ซึ่งทั้งคู่มีลูกสาวเป็นพยาบาลประจำห้องฉุกเฉินชื่อ ชนกนันท์ วรงคไพสิฐ และลูกชายอีก 1 คน ชื่อเชาวนันท์ วรงคไพสิฐ ผู้ต้องการที่จะเป็นตำรวจเช่นเดียวกับบิดา

การปฏิบัติหน้าที่

แชน วรงคไพสิฐ เป็นบุคคลสำคัญในการเก็บกู้วัตถุระเบิดที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยเป็นผู้มุ่งเน้นการเก็บกู้วัตถุระเบิดมากกว่าการทำลาย เนื่องด้วยต้องการเก็บหลักฐานเพื่อตามหาผู้ผลิต และเขาบุคคลรายแรก ๆ ที่ได้ให้ข้อมูลสำหรับเครื่องตรวจวัตถุระเบิดจีที200 ว่ามีความน่าเชื่อถือเพียง 30 เปอร์เซนต์

จากการตรวจสอบประวัติการทำงานของแชนอย่างเป็นทางการ พบว่าเขาสามารถเก็บกู้วัตถุระเบิดได้ 325 ครั้ง ในระยะเวลา 25 ปีของการทำงาน นับเป็นผู้ทำการเก็บกู้วัตถุระเบิดได้มากที่สุดของประเทศ

การเสียชีวิต

วันที่ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2556 ร.ต.ต.แชน วรงคไพสิฐ พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่เก็บกู้วัตถุระเบิด ได้ปฏิบัติหน้าที่เก็บกู้วัตถุระเบิดที่อำเภอบาเจาะ จังหวัดนราธิวาส ร.ต.ต.แชน และสมาชิกทีมได้เดินไปพบวัตถุระเบิดที่ปากหลุม จึงได้มีการตะโกนให้ทุกคนได้ระวังตัว แต่ในเวลานั้นเอง ได้มีผู้ก่อเหตุใช้วิทยุสื่อสารจุดชนวนระเบิดที่ประกอบไว้ในถังแก๊สหุงต้มหนัก 50 กิโลกรัมที่ฝังไว้ในบริเวณใกล้กันจนระเบิด ทำให้ ร.ต.ต.แชน ถูกแรงระเบิดจนเสียชีวิต

จากเหตุการณ์ดังกล่าว ได้มีข้าราชการตำรวจ, ทหาร และประชาชนเป็นจำนวนกว่า 5,000 คนเดินทางมาร่วมพิธีรดน้ำศพและไว้อาลัย รวมถึงได้เตรียมพิธีพระราชทานเพลิงศพขึ้นในวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2556 และทางสำนักงานตำรวจแห่งชาติได้พิจารณาปูนบำเหน็จเป็นกรณีพิเศษ 7 ขั้น พร้อมเยียวยาครอบครัวผู้เสียชีวิต โดย ร.ต.ต.แชน ได้รับการเลื่อนยศเป็น พลตำรวจโท ส่วนทาง พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก ในฐานะผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร ได้ยกย่องสดุดีวีรกรรมการปฏิบัติหน้าที่ และแสดงความเสียใจต่อครอบครัว โดยถือว่าแชน เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการเก็บกู้วัตถุระเบิดมากที่สุดคนหนึ่ง รวมถึงกระทรวงกลาโหมได้ยกย่องให้แชนเป็นบุคคลทรงคุณค่า โดยถือเป็นการสูญเสียบุคลากรระดับคุณภาพครั้งใหญ่

สิ่งสืบเนื่อง

จากเหตุการณ์ความสูญเสียดังกล่าว สัณฐิติ ขอจิตรเมตต์ ซึ่งเป็นผู้สื่อข่าวจังหวัดนราธิวาสถึงกับกอดเพื่อนร่ำไห้ด้วยความเสียใจเมื่อครั้งที่บันทึกภาพทำข่าว รวมถึงทางสังคมออนไลน์ ได้ทำการเผยแพร่ภาพเจ้าหน้าที่เก็บกู้และทำลายวัตถุระเบิด ขณะกำลังกราบบริเวณที่แชนเสียชีวิตทั้งที่รองเท้าหลุดชำรุด โดยเป็นการเผยแพร่อย่างกว้างขวาง เพื่อเรียกร้องให้หน่วยงานรัฐบาลและผู้เกี่ยวข้องเข้าช่วยเหลือ

รางวัลที่ได้รับ

• รางวัลตำรวจดีเด่น จากสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
• รางวัลตำรวจดีเด่นต้นแบบ ของมูลนิธิบุณยะจินดา
• ตำรวจผู้ปฏิบัติงานดีเด่นและเสียสละ ของศูนย์ปฏิบัติการสำนักงานตำรวจแห่งชาติส่วนหน้า (ศปก.ตร.สน.)
• 13 ตุลาคม พ.ศ. 2552 (วันตำรวจ) - รางวัลตำรวจดีเด่นในโครงการคนดีแทนคุณแผ่นดินของบริษัท เนชั่น มัลติมีเดีย กรุ๊ป จำกัด (มหาชน)
• พ.ศ. 2554 - รางวัลฅนต้นเรื่องแห่งปี 2554
• พ.ศ. 2554 - รางวัลคนค้นฅนอวอร์ด ประจำปี 2554
• พ.ศ. 2554 - รางวัลคนดีของแผ่นดิน ประจำปี 2554

ปริญญากิตติมศักดิ์

• 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2554 - รับพระราชทานนิติศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยรามคำแหง

อ้างอิง

1. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-11. สืบค้นเมื่อ 2021-10-10.
2. อาลัยดาบแชนนักกู้ระเบิดแห่งแดนใต้ : อาชญากรรม : ข่าวทั่วไป : คมชัดลึก
3. บึ้มบาเจาะ! "ดาบแชน" ตำรวจกู้ระเบิดคนดังพลีชีพพร้อมเพื่อนอีก 2
4. ‘หมวดแชน’... วีรบุรุษชายแดนใต้ กู้ระเบิด ผดุงชีวิต พิทักษ์ถิ่นด้ามขวานทอง. สยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์. ปีที่ 61 ฉบับที่ 7. วันศุกร์ที่ 1 - วันพฤหัสบดีที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2556. ISSN 0125-0787. หน้า 8
5. ลวงบึม-3 ศพ 'หมวดแซน' พลีชีพ - thairath.co.th
6. ถอดชนวนระเบิด 10 ปีไฟใต้'มือประกอบ'ไม่เกิน 40 ชีวิต! - คมชัดลึก
7. เปิดประวัติ “ร.ต.ต.แชน วรงคไพสิฐ” ชุด EOD ผู้พลีชีพขณะเก็บกู้วัตถุระเบิด^[]
8. ในหลวง-ราชินี ประทานพวงมาลาหน้าหีบศพ “ร.ต.ต.แชน”^[]
9. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-10-31. สืบค้นเมื่อ 2013-10-30.
10. บึ้มป่วนนรา ร.ต.ต.หัวหน้าหน่วยกู้ระเบิดดับพร้อมลูกน้อง 3 ศพ - เดลินิวส์
11. เปิดประวัติ “ร.ต.ต.แชน วรงคไพสิฐ” ชุด EOD ผู้พลีชีพขณะเก็บกู้วัตถุระเบิด^[]
12. สุดสลด! 'ดาบแซน'EODคนกล้าพลีชีพขณะกู้ระเบิดพร้อมลูกน้อง - ข่าวไทยรัฐ
13. ลอบบึ้มบาเจาะร.ต.ต.แซนหน่วยอีโอดีดับ - โพสต์ทูเดย์ ข่าวกทม.-ภูมิภาค^[]
14. กราบเท้าพ่อครั้งสุดท้าย - กรุงเทพธุรกิจ ออนไลน์^[]
15. ในหลวง-ราชินีพระราชทานพวงมาลาหมวดแชน : INN News^[]
16. วีรบุรุษ‘อีโอดี’พลีชีพ ขวัญกำลังใจตำรวจ-ทหารเต็มเปี่ยม. สยามรัฐ. ปีที่ 64 ฉบับที่ 22102. วันพฤหัสบดีที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2556. ISSN 1686-5502. หน้า 5
17. ไว้อาลัย หมวดแชน นักเก็บกู้ระเบิดชั้นครู - Voice TV^[]
18. ตร.ปูนบำเหน็จ 7 ขั้น "หมวดแชน-ตำรวจชุด EOD" พลีชีพ 3 นาย พร้อมขอเหรียญกล้าหาญ
19. หนังสือพิมพ์บ้านเมือง » โจรใต้วางระเบิด 2 ร้อยตำรวจ^[]
20. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 2013-10-30.
21. คลื่นมหาชนจำนวนมากร่วมรดน้ำศพ "ร.ต.ต.แชน" วีรบุรุษกู้วัตถุระเบิด^[]
22. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 2013-10-31.
23. ผบ.ทบ.สดุดีวีรกรรม'3 อีโอดี'เหยื่อไฟใต้ - กรุงเทพธุรกิจ ออนไลน์^[]
24. กห.ยกย่องหมวดแชนบุคคลทรงคุณค่า! : อาชญากรรม : ข่าวทั่วไป : คมชัดลึก
25. คมชัดลึก. ปีที่ 13 ฉบับที่ 4392. วันอังคารที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2556. ISSN 16851390. หน้า 1
26. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-11-04. สืบค้นเมื่อ 2013-11-27.
27. ชาวเน็ตเผยสภาพรองเท้าจนท.กู้ระเบิดใต้ - โพสต์ทูเดย์ ข่าวการเมือง^[]
28. แม่ทัพภาคที่ 4 เป็นประธานในพิธีรดน้ำศพ ร.ต.ต.แชน วรงคไพสิฐ หรือหมวดแชน^[]
29. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-03. สืบค้นเมื่อ 2013-11-03.
30. สมเด็จพระเทพฯ พระราชทานปริญญา ม.รามฯ วันที่ 1^[]
31. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-11-12. สืบค้นเมื่อ 2013-11-27.

บรรณานุกรม

• สนธยา เอี่ยมสำอางค์. วีรบุรุษ E.O.D. “ดาบแชน” นักกู้ระเบิด หัวใจนี้...พลีเพื่อแผ่นดินเกิด. สำนักพิมพ์ยอดมาลา. จังหวัดชลบุรี.

แหล่งข้อมูลอื่น

• แชน วรงคไพสิฐ ที่เฟซบุ๊ก