เอ๋าไป้

กูวาลเจีย โอโปย (แมนจู:ᡤᡡᠸᠠᠯᡤᡳᠶᠠ ᠣᠪᠣᡳ Gūwalgiya Oboi; จีนตัวย่อ: 瓜尔佳 鰲拜; จีนตัวเต็ม: 瓜爾佳 鼇拜; พินอิน: Guāěrjiā Áobài กวาเอ่อร์เจีย เอ๋าไป้) (ค.ศ. 1610–1669) เป็นผู้บัญชาการทหารและข้าราชบริพารที่โดดเด่นของแมนจู ซึ่งรับราชการในตำแหน่งต่างๆ ทางการทหารและการบริหารภายใต้จักรพรรดิ 3 พระองค์ที่สืบเนื่องกันของราชวงศ์ชิงตอนต้น

กวาเอ่อร์เจีย เอ๋าไป้ 瓜爾佳 鼇拜
ผู้สำเร็จราชการแห่งราชวงศ์ชิง
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 1661 – ค.ศ. 1669 ดำรงตำแหน่งร่วมกับ โซนิน, เอบิหลุน, ซูเค่อซาฮา จนกระทั่ง ค.ศ. 1667
กษัตริย์	จักรพรรดิคังซี
ก่อนหน้า	รุ่ยชินอ๋อง ในรัชกาลซุ่นจื้อ
ถัดไป	จักรพรรดิคังซีทรงบริหารบ้านเมืองเอง
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ค.ศ. 1610 เหลียวหนิง จักรวรรดิโฮ่วจิน
เสียชีวิต	ค.ศ. 1669 กรุงปักกิ่ง จักรวรรดิชิง

ชีวิตในวัยเด็กและการรับราชการทหาร

เอ๋าไป้เป็นบุตรชายของนายทหารในตระกูล กูวาลเจีย ซึ่งอยู่ในสังกัดกองธงขอบเหลืองของข่านแห่งโฮ่วจิน ต่อมาได้เป็นผู้รับใช้จักรพรรดิชิงไท่จง พ่อของเขานั้นเป็นหัวหน้าผู้รักษาประตูเมืองของเมืองมุกเดน ขณะที่ลุงของเขายังเป็นหนึ่งในนายทหารที่น่าไว้วางใจของนูรฮาร์ชี หลักฐานที่กล่าวถึงเอ๋าไป๋ครั้งแรกได้ระบุในหนังสือ พงศาวดารแห่งชิงไท่จง (清太宗实录) ซึ่งกล่าวว่า เขาได้ขับไล่ทหารหมิงได้และได้รับการปูนบำเหน็จพอสมควร

เอ๋าไป้เข้ารับราชการทหารเมื่อประมาณปี ค.ศ. 1634 ในรัชสมัยของ จักรพรรดิชิงไท่จง ในฐานะทหารชั้นผู้น้อยของกองกำลังทหารม้า เขาได้ต่อสู้และรบกับทหารของราชวงศ์หมิงไปหลายครั้งและ และมีชื่อเสียงจากความกล้าหาญของตนเอง จนได้เลื่อนเป็นนายกอง ในปี 1637 ระหว่างสงครามรุกรานเกาหลีครั้งที่สอง เอ๋าไป้ได้ยึดครองเกาะผี ทางใต้ของแม่น้ำยาลูและได้ทำการรบกับทหารหมิงจนได้รับยศพันเอกชั้นสาม และได้รับนามว่า "ปาถูหลู่" (巴图鲁) หมายถึง นักรบผู้ชาญฉลาด

เอ๋าไป้ได้กระทำความดีความชอบช่วยเหลือจักรพรรดิราชวงศ์ชิงในการยึดครองประเทศจีนจนได้รับยศและตำแหน่งที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ

ความดีความชอบ

เอ๋าไป้ได้เข้าสังกัดเป็นนายทหารกองธงขอบเหลืองของ จักรพรรดิชิงไท่จง เมื่อทรงสวรรคต องค์ชายเหาเก๋อ พระราชโอรสองค์โต ก็ได้เข้ามาควบคุมแทน แต่ต่อมาเมื่อ รุ่ยชินอ๋อง ได้สั่งควบคุมกองทหารแปดธงทั้งหมด ทำให้องค์ชายเหาเก๋อทรงถูกจำคุกและสิ้นพระชนม์ ส่วนเอ๋าไป้ถูกถอดยศและตำแหน่งด้วยข้อหา อวดอ้างการรบที่พ่ายแพ้ และสนับสนุนเหาเก๋อเป็นจักรพรรดิ ภายหลังเมื่อ รุ่ยชินอ๋อง สิ้นพระชนม์ เอ๋าไป๋ได้รับตำแหน่งและยศคืนจาก ซุ่นจื้อฮ่องเต้

ผู้สำเร็จราชการและความขัดแย้งกับคังซีฮ่องเต้

ภายหลังเมื่อ ซุ่นจื้อฮ่องเต้ ทรงเสด็จสวรรคต เอ๋าไป้ได้ขึ้นเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ แต่ในเวลาต่อมากลับแสดงกิริยาที่ไม่เหมาะสมต่อ ฮ่องเต้ โดยเฉพาะการสั่งประหาร ซูเค่อซาฮา และมีความพยายามจะก่อกบฏ ทำให้ จักรพรรดิคังซี ทรงสั่งจับกุมด้วยข้อหา 24 ข้อ แต่เนื่องจากความดีความชอบ ทำให้มีการละเว้นโทษประหาร และจำคุกแทน และต่อมาก็เสียชีวิตในที่สุด

ภายหลังเมื่อ จักรพรรดิยงเจิ้ง ขึ้นครองราชย์ ทรงได้คืนยศให้กับเอ๋าไป้ แต่ต่อมาในยุคของ จักรพรรดิเฉียนหลง เขากลับถูกลดยศหลังจากการพิจารณาส่วนดีและส่วนเสียของเขา

วัฒนธรรมร่วมสมัย

• ในนิยายของกิมย้งเรื่อง อุ้ยเสี่ยวป้อ ได้กล่าวถึงเอ๋าไป้ในฐานะผู้สำเร็จราชการและถูกสั่งคุมขัง ก่อนที่จะถูกอุ้ยเสี่ยวป้อฆ่าในภายหลัง