เอกเทวนิยม (อังกฤษ: Monotheism มาจากภาษากรีก: μόνος, monos - เดียว, และ θεός, theos - เทพ) คือความเชื่อว่ามีพระเป็นเจ้าเป็นเทวดาองค์เดียว หรือความเชื่อว่าพระเป็นเจ้าเป็นหนึ่งเดียว (ไม่ทรงแบ่งภาค) แนวคิดเอกเทวนิยมแบบบริสุทธิ์พบในศาสนายูดาห์และศาสนาอิสลาม ส่วนแบบอ่อนพบในศาสนาคริสต์ส่วนใหญ่ นิกายมอรมอน และศาสนาอื่น ๆ เช่น ศาสนาโซโรอัสเตอร์ ศาสนาบาไฮ ศาสนาซิกข์ และศาสนาฮินดูในบางสำนัก
เอกเทวนิยมบริสุทธิ์
ศาสนิกชนในศาสนายูดาห์และศาสนาอิสลามยึดถือเรื่องเอกเทวนิยมบริสุทธิ์ (pure monotheism) จึงไม่ยอมรับว่าศาสนาคริสต์เป็นศาสนาประเภทเอกเทวนิยม การที่คริสต์ศาสนิกชนอ้างว่าพระเจ้าเป็นตรีเอกภาพ คือมีสามพระบุคคล พระเจ้าพระบุคคลหนึ่งมารับสภาพมนุษย์เป็นพระเยซู ถือเป็นความเชื่อที่ผิดในทัศนะของศาสนายูดาห์และศาสนาอิสลาม ทั้งสองศาสนาถือว่าพระเจ้าเป็นพระผู้สร้างสรรพสิ่งเอกภพทั้งหมด ดังนั้นพระองค์จะมาอยู่ในรูปของสิ่งสร้างไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นดวงดาว สายฟ้า มนุษย์ พระวิญญาณบริสุทธิ์ หรือขนมปังกับเหล้าองุ่น
บทนิยาม
เอกเทวนิยมเชื่อว่ามีพระเจ้าเดียว ต่างจากพหุเทวนิยมที่เชื่อว่ามีพระเจ้าหรือเทพเจ้าหลายพระองค์ แต่พหุเทวนิยมก็อาจพิจารณาให้สอดคล้องได้กับเอกเทวนิยมแบบรวมหรือเอกนิยมในบางแบบ ความแตกต่างระหว่างเอกเทวนิยมและพหุเทวนิยมจึงไม่อาจนิยามได้อย่างชัดเจนเด็ดขาดในเชิงปรวิสัย เว้นแต่จะยึดการนิยามตามเอกเทวนิยมบริสุทธิ์ในศาสนายูดาห์และอิสลาม
เอกเทวนิยมต่างจากอติเทวนิยมที่แม้จะบูชาเทพเจ้าพระองค์เดียว แต่ก็ยอมรับว่าเทพเจ้าอื่น ๆ ก็มีอยู่จริง และต่างจากที่เชื่อว่ามีเทพเจ้าสูงสุด 2 องค์ตรงข้ามกัน ในลัทธิไญยนิยมมีลักษณะคล้ายกับทวิเทวนิยม แต่มองว่าเทพเจ้าฝ่ายความชั่วมีอำนาจต่ำกว่าเทพเจ้าแห่งความดี ซึ่งเป็นแนวคิดที่ใกล้เคียงกับทัศนะเรื่องพระเจ้ากับซาตานในศาสนาคริสต์
เอกเทวนิยมมีอยู่หลายรูปแบบตามแต่มโนทัศน์เกี่ยวกับพระเจ้า
- เทวัสนิยม (Deism) เชื่อว่ามีพระเจ้าพระองค์เดียว ทรงสร้างสรรค์ออกแบบจักรวาล แต่ไม่ทรงยุ่งเกี่ยวใดๆกับมนุษย์ทั้งสิ้น บางกลุ่มเชื่อว่าพระเจ้าไม่ใช่บุคคลและไม่ทรงยุ่งเกี่ยวกับโลก แต่บางกลุ่มก็เชื่อว่าทรงมีส่วนร่วมกับโลกผ่านทางพระญาณสอดส่องเท่านั้น
- (Monism) เป็นเอกเทวนิยมในแบบที่พบในศาสนาฮินดู เชื่อในเรื่อง ปรมัน อัตมัน และตรีมูรติซึ่งแนวคิดนี้ได้กินความถึงแนวคิดแบบ สรรพเทวนิยม สากลเทวนิยม พหุเทวนิยมและแนวคิดที่ว่าพระเจ้าทรงเป็นบุคคลด้วย
- สรรพเทวนิยม (Pantheism) เชื่อว่าเอกภพนั่นเองเป็นพระเจ้า และพระเจ้าคือธรรมชาติทั้งหมด ทุกสิ่งทุกอย่างและพระเจ้าเป็นสิ่งเดียวกัน
- สรรพัชฌัตเทวนิยม (Panentheism) เป็นเอกเทวนิยมเชิงเอกนิยม เชื่อว่าพระเจ้าสถิตแทรกซึมอยู่ในทุกสิ่งทุกอย่าง แต่ทุกสิ่ง (หรือเอกภพ) นั้นไม่ใช่พระเจ้า
- เอกเทวนิยมสาระ (Substance monotheism) พบในศาสนาพื้นเมืองบางศาสนาในแอฟริกา เชื่อว่าพระเจ้าไม่ได้มีลักษณะเป็นบุคคล แต่มีลักษณะเป็นแก่นแท้ของสรรพสิ่ง สรรพสิ่งทั้งหลาย ไม่ว่าจะเป็น เอกภพ ธรรมชาติ เทพเจ้า มนุษย์ สรรพสัตว์ สิ่งมีชีวิตทั้งปวง ล้วนถือกำเนิดเกิดขึ้นมาจากแก่นแท้นี้ทั้งสิ้น
- เอกเทวนิยมตรีเอกภาพ (Trinitarian monotheism) เป็นหลักความเชื่อในศาสนาคริสต์ส่วนใหญ่ว่ามีพระเจ้าเดียว ผู้ทรงปรากฏเป็นสามพระบุคคล คือ พระบิดา พระบุตร และพระวิญญาณบริสุทธิ์
อ้างอิง
- ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, ราชบัณฑิตยสถาน, 2548, หน้า 364
- "Monotheism", Britannica, 15th ed. (1986), 8:266.
- monotheism 2012. Encyclopædia Britannica Online. Retrieved 12 January 2012, from http://www.britannica.com/EBchecked/topic/390101/monotheism
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
exkethwniym xngkvs Monotheism macakphasakrik monos monos ediyw aela 8eos theos ethph khuxkhwamechuxwamiphraepnecaepnethwdaxngkhediyw hruxkhwamechuxwaphraepnecaepnhnungediyw imthrngaebngphakh aenwkhidexkethwniymaebbbrisuththiphbinsasnayudahaelasasnaxislam swnaebbxxnphbinsasnakhristswnihy nikaymxrmxn aelasasnaxun echn sasnaosorxsetxr sasnabaih sasnasikkh aelasasnahinduinbangsankexkethwniymbrisuththisasnikchninsasnayudahaelasasnaxislamyudthuxeruxngexkethwniymbrisuththi pure monotheism cungimyxmrbwasasnakhristepnsasnapraephthexkethwniym karthikhristsasnikchnxangwaphraecaepntriexkphaph khuxmisamphrabukhkhl phraecaphrabukhkhlhnungmarbsphaphmnusyepnphraeysu thuxepnkhwamechuxthiphidinthsnakhxngsasnayudahaelasasnaxislam thngsxngsasnathuxwaphraecaepnphraphusrangsrrphsingexkphphthnghmd dngnnphraxngkhcamaxyuinrupkhxngsingsrangimid imwacaepndwngdaw sayfa mnusy phrawiyyanbrisuththi hruxkhnmpngkbehlaxngunbthniyamexkethwniymechuxwamiphraecaediyw tangcakphhuethwniymthiechuxwamiphraecahruxethphecahlayphraxngkh aetphhuethwniymkxacphicarnaihsxdkhlxngidkbexkethwniymaebbrwmhruxexkniyminbangaebb khwamaetktangrahwangexkethwniymaelaphhuethwniymcungimxacniyamidxyangchdecneddkhadinechingprwisy ewnaetcayudkarniyamtamexkethwniymbrisuththiinsasnayudahaelaxislam exkethwniymtangcakxtiethwniymthiaemcabuchaethphecaphraxngkhediyw aetkyxmrbwaethphecaxun kmixyucring aelatangcakthiechuxwamiethphecasungsud 2 xngkhtrngkhamkn inlththiiyyniymmilksnakhlaykbthwiethwniym aetmxngwaethphecafaykhwamchwmixanactakwaethphecaaehngkhwamdi sungepnaenwkhidthiiklekhiyngkbthsnaeruxngphraecakbsataninsasnakhrist exkethwniymmixyuhlayrupaebbtamaetmonthsnekiywkbphraeca ethwsniym Deism echuxwamiphraecaphraxngkhediyw thrngsrangsrrkhxxkaebbckrwal aetimthrngyungekiywidkbmnusythngsin bangklumechuxwaphraecaimichbukhkhlaelaimthrngyungekiywkbolk aetbangklumkechuxwathrngmiswnrwmkbolkphanthangphrayansxdsxngethann Monism epnexkethwniyminaebbthiphbinsasnahindu echuxineruxng prmn xtmn aelatrimurtisungaenwkhidniidkinkhwamthungaenwkhidaebb srrphethwniym saklethwniym phhuethwniymaelaaenwkhidthiwaphraecathrngepnbukhkhldwy srrphethwniym Pantheism echuxwaexkphphnnexngepnphraeca aelaphraecakhuxthrrmchatithnghmd thuksingthukxyangaelaphraecaepnsingediywkn srrphchchtethwniym Panentheism epnexkethwniymechingexkniym echuxwaphraecasthitaethrksumxyuinthuksingthukxyang aetthuksing hruxexkphph nnimichphraeca exkethwniymsara Substance monotheism phbinsasnaphunemuxngbangsasnainaexfrika echuxwaphraecaimidmilksnaepnbukhkhl aetmilksnaepnaeknaethkhxngsrrphsing srrphsingthnghlay imwacaepn exkphph thrrmchati ethpheca mnusy srrphstw singmichiwitthngpwng lwnthuxkaenidekidkhunmacakaeknaethnithngsin exkethwniymtriexkphaph Trinitarian monotheism epnhlkkhwamechuxinsasnakhristswnihywamiphraecaediyw phuthrngpraktepnsamphrabukhkhl khux phrabida phrabutr aelaphrawiyyanbrisuththixangxingrachbnthitysthan phcnanukrmsphthsasnasakl xngkvs ithy chbbrachbnthitysthan rachbnthitysthan 2548 hna 364 Monotheism Britannica 15th ed 1986 8 266 monotheism 2012 Encyclopaedia Britannica Online Retrieved 12 January 2012 from http www britannica com EBchecked topic 390101 monotheism