Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
เล่า ไอ่ (จีน: 嫪毐; พินอิน: Lào Ǎi; เสียชีวิต 238 ปีก่อนคริสตกาล) เป็นขันทีปลอมและขุนนางแห่งรัฐฉิน (秦国) ช่วงปลายยุครณรัฐ (戰國時代)
อัครมหาเสนาบดีลฺหวี่ ปู้เหวย์ (呂不韋) ถวายเล่า ไอ่ แก่ (赵姬) พระชนนีของฉินหวังเจิ้ง (秦王政) พระมหากษัตริย์รัฐฉิน ซึ่งภายหลังเป็นที่รู้จักด้วยพระนาม ฉินฉื่อหฺวังตี้ (秦始皇帝) จ้าวจีโปรดปรานเล่า ไอ่ มาก ถึงขนาดประทานบรรดาศักดิ์ฉางซิ่นโหว (長信侯) ให้แก่เขา เล่า ไอ่ จบชีวิตลงด้วยการถูกประหารหลังพยายามยึดอำนาจจากฉินหวังเจิ้ง แต่ความประพฤติผิดทางกามของเล่า ไอ่ นั้น กลายเป็นเรื่องเล่าขวัญในโอวาทสอนศีลธรรมของปราชญ์จีนมาตั้งแต่ยุคของเล่า ไอ่ เอง ขณะที่ชื่อของเขา ซึ่งในแปลว่า ความประพฤติชั่วช้าตัณหากลับ นั้น ก็ได้กลายเป็นคำพังเพยเปรียบเปรยถึงความสัมพันธ์ผิดศีลธรรมทางเพศใน
ประวัติ
เอกสาร ฉื่อจี้ (史記) ที่ซือหม่า เชียน (司馬遷) เขียนขึ้นเมื่อราว 94 ปีก่อนคริสตกาล ว่า เล่า ไอ่ มีองคชาตใหญ่ถึงขนาดที่ใช้แทนเพลาเกวียนได้ เรื่องนี้เป็นที่ต้องใจของลฺหวี่ ปู้เหวย์ อัครมหาเสนาบดีที่กำลังลอบมีความสัมพันธ์กับจ้าวจี พระชนนีของฉินหวังเจิ้ง ลฺหวี่ ปู้เหวย์ หวังอาศัยความสามารถทางเพศของเล่า ไอ่ มาทำให้ตนเป็นที่โปรดปรานของจ้าวจี อย่างไรก็ดี ลฺหวี่ ปู้เหวย์ เลิกความสัมพันธ์กับจ้าวจีเสียแต่ต้นรัชกาลฉินหวังเจิ้ง และถวายเล่า ไอ่ ให้จ้าวจี โดยลฺหวี่ ปู้เหวย์ กับจ้าวจี สมคบกันจัดการตอนองคชาตเท็จเพื่อให้เล่า ไอ่ ปลอมเป็นขันทีเข้ามาในราชสำนัก ครั้นมาอยู่ในนคร (雍) อันเป็นราชธานีชั่วคราวแล้ว เล่า ไอ่ มีบุตรสองคนกับจ้าวจี ทั้งยังอาศัยตำแหน่งหน้าที่แสวงหาประโยชน์ และซ่องสุมกำลังพลไว้กว่าหนึ่งพันคน จนเมื่อ 238 ปีก่อนคริสตกาล ฉินหวังเจิ้งรับสั่งให้ไต่สวนเล่า ไอ่ ด้วยข้อสงสัยว่าปลอมเข้ามากระทำชู้กับพระชนนี โดยหวังจะเป็นพระชนกของพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ถัดไป เล่า ไอ่ เห็นคับขัน จึงออกหน้าเป็นกบฏต่อฉินหวังเจิ้ง โดยเอาตราประจำพระองค์ของจ้าวจีมาใช้สร้างความชอบธรรมในการออกคำสั่งของตัว แต่กองกำลังของเล่า ไอ่ นั้นขาดการสนับสนุนจากประชาชน ขาดการฝึกฝนทางทหาร และขาดจำนวนพลที่มากพอ จึงถูกปราบอย่างรวดเร็ว ฉินหวังเจิ้งให้ประหารเล่า ไอ่ โดยใช้ห้าม้าแยกร่าง จ้าวจีนั้นถูกจองจำไว้ในตำหนักของพระนางเอง บุตรทั้งสองของเล่า ไอ่ กับจ้าวจีนั้น ถูกฆ่าทิ้ง ส่วนบริวารทั้งหลายของเล่า ไอ่ ถูกเนรเทศไปดินแดนรัฐฉู่ (蜀國) เดิม
นอกจาก ฉื่อจี้ แล้ว เรื่องของเล่า ไอ่ ยังมีในเอกสาร ตงโจวเลี่ยกั๋วจื้อ (東周列國志) ที่ (馮夢龍) เขียนในคริสต์ศตวรรษที่ 16
ความเป็นจริงทางประวัติศาสตร์
นักประวัติศาสตร์สมัยใหม่หลายคนสงสัยถึงความเป็นไปได้ในทางประวัติศาสตร์ของเรื่องเล่า ไอ่ เพราะในช่วงที่มีการเขียน ฉื่อจี้ นั้น ราชสำนักฮั่นได้แรงหนุนจากกลุ่มสาวกขงจื่อซึ่งมีวาระซ่อนเร้นเป็นความพยายามจะพรรณนาฉินหวังเจิ้งว่าเป็นบุตรนอกสมรสของจ้าวจี เนื่องจากฉินหวังเจิ้งเคยสั่ง "เผาตำรา ฝังบัณฑิต" ลัทธิขงจื่อเมื่อ 211 ปีก่อนคริสตกาล นอกจากนี้ นักวิชาการมองว่า ชื่อ "เล่า ไอ่" ซึ่งมีความหมายว่า ความประพฤติชั่วช้าตัณหากลับ ฟังดูมีสีสันเกินจะเป็นชื่อคนจริง ๆ ได้
หมายเหตุ
- ฉื่อจี้ เล่ม 85 ว่า ฉินหวังเจิ้งเจริญพระชันษาแล้ว แต่พระชนนีจ้าวจียังสำส่อนไม่เลิก ลฺหวี่ ปู้เหวย์ ซึ่งเกรงตัวจะวายวอดถ้าผู้คนล่วงรู้ความชั่วที่ตัวทำ ก็ลอบเอาเล่า ไอ่ ชายองคชาตยักษ์ เข้ามาตั้งเป็นผู้ติดตาม วันหนึ่งให้เล่า อ้าย เสียบกงล้อไม้ไว้กับองคชาตแล้วออกเดินไปตามลำนำยั่วกาม พระชนนีทรงทราบเรื่องแล้วก็ปราถนาจะพบชายผู้นั้นในที่รโหฐาน
<ref> ชื่อ "FOOTNOTESimaDawson7" ซึ่งนิยามใน <references> ไม่ถูกใช้ในข้อความก่อนหน้าอ้างอิง
- 现代汉语词典(第七版). [.]. Beijing: . 1 September 2016. pp. 4, 787. ISBN .
嫪毐（Lào'ǎi），战国时秦国人。
- 现代汉语规范词典(第3版) []. Beijing: 外语教学与研究出版社. Foreign Language Teaching and Research Press. May 2014. pp. 3, 797. ISBN .
- Knoblock, John; Riegel, Jeffrey (2000). The annals of Lü Buwei: a complete translation and study. Stanford University Press. ISBN .
- Goldin 2002, p. 84.
- entry for Aì: "[...]故世罵淫曰嫪毐".
- Mah, Adeline Yen (2002). A thousand pieces of gold: my discovery of China's character in its proverbs (1st ed.). San Francisco, Calif.: HarperSanFrancisco. pp. 32–34. ISBN .
- Gonzalez-Crussi, Frank (1988). On the Nature of Things Erotic. United States: Harcourt Brace Jovanovich. pp. 126–129, note on 194. ISBN .
- Goldin 2002, pp. 83–85.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ela ix cin 嫪毐 phinxin Lao Ǎi esiychiwit 238 pikxnkhristkal epnkhnthiplxmaelakhunnangaehngrthchin 秦国 chwngplayyukhrnrth 戰國時代 xkhrmhaesnabdil hwi puehwy 呂不韋 thwayela ix aek 赵姬 phrachnnikhxngchinhwngecing 秦王政 phramhakstriyrthchin sungphayhlngepnthiruckdwyphranam chinchuxh wngti 秦始皇帝 cawcioprdpranela ix mak thungkhnadprathanbrrdaskdichangsinohw 長信侯 ihaekekha ela ix cbchiwitlngdwykarthukpraharhlngphyayamyudxanaccakchinhwngecing aetkhwampraphvtiphidthangkamkhxngela ix nn klayepneruxngelakhwyinoxwathsxnsilthrrmkhxngprachycinmatngaetyukhkhxngela ix exng khnathichuxkhxngekha sunginaeplwa khwampraphvtichwchatnhaklb nn kidklayepnkhaphngephyepriybeprythungkhwamsmphnthphidsilthrrmthangephsinprawtiexksar chuxci 史記 thisuxhma echiyn 司馬遷 ekhiynkhunemuxraw 94 pikxnkhristkal wa ela ix mixngkhchatihythungkhnadthiichaethnephlaekwiynid eruxngniepnthitxngickhxngl hwi puehwy xkhrmhaesnabdithikalnglxbmikhwamsmphnthkbcawci phrachnnikhxngchinhwngecing l hwi puehwy hwngxasykhwamsamarththangephskhxngela ix mathaihtnepnthioprdprankhxngcawci xyangirkdi l hwi puehwy elikkhwamsmphnthkbcawciesiyaettnrchkalchinhwngecing aelathwayela ix ihcawci odyl hwi puehwy kbcawci smkhbkncdkartxnxngkhchatethcephuxihela ix plxmepnkhnthiekhamainrachsank khrnmaxyuinnkhr 雍 xnepnrachthanichwkhrawaelw ela ix mibutrsxngkhnkbcawci thngyngxasytaaehnnghnathiaeswnghapraoychn aelasxngsumkalngphliwkwahnungphnkhn cnemux 238 pikxnkhristkal chinhwngecingrbsngihitswnela ix dwykhxsngsywaplxmekhamakrathachukbphrachnni odyhwngcaepnphrachnkkhxngphraecaaephndinphraxngkhthdip ela ix ehnkhbkhn cungxxkhnaepnkbttxchinhwngecing odyexatrapracaphraxngkhkhxngcawcimaichsrangkhwamchxbthrrminkarxxkkhasngkhxngtw aetkxngkalngkhxngela ix nnkhadkarsnbsnuncakprachachn khadkarfukfnthangthhar aelakhadcanwnphlthimakphx cungthukprabxyangrwderw chinhwngecingihpraharela ix odyichhamaaeykrang cawcinnthukcxngcaiwintahnkkhxngphranangexng butrthngsxngkhxngela ix kbcawcinn thukkhathing swnbriwarthnghlaykhxngela ix thukenrethsipdinaednrthchu 蜀國 edim nxkcak chuxci aelw eruxngkhxngela ix yngmiinexksar tngocweliykwcux 東周列國志 thi 馮夢龍 ekhiyninkhriststwrrsthi 16khwamepncringthangprawtisastrnkprawtisastrsmyihmhlaykhnsngsythungkhwamepnipidinthangprawtisastrkhxngeruxngela ix ephraainchwngthimikarekhiyn chuxci nn rachsankhnidaernghnuncakklumsawkkhngcuxsungmiwarasxnernepnkhwamphyayamcaphrrnnachinhwngecingwaepnbutrnxksmrskhxngcawci enuxngcakchinhwngecingekhysng ephatara fngbnthit lththikhngcuxemux 211 pikxnkhristkal nxkcakni nkwichakarmxngwa chux ela ix sungmikhwamhmaywa khwampraphvtichwchatnhaklb fngdumisisnekincaepnchuxkhncring idhmayehtuchuxci elm 85 wa chinhwngecingecriyphrachnsaaelw aetphrachnnicawciyngsasxnimelik l hwi puehwy sungekrngtwcawaywxdthaphukhnlwngrukhwamchwthitwtha klxbexaela ix chayxngkhchatyks ekhamatngepnphutidtam wnhnungihela xay esiybknglximiwkbxngkhchataelwxxkediniptamlanaywkam phrachnnithrngthraberuxngaelwkprathnacaphbchayphunninthirohthan xangxingphidphlad payrabu lt ref gt chux FOOTNOTESimaDawson7 sungniyamin lt references gt imthukichinkhxkhwamkxnhnaxangxing现代汉语词典 第七版 Beijing 1 September 2016 pp 4 787 ISBN 978 7 100 12450 8 嫪毐 Lao ǎi 战国时秦国人 现代汉语规范词典 第3版 Beijing 外语教学与研究出版社 Foreign Language Teaching and Research Press May 2014 pp 3 797 ISBN 978 7 513 54562 4 Knoblock John Riegel Jeffrey 2000 The annals of Lu Buwei a complete translation and study Stanford University Press ISBN 0804733546 Goldin 2002 p 84 sfn error no target CITEREFGoldin2002 entry for Ai 故世罵淫曰嫪毐 Mah Adeline Yen 2002 A thousand pieces of gold my discovery of China s character in its proverbs 1st ed San Francisco Calif HarperSanFrancisco pp 32 34 ISBN 0 06 000641 2 Gonzalez Crussi Frank 1988 On the Nature of Things Erotic United States Harcourt Brace Jovanovich pp 126 129 note on 194 ISBN 0 15 169966 6 Goldin 2002 pp 83 85 sfn error no target CITEREFGoldin2002