เป็ดง่อย

เป็ดง่อย (อังกฤษ: lame duck) หมายถึง บุคคลที่ได้รับเลือกตั้งให้ดำรงตำแหน่งใด ๆ และกำลังจะหมดวาระดำรงตำแหน่งนั้นแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่ง มีผู้ได้รับเลือกตั้งจ่อเข้ารับตำแหน่งแทนอยู่แล้ว อย่างไรก็ดี คำนี้อาจใช้ได้แก่ผู้ดำรงตำแหน่งที่มิได้มาจากการเลือกตั้งด้วยก็ได้ ที่ว่า "ง่อย" นั้นหมายความว่า พอใกล้จะหมดหน้าที่บุคคลเช่นว่าก็มักเกิดความรู้สึกเบื่อหน่าย เกียจคร้าน อยากออกไปเร็ว ๆ หรือไว้ค่อยให้คนใหม่รับไปทำต่อ เป็นต้น ก็จะปฏิบัติหน้าที่ด้วยความเฉื่อยชาหรือปล่อยละไปเลยก็มี เปรียบเหมือนเป็น "ง่อย" กะทันหัน อาการเช่นนี้จะเกิดขึ้นได้หากบุคคลดังกล่าวจะไม่กลับมาดำรงตำแหน่งนั้นอีกวาระหนึ่งต่อเนื่องกับวาระก่อนหน้า จำต้องดำรงตำแหน่งนั้นต่อไปจนกว่าจะหมดวาระแต่ตำแหน่งนั้นจะไม่มีอีกแล้วเมื่อเขาหมดวาระลง ไม่มีการต่อวาระให้บุคคลนั้น หรือแพ้การเลือกตั้งครั้งใหม่สำหรับตำแหน่งที่ตนยังดำรงอยู่ในขณะนั้น เป็นต้น

บุคคลที่ได้รับการขนานนามว่าเป็น "เป็ดง่อย" มักมีอำนาจหรืออิทธิพลน้อย และคนอื่น ๆ ก็ไม่ใคร่จะคบค้าสมาคมด้วย แต่น่าแปลกที่ว่า "เป็ดง่อย" นี้มักจะได้อยู่ในตำแหน่งที่ไม่ต้องเผชิญผลกระทบจากกระทำของตนมากนัก ซึ่งส่งผลให้บรรดาเป็ดง่อยมีอิสระในการตัดสินใจหรือบริหารอำนาจในกิจการไม่สลักสำคัญ เช่น การออกคำสั่งในวินาทีสุดท้ายของประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกา

คำนี้มิได้หมายความว่า ผู้ดำรงตำแหน่งใด ๆ เกิดอาการเหมือน "เป็นง่อย" โดยสาเหตุทั่ว ๆ ไป อย่างที่ใช้กันผิดในสื่อมวลชนของไทย เป็นต้นว่า "...รัฐบาลอยู่ในสภาพเป็ดง่อยบริหารประเทศไม่ได้ แม้แต่ทำเนียบก็ยังเข้าไม่ได้ [เพราะไม่สามารถดำเนินการใด ๆ ได้อีกอันเนื่องมาจากวิกฤติการณ์ทางการเมืองในขณะนั้น]..." เพราะหมายความถึงสาเหตุและสภาพเฉพาะเจาะจงดังข้างต้น

ที่มาของคำ

ที่มาของคำ "เป็ดง่อย" นี้ยังไม่แน่ชัดทีเดียว และคงถกเถียงกันอยู่ อย่างไรก็ดี ว่ากันตามต้นตอของคำนี้แล้ว หมายถึง เป็ดตัวที่แตกฝูงหรือตามฝูงไม่ทัน ทำให้ตกเป็นเป้าหมายของผู้ต้องการล่ามันเป็นภักษาหาร

บ้างก็ว่าคำนี้เกิดขึ้นในสมัยนาย (James Buchanan) เป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา โดยนายเจมส์เกิดปฏิบัติหน้าที่ด้วยความเฉื่อยชาไม่กระปรี้กระเปร่าในช่วงสุดท้ายก่อนจะหมดวาระดำรงตำแหน่งลง ไม่แยแสกระทั่งการประกาศแยกตัวจากอเมริกาของบรรดารัฐทางใต้ และบ้างก็ว่าเกิดในสมัยนาย (Grover Cleveland) เป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา

นอกจากนี้ ยังมีคนเชื่อกันว่า คำ "เป็ดง่อย" นี้เกิดขึ้นใน ณ โดยหมายถึงนายหน้าที่ทำทีเป็นเหมือนคนง่อยเพื่ออ้อยอิ่งไม่ยอมชำระของตนเอง

อย่างไรก็ดี คำ "เป็ดง่อย" นี้ได้รับการกล่าวถึงครั้งแรกในจดหมายของเอิร์ลโฮเรซ วาลโพล (Horace Walpole) นักประวัติศาสตร์ชาวอังกฤษ ที่มีไปถึงโฮเรซ แมนน์ (Horace Mann) ใน พ.ศ. 2304 ความว่า "ท่านทราบหรือไม่ว่า วัวกระทิง หมีป่า และเป็ดง่อย คือสิ่งไร"

อ้างอิง

1. "lame duck". Merriam Webster Online. สืบค้นเมื่อ 2008-03-10.
2. "Will Bush's midnight rules be reversible?". YahooNews. สืบค้นเมื่อ 2008-04-11.
3. "เป็ดง่อย". (2551, 22 มิถุนายน). ไทยรัฐ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: < http://72.14.235.132/search?q=cache:vTQQxayREcAJ:www.thairath.co.th/news.php%3Fsection%3Dspecialsunday01%26content%3D94324+%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%94%E0%B8%87%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2&hl=th&ct=clnk&cd=1&gl=th&client=firefox-a^[] >. (เข้าถึงเมื่อ: 9 ธันวาคม 2551).
4. "Lame Duck". Word Detective.com. สืบค้นเมื่อ 2008-03-10. {{}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |note= ถูกละเว้น ((help))
5. Edward Stringham, Dept. of Economics. (PDF). George Mason University. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-10-30. สืบค้นเมื่อ 2008-03-10.
6. "Lame duck". The Phrase Finder. สืบค้นเมื่อ 2008-03-10.