เนเมซิส

ในศาสนากรีกโบราณ เนเมซิส (อังกฤษ: Nemesis, /ˈnɛməsɪs/; กรีกโบราณ: Νέμεσις, อักษรโรมัน: Némesis) มีอีกชื่อว่า Rhamnousia หรือ Rhamnusia (กรีกโบราณ: Ῥαμνουσία, อักษรโรมัน: Rhamnousía, แปลตรงตัว 'เทพีแห่ง') เป็นเทพีที่ทำต่อผู้ที่ยอมจำนนต่อ (ความเย่อหยิ่งต่อเทพเจ้า)

เนเมซิส
เทพีแห่งการลงโทษ
ส่วนหนึ่งของ
ชื่ออื่น
เป็นที่บูชาใน	กรีกโบราณ
สัตว์	ห่าน
สัญลักษณ์	ดาบ, , , , ,
เทศกาล	Nemeseia
ข้อมูลส่วนบุคคล
คู่ครอง	ซุส ทาร์ทารัส
บุตร - ธิดา	เฮเลนแห่งทรอย
บิดา-มารดา	นิกซ์กับ โอซีอานัส ซุส
พี่น้อง	จากนิกซ์กับเอเรบัส Moirai Styx จากโอซีอานัส

ศัพทมูลวิทยา

ชื่อ Nemesis มีส่วนเกี่ยวข้องกับศัพท์ในภาษากรีกว่า νέμειν némein หมายถึง "การให้ตามสมควร" ซึ่งมาจากภาษาอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิมว่า nem- "แจกจ่าย"

รายละเอียด

เนเมซิสเป็นเทพีสาวที่ออกมาลงโทษคนที่ทำผิดศีลธรรมทำกรรมชั่ว คนที่หยิ่งผยอง หรือคนที่ปฏิเสธพรของเทพเจ้า หรือไม่ก็คนที่เห็นแก่ตัวไม่ยอมเอื้อเฟื้อแก่คนอื่น แต่จะให้ผลตอบแทนที่ดีแก่คนดีและผู้ทรงคุณธรรมทั่วไป และคนที่ต้องการล้างแค้นจึงจะมาให้เทพีเทเมซิสช่วยล้างแค้นให้ด้วย

เนเมซิสเป็นลูกสาวของ นิกซ์ (Nyx) เทพีแห่งรัตติกาล หรือราตรีเขาว่ากันว่าบิดาของเธอคือ โอเชียนัส (Oceanus) เนเมซิสนั้นได้ชื่อว่าสวยพอ ๆ กับ อโฟรไดท์ (Aphrodite) เทพีแห่งความงามและความรัก ความสวยของเธอไปเข้าตาของจอมเทพซุส (Zeus) เข้า แต่เนเมซิสไม่อยากจะไปยุ่งเกี่ยวกับซุส เธอก็เลยแปลงร่างหนีทุกครั้งที่เธอเห็น ซุสเข้ามาใกล้ บางตำราก็บอกว่าสุดท้ายเธอแปลงร่างเป็นห่าน แต่ซุส รู้ทันแปลงร่างเป็นหงส์และจับคู่กับเธอ เนเมซิสวางไข่ไว้ในกอหญ้า 1 ฟอง คนเลี้ยงแกะมาพบไข่ฟองนี้เข้าจึงนำไปถวาย (Leda) พระองค์เก็บไข่ฟองนั้นเอาไว้ในกล่อง และเมื่อเด็กน้อยฟักออกมาจากไข่ นางลีดาก็ให้ชื่อว่า"เฮเลน"และเลี้ยงดูเด็กคนนั้นเหมือนเป็นบุตรีของตนเอง หนูน้อยเฮเลนคนนี้เมื่อโตขึ้นมาก็คือแม่สาวที่ทำให้เกิดสงครามกรุงทรอย (Trojan War) ขึ้น

บางตำรากล่าวว่า ซุสหลงรักเนเมซิส แต่เมื่อเนเมซิสไม่ยอม พระองค์ก็เลยไปขอความช่วยเหลือจากอโฟรไดท์ ให้อโฟรไดท์แปลงร่างเป็นนกอินทรีเข้าโจมตีตัวเองที่แปลงร่างเป็นหงส์ หงส์ปลอมก็ทำเป็นบินร่อแร่มาหา เนเมซิสใจดีอุ้มหงส์เจ้าเล่ห์เอาไว้ พอเนเมซิสหลับ ซุสในร่างหงส์ก็มีความสัมพันธ์กับเธอ พอเนเมซิสคลอดก็คลอดลูกออกมาเป็นไข่ เทพเฮอร์มีส (Hermes) ก็รีบมาเอาไข่นั้นไปที่เมืองสปาร์ตา (Sparta) แล้วโยนไข่ฟองนั้นไปที่ตักของพระนางลีดา แล้วเฮเลน ก็กระโดดออกมาจากไข่ใบนั้นนั่นเอง (แต่ส่วนใหญ่กล่าวว่าเฮเลนเป็นพระธิดาของพระนางลีดาเอง)

แต่บางตำรากล่าวถึงเนเมซิสแตกต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง คือบอกว่า รูปลักษณะของเทพีองค์นี้เป็นหญิงที่มีหน้าตาแสดงความเหี้ยมเกรียม ถืองาและล้อเกวียน บางทีก็มีปีกด้วย แสดงว่าองค์เทพีเนเมซิสจะตามตอบแทนผู้ทำความผิดไปทั่วทุกหนทุกแห่งอย่างไม่ลดละ ไม่ว่าจะเป็นทางน้ำหรือบก ดังที่งาและล้อเกวียนเป็นเครื่องหมายแสดงอยู่

ที่กรุงโรมมีรูปอนุสาวรีย์ของเทพีเนเมซิสประดิษฐานอยู่ในรัฐสภาทีเดียว เมื่อจะประกาศศึกต่อศัตรู จะมีพิธีบวงสรวงพระนางก่อน เพื่อให้เป็นที่ปรากฏว่า พวกเขาทำศึกโดยเหตุผลอันชอบธรรมที่สุดเสมอ

อ้างอิง

1. Suda, rho, 33
2. Ammianus Marcellinus 14.11.25
3. "Nemesis – Origin and history of nemesis by Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com.
4. , Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009, pp. 1005–06.

แหล่งข้อมูลอื่น

•  บทความนี้ ประกอบด้วยข้อความจากสิ่งพิมพ์ซึ่งปัจจุบันเป็นสาธารณสมบัติ: Chisholm, Hugh, บ.ก. (1911). "Nemesis" . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. Vol. 19 (11 ed.). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. p. 369.
• เนเมซิส เทพีแห่งการล้างแค้น 2009-04-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน