รองหัวหมื่น เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง) (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นผู้รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครลำปาง จนถึงแก่กรรมในปี พ.ศ. 2468 ซึ่งหลังจากยุคสมัยเจ้าราชบุตรแล้ว ก็ไม่ปรากฏว่าทางรัฐบาลสยามได้แต่งตั้งเจ้าผู้ครองนครลำปางองค์ใหม่แต่อย่างใด
เจ้าราชบุตร | |
---|---|
เจ้าแก้วเมืองพวน ณ ลำปาง | |
ผู้รั้งเจ้าผู้ครองนครลำปาง | |
ดำรงพระยศ | 5 ตุลาคม พ.ศ. 2465 — 1 มีนาคม พ.ศ. 2468 |
รัชสมัย | พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว |
ก่อนหน้า | เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต |
ถัดไป | สยามยกเลิกประเพณีตั้งเจ้าผู้ครองประเทศราช |
ผู้สืบสกุลเจ้าผู้ครองนครลำปาง | |
ระยะเวลา | 5 ตุลาคม พ.ศ. 2465 — 1 มีนาคม พ.ศ. 2468 |
ก่อนหน้า | เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต |
ถัดไป | เจ้าราชวงศ์ |
ประสูติ | 15/16 มิถุนายน พ.ศ. 2418 |
พิราลัย | 1 มีนาคม พ.ศ. 2468 (50 ปี) |
ชายา | เจ้าศรีนวล ณ ลำปาง |
พระบุตร |
|
ราชวงศ์ | ทิพย์จักร |
ราชสกุล | ณ ลำปาง |
เจ้าบิดา | |
ศาสนา | เถรวาท |
พระประวัติ
เจ้าแก้วเมืองพวน เกิดเมื่อวันพุธ ขึ้น 12 ค่ำ เดือน 7 (ตรงกับวันที่ 15/16 มิถุนายน พ.ศ. 2418) เป็นโอรสของเจ้าราชบุตร (รองคำ ณ ลำปาง) ซึ่งเป็นโอรสของเจ้าอูบแก้วและเจ้าราชบุตร (มหาเทพ ณ ลำปาง) เจ้าอูบแก้วเป็นพระธิดาของพระยาชมภู (เจ้าน้อยจิตวงศ์) พระยาชมภูเป็นโอรสของพระยาเพชรเม็ง (เจ้าน้อยจิตตะ) เจ้าฟ้าเชียงราย กับเจ้านางสมนา
วันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2463 ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น เจ้าราชบุตร จังหวัดลำปาง
เจ้าแก้วเมืองพวนอภิเษกกับเจ้าศรีนวล ณ ลำปาง ราชธิดาในเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต มีโอรส-ธิดา 6 คน ได้แก่
- เจ้าหญิงสร้อยแก้ว ณ ลำปาง
- เจ้าวงเกษม ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงฟองสมุท ณ ลำปาง
- เจ้ามงคล ณ ลำปาง
- (1 มิถุนายน 2458 - 5 เมษายน 2553)
- เจ้าหญิงศรีโสม ณ ลำปาง
เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง) ป่วยเป็นวัณโรคภายใน ถึงแก่กรรมวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2468
การรั้งนครลำปาง
เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง) ได้รับแต่งตั้งให้รั้งนครลำปาง (หมายถึงการรักษาการในตำแหน่งเจ้าหลวง) โดยการสนับสนุนของเจ้าศรีนวล ณ ลำปาง ราชธิดาในเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต กับราชเทวี เนื่องจากเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตไม่มีราชโอรสกับราชเทวี มีเพียงโอรสกับเทวีองค์อื่น ๆ ซึ่งโดยหลักการแล้วการแต่งตั้งเจ้าผู้ครองนคร สมควรจะแต่งตั้งจากเจ้าขันห้าใบ ที่ดำรงฐานันดรชั้นสูงกว่า กล่าวคือ สมควรจะแต่งตั้งเจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) ซึ่งดำรงฐานันดรเป็น "เจ้าราชวงศ์"
หากข้าเจ้าถือกำเนิดมาเป๋นจาย ศักดิ์และสิทธิ์ทุกอย่างจะตกเป็นของข้าเจ้าโดยชอบธรรมและข้าเจ้าขอใช้สิทธิ์การเป็นบุตรีเพียงคนเดียวในป้อเจ้าบุญวาทย์ฯ หื้อเจ้าราชบุตรแก้วเมืองพรวนผู้เป็นสามี เป็นผู้สืบทอดอำนาจจากป้อเจ้าแทน
— เจ้าศรีนวล ณ ลำปาง
ซึ่งแปลได้ดังนี้ "หากข้าพเจ้า (ข้าเจ้า) ถือกำเนิดมาเป็นชาย ศักดิ์และสิทธิ์ทุกอย่างจะตกเป็นของข้าพเจ้าโดยชอบธรรมและข้าพเจ้าขอใช้สิทธิ์การเป็นบุตรี (บุตรีแปลว่า เพศหญิง,ลูกเพศหญิง) เพียงคนเดียวในพ่อเจ้าบุญวาทย์ฯ ให้เจ้าราชบุตรแก้วเมืองพรวนผู้เป็นสามี เป็นผู้สืบทอดอำนาจจากพ่อข้าพเจ้าแทน"
เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพรวน ณ ลำปาง) แม้จะได้รับแต่งตั้งให้รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครลำปาง และเป็นผู้รับผิดชอบมรดกของเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต แต่ไม่สามารถจัดการเรื่องหนี้สินได้ เจ้าราชบุตรได้พยายามขอยืมเงินรัฐบาลไปประมูลซื้อคุ้มหลวงคืน และยังร้องขอให้รัฐบาลสยามรับซื้อคุ้มหลวงเอง แต่ในความตอนหนึ่งที่พระศรสุรราช (เปลื้อง ศาสตระรุจิ) กราบทูลอภิรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2468 ว่าเจ้าราชบุตร ในฐานผู้จัดการมรดกจำนวนประมาณ 11 แสนบาทเศษ ได้ใช้สอยหมดเปลืองไปในทางสุรุ่ยสุร่าย คงเหลือไม่เกินกว่าร้อยละ 30 และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้มีหนังสือกราบทูลสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ กล่าวถึงเจ้าราชบุตร และเจ้าศรีนวล ว่าถึงกับสิ้นเนื้อประดาตัว มีแต่หนี้สินรุงรัง เป็นอันสิ้นหวังที่จะใช้เงินมรดกปลงศพเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิตได้
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2442 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.)
ราชตระกูล
พงศาวลีของเจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40: 82. 8 เมษายน 2466. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2561.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42: 2747. 14 มีนาคม 2468. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2561.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - ภูเดช แสนสา. "เจ้าเชื้อเชียงราย" ในเมืองนครลำปาง
- "พระราชทานบรรดาศักดิ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 37: 3268. 2 มกราคม 2463. สืบค้นเมื่อ 30 กรกฎาคม 2564.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - วิบากกรรมการเงินเจ้าลำปาง เจ้าหนี้ถึงกับยึดเครื่องประดับพระยศงานศพเจ้าหลวงไปขัดดอก!วารสารประวัติศาสตร์ วันศุกร์ที่ 4 มีนาคม พ.ศ.2565
- วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊ค. 2556. หน้า 372
- วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊ค. 2556. หน้า 371
- พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
ก่อนหน้า | เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง) | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต | เจ้าผู้ครองนครลำปาง (พ.ศ. 2465-2468) | สยามยกเลิกประเพณี เจ้านายครองเมืองเหนือ |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
rxnghwhmun ecarachbutr aekwemuxngphwn n lapang ithythinehnux epnphurngtaaehnngecaphukhrxngnkhrlapang cnthungaekkrrminpi ph s 2468 sunghlngcakyukhsmyecarachbutraelw kimpraktwathangrthbalsyamidaetngtngecaphukhrxngnkhrlapangxngkhihmaetxyangidecarachbutrecaaekwemuxngphwn n lapangphurngecaphukhrxngnkhrlapangdarngphrays5 tulakhm ph s 2465 1 minakhm ph s 2468rchsmyphrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhwkxnhnaecabuywathywngsmanitthdipsyamykelikpraephnitngecaphukhrxngpraethsrachphusubskulecaphukhrxngnkhrlapangrayaewla5 tulakhm ph s 2465 1 minakhm ph s 2468kxnhnaecabuywathywngsmanitthdipecarachwngsprasuti15 16 mithunayn ph s 2418phiraly1 minakhm ph s 2468 50 pi chayaecasrinwl n lapangphrabutrecahyingsrxyaekw n lapangecawngeksm n lapangecahyingfxngsmuth n lapangecamngkhl n lapangecahyingbuysri n lapangecahyingsriosm n lapangrachwngsthiphyckrrachskuln lapangecabidasasnaethrwathphraprawtiecaaekwemuxngphwn ekidemuxwnphuth khun 12 kha eduxn 7 trngkbwnthi 15 16 mithunayn ph s 2418 epnoxrskhxngecarachbutr rxngkha n lapang sungepnoxrskhxngecaxubaekwaelaecarachbutr mhaethph n lapang ecaxubaekwepnphrathidakhxngphrayachmphu ecanxycitwngs phrayachmphuepnoxrskhxngphrayaephchremng ecanxycitta ecafaechiyngray kbecanangsmna wnthi 24 thnwakhm ph s 2463 ideluxnbrrdaskdiepn ecarachbutr cnghwdlapang ecaaekwemuxngphwnxphieskkbecasrinwl n lapang rachthidainecabuywathywngsmanit mioxrs thida 6 khn idaek ecahyingsrxyaekw n lapang ecawngeksm n lapang ecahyingfxngsmuth n lapang ecamngkhl n lapang 1 mithunayn 2458 5 emsayn 2553 ecahyingsriosm n lapang ecarachbutr aekwemuxngphwn n lapang pwyepnwnorkhphayin thungaekkrrmwnthi 1 minakhm ph s 2468karrngnkhrlapangecarachbutr aekwemuxngphwn n lapang idrbaetngtngihrngnkhrlapang hmaythungkarrksakarintaaehnngecahlwng odykarsnbsnunkhxngecasrinwl n lapang rachthidainecabuywathywngsmanit kbrachethwi enuxngcakecabuywathywngsmanitimmirachoxrskbrachethwi miephiyngoxrskbethwixngkhxun sungodyhlkkaraelwkaraetngtngecaphukhrxngnkhr smkhwrcaaetngtngcakecakhnhaib thidarngthanndrchnsungkwa klawkhux smkhwrcaaetngtngecarachwngs aekwprabemru n lapang sungdarngthanndrepn ecarachwngs hakkhaecathuxkaenidmaepncay skdiaelasiththithukxyangcatkepnkhxngkhaecaodychxbthrrmaelakhaecakhxichsiththikarepnbutriephiyngkhnediywinpxecabuywathy huxecarachbutraekwemuxngphrwnphuepnsami epnphusubthxdxanaccakpxecaaethn ecasrinwl n lapang sungaepliddngni hakkhapheca khaeca thuxkaenidmaepnchay skdiaelasiththithukxyangcatkepnkhxngkhaphecaodychxbthrrmaelakhaphecakhxichsiththikarepnbutri butriaeplwa ephshying lukephshying ephiyngkhnediywinphxecabuywathy ihecarachbutraekwemuxngphrwnphuepnsami epnphusubthxdxanaccakphxkhaphecaaethn ecarachbutr aekwemuxngphrwn n lapang aemcaidrbaetngtngihrngtaaehnngecaphukhrxngnkhrlapang aelaepnphurbphidchxbmrdkkhxngecabuywathywngsmanit aetimsamarthcdkareruxnghnisinid ecarachbutridphyayamkhxyumenginrthbalippramulsuxkhumhlwngkhun aelayngrxngkhxihrthbalsyamrbsuxkhumhlwngexng aetinkhwamtxnhnungthiphrasrsurrach epluxng sastraruci krabthulxphirthmntri emuxwnthi 30 mkrakhm ph s 2468 waecarachbutr inthanphucdkarmrdkcanwnpraman 11 aesnbathess idichsxyhmdepluxngipinthangsuruysuray khngehluximekinkwarxyla 30 aelasmedcphraecabrmwngsethx krmphrayadarngrachanuphaph idmihnngsuxkrabthulsmedcphraecaphiyaethx ecafayukhlthikhmphr krmhlwnglphburiraemswr klawthungecarachbutr aelaecasrinwl wathungkbsinenuxpradatw miaethnisinrungrng epnxnsinhwngthicaichenginmrdkplngsphecabuywathywngsmanitidekhruxngrachxisriyaphrnph s 2442 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnthi 4 cturthaphrnchangephuxk c ch rachtrakulphngsawlikhxngecarachbutr aekwemuxngphwn n lapang 4 ecarachbutr mhaethph n lapang 2 ecarachbutr rwngkha n lapang 20 phrayaephchremng ecanxycitta 10 phrayachmphu ecanxycitwngs 21 ecasmna 5 ecaxubaekw 1 ecarachbutr aekwemuxngphwn n lapang xangxing aecngkhwamkrathrwngmhadithy PDF rachkiccanuebksa 40 82 8 emsayn 2466 subkhnemux 28 phvsphakhm 2561 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help khawtay PDF rachkiccanuebksa 42 2747 14 minakhm 2468 subkhnemux 28 phvsphakhm 2561 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help phuedch aesnsa ecaechuxechiyngray inemuxngnkhrlapang phrarachthanbrrdaskdi PDF rachkiccanuebksa 37 3268 2 mkrakhm 2463 subkhnemux 30 krkdakhm 2564 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help wibakkrrmkarenginecalapang ecahnithungkbyudekhruxngpradbphraysngansphecahlwngipkhddxk warsarprawtisastr wnsukrthi 4 minakhm ph s 2565 wrchati michubth ecanayfayehnux aelatananrkmaemiya krungethph srangsrrkhbukh 2556 hna 372 wrchati michubth ecanayfayehnux aelatananrkmaemiya krungethph srangsrrkhbukh 2556 hna 371 phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn kxnhna ecarachbutr aekwemuxngphwn n lapang thdipecabuywathywngsmanit ecaphukhrxngnkhrlapang ph s 2465 2468 syamykelikpraephni ecanaykhrxngemuxngehnux