เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง รามางกูร)

เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง รามางกูร) (พ.ศ. ๒๔๐๓-๒๔๙๘) หรือ ท้าวสุวรรณคำเฮือง หรือ นายเฮือง รามางกูร สกุลเดิม บุคคละ อดีตคณะอาญาสี่เมืองธาตุพนม อดีตกรมการชั้นผู้ใหญ่เมืองธาตุพนม ทรงดำรงพระยศในคณะอาญาสี่ตำแหน่งที่ พระอุปฮาชาเมืองธาตุพนม หรือ พระอุปฮาดเมืองธาตุพนม เป็นองค์แรกและองค์เดียวของเมืองธาตุพนม ทรงเป็นผู้ตั้งสกุล รามางกูร แห่งอำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม ในภาคอีสานของประเทศไทย ภายหลังปฏิรูปการเมืองการปกครองหลัง พ.ศ. ๒๔๔๔ ได้ถูกลดสถานะเจ้านายลาวท้องถิ่นลงเป็นสามัญชน จึงทำการค้าขายจนกลายเป็นเศรษฐีที่มีชื่อเสียงของตำบลธาตุพนม จนได้รับยกย่องจากคนทั่วไปว่า นายฮ้อยใหญ่เฮือง ทายาทบุตรหลานทั่วไปนิยมออกนามว่า ญาปู่ใหญ่เฮือง หรือ ญาปู่อุปฮาด

เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง รามางกูร)
คณะอาญาสี่เมืองธาตุพนม, กรมการชั้นผู้ใหญ่เมืองธาตุพนม
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	เมืองธาตุพนม
เสียชีวิต
ศาสนา	ศาสนาพุทธ

พระประวัติ

การศึกษา

สถาปนาตนเป็นเจ้าอุปฮาด

ร่วมบูรณะพระธาตุพนม

สร้างวัดป่าสุริโย

วิวาทกับเจ้าพระอัคร์บุตร

ถูกลดอำนาจ

สมรสกับอาชญานางสูนทอง บัวสาย

หมั้นกับนางอด จันทร์ทศ

สร้างโฮงที่ประทับของพระมารดา

เป็นคหบดีใหญ่แห่งธาตุพนม

เดินทางไปรับบุตรบุญธรรม

ชายาและหม่อม

เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง) มีชายาและหม่อมที่ปรากฏนามทั้งหมด ๑๓ ท่าน ได้แก่

• อาชญานางจำปี หม่อมคนแรก ชาวธาตุพนม
• อาชญานางสูนทอง (สูรย์ทอง) ชายาเอก สกุลเดิม บัวสาย ทายาทในเจ้าอุปฮาต (บุตร บัวสาย) แห่งเมืองเรณูนคร (เมืองเว)
• หม่อมบัวบิน ชาวเมืองเรณูนคร (เมืองเว)
• นางแก้ว
• นางอด สกุลเดิม จันทศ ชาวธาตุพนม
• นางเผื่อน
• นางสร้อยมณี
• นางน้อย
• นางวรดี
• นางหนูจีบ
• นางดอกแก้ว
• นางแพงทอง
• นางสุก

บุตรธิดา

เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง) มีบุตรธิดาทั้งหมด ๗ ท่าน ได้แก่

• นายแก้ว รามางกูร (จารย์แก้ว) เกิดแต่อาชญานางจำปี
• นายดวง รามางกูร (มหาดวง) ปธ.๓, พระราชทานเพลิง เกิดแต่อาชญานางสูนทอง
• ร้อยตำรวจตรีประดิษฐ์ รามางกูร (แดง) ร.จ.ม., ช.ส., พระราชทานเพลิง เกิดแต่อาชญานางสูนทอง ร้อยตำรวจตรีประดิษฐ์ รามางกูร เป็นบิดาของ ดร. วีรพงษ์ รามางกูร (ม.ป.ช., ม.ว.ม., ป.ภ.) อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง อดีตที่ปรึกษาเศรษฐกิจรัฐบาล อดีตประธานคณะกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทย อดีตนายกสมาคมมิตรภาพไทย-ลาว อดีตคณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฯลฯ
• นางคำฝอย อรรคศรีวร (ฝอย) เกิดแต่อาชญานางสูนทอง
• นางพิศมัย คงเพชร (ไหม) เกิดแต่หม่อมบัวบิน
• นางพิศวาท อรรคศรีวร (น้อย) เกิดแต่หม่อมบัวบิน
• นายกมล รามางกูร (แหลว) เกิดแต่นางแก้ว

บุตรบุญธรรม

เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง) มีบุตรบุญธรรม ๑ ท่าน ได้แก่

• ท้าวคำมี รามางกูร (สุวัณณคำมี บุคคละ) โอรสในเจ้าพระอัคร์บุตร (บุญมี รามางกูร) กับอาชญานางบัวสี เจ้าพระอัคร์บุตร (บุญมี) เป็นพระเชษฐาของเจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง)

การตั้งสกุลรามางกูร

ถึงแก่กรรม

ป่วยด้วยโรคในท้อง

สร้างฐานเมรุมาศประจำตระกูลเจ้าเมืองธาตุพนม

การพระศพ

เชิญพระอัฐิบรจุยังกำแพงแก้วพระธาตุพนม

ก่อนหน้า		เจ้าพระอุปฮาชา (เฮือง รามางกูร)		ถัดไป
ไม่ปรากฏนาม		พระอุปฮาดเมืองธาตุพนม, กรมการเมืองธาตุพนม		ไม่ปรากฏนาม

อ้างอิง

1. ดวง รามางกูร. พื้นประวัติวงศ์เจ้าเมืองพนม. ม.ป.ท. : ม.ป.พ.. ม.ป.ป..
2. เฮือง รามางกูร. เอกสารอนุญาตให้ทายาทบุตรหลานสามารถร่วมใช้สกุลรามางกูร. ที่ว่าการอำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม ๒๘ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๙๐.
3. สัมภาษณ์คุณยายจันเนา รามางกูร เรื่อง ประวัติเจ้าพระอุปฮาด (เฮือง รามางกูร) สัมภาษณ์เมื่อวันที่ ๑ เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๕๐.