บทความน ย งต องการเพ มแหล งอ างอ งเพ อพ ส จน ความถ กต องค ณสามารถพ ฒนาบทความน ได โดยเพ มแหล งอ างอ งตามสมควร เน อหาท ขาด

มหาเสวกเอก เจ้าพระยามหิธร นามเดิม ลออ สกุลไกรฤกษ์ (2 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 – 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2499) อดีตองคมนตรีในรัชกาลที่ 7 อดีตเสนาบดีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม และอดีตประธานศาลฎีกา

มหาเสวกเอก เจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) ร.ว., ป.จ., ม.ป.ช., ป.ม., ว.ภ., ว.ม.ล.


รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
ดำรงตำแหน่ง 9 สิงหาคม พ.ศ. 2480 – 21 ธันวาคม พ.ศ. 2480
ก่อนหน้า	พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์ (วัน จามรมาน)
ถัดไป	เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร์ ณ สงขลา)
อธิบดีศาลฎีกา
ดำรงตำแหน่ง 31 สิงหาคม พ.ศ. 2461 – 11 ธันวาคม พ.ศ. 2462
ก่อนหน้า	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์
ถัดไป

ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	2 กรกฎาคม พ.ศ. 2417
เสียชีวิต	8 พฤษภาคม พ.ศ. 2499 (81 ปี)
ศาสนา	พุทธ
คู่สมรส	ท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร
บุตร	นายจ่ายวด (ปาณี ไกรฤกษ์) ท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา มาลากุล ณ อยุธยา คุณหญิงศรี ไชยยศสมบัติ
บุพการี	พระยาเพ็ชรรัตน์ (โมรา) (บิดา) ท่านผู้หญิงตาล ไกรฤกษ์ (มารดา)
ลายมือชื่อ

ภาพล้อเจ้าพระยามหิธร ฝีพระหัตถ์ รัชกาลที่ 6

ประวัติ

ลออ ไกรฤกษ์ เกิดเมื่อวันพฤหัสบดี แรม 4 ค่ำ เดือน 8 ปีจอ ตรงกับวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 เวลา 8 นาฬิกา ณ ตำบลตึกแดง อำเภอคลองสาน จังหวัดธนบุรี เป็นบุตรคนที่ 4 ของพระยาเพ็ชรรัตน (โมรา) กับท่านตาล ไกรฤกษ์ สมรสกับกลีบ ธิดาหมื่น นรารักษ์ (ปิ่น บางยี่ขัน) ซึ่งเป็นเจ้าของสวนอยู่ที่บางยี่ขัน ธนบุรี มารดาชื่อหุ่น กำเนิดในสกุล สนธิรัตน์

ประวัติการศึกษา

พ.ศ. 2428 ศึกษาขั้นต้นที่
พ.ศ. 2429 โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ
พ.ศ. 2440 สอบไล่ได้เป็นเนติบัณฑิต ชั้นที่ 1 จากโรงเรียนกฎหมายของกระทรวงยุติธรรม นับเป็นเนติบัณฑิตคนแรกของประเทศไทย

ประวัติการรับราชการ

พ.ศ. 2434 ช่วยราชการในศาลฎีกา
ช่วยราชการใน กรมราชเลขานุการ
ผู้พิพากษาศาลพระราชอาญา (ศาลยุติธรรมในปัจจุบัน)
ผู้บัญชาการและสอนวิชากฎหมาย ณ โรงเรียนกฎหมายของกระทรวงยุติธรรม
ผู้พิพากษาศาลแพ่ง
เลขานุการเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์)
พ.ศ. 2441 อธิบดีผู้พิพากษาศาลแพ่ง
พ.ศ. 2444 ปลัดทูลฉลองกระทรวงยุติธรรม
พ.ศ. 2453 กรรมการศาลฎีกา
16 พฤษภาคม 2454 – อธิบดีกองฎีกา
พ.ศ. 2454 ราชเลขานุการฝ่ายกฤษฎีกา
พ.ศ. 2457 เป็นสมุหพระนิติศาสตร์ (หัวหน้ากรมพระนิติศาสตร์คนแรก)
พ.ศ. 2461 อธิบดีศาลฎีกา (ประธานศาลฎีกา) (สามัญชนคนแรกที่ดำรงตำแหน่งนี้)
15 ธันวาคม พ.ศ. 2462 ราชเลขาธิการ
องคมนตรี
พ.ศ. 2480 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม

ราชการพิเศษ

กรรมการสอบความรู้เนติบัณฑิต
กรรมการชำระกฎหมายเก่า และรวบรวมร่างกฎหมายใหม่
สภานายกคนแรกของเนติบัณฑิตยสภา
กรรมการสภาการคลัง
กรรมการตรวจร่างประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
กรรมการ ก.พ.
ประธาน อ.ก.พ. วิสามัญ

เกียรติยศ

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

พ.ศ. 2482 ศาสตราจารย์วิสามัญ แห่งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง
พ.ศ. 2498 ปริญญานิติศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นคนแรกตั้งแต่ตั้งมหาวิทยาลัย

ลำดับบรรดาศักดิ์

28 ธันวาคม พ.ศ. 2441 หลวงจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ ถือศักดินา ๖๐๐
14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 พระจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์
20 มกราคม พ.ศ. 2446 พระยาจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ ถือศักดินา ๓๐๐๐
พ.ศ. 2465 เจ้าพระยามหิธร บรมนริศรมหาสวามิภักดิ์ นิติพิทักษ์ธรรมพิศาล ราชเลขาธิการวิสุทธิคุณ ไกรฤกษ์กุลวิวัฒน์ ศรีรัตนตรัยสรณธาดา สุจริตาชวาธยาศัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000

ยศ

ยศพลเรือน

มหาอำมาตย์ตรี
มหาอำมาตย์โท

ยศในพระราชสำนัก

มหาเสวกโท
31 มีนาคม 2461 – มหาเสวกเอก

ยศกองเสือป่า

– นายหมู่ตรี
30 กันยายน 2454 – นายหมู่โท
17 กุมภาพันธ์ 2455 – นายหมู่ใหญ่
นายหมวดโท
นายหมวดเอก
นายกองตรี

เครื่องยศ

เจ้าพระยามหิธรได้รับพระราชทานเครื่องยศดังนี้

พานทอง
มาลาเส้าสะเทิน
เครื่องทองคำลงยายอดเกี้ยว
เสื้อทรงประพาศขลิบทอง
กระบี่ด้ามและฝักทองคำสลัก
หีบหมากทองคำลงยาหุ้มไม้แดงหลังหีบมีตรานารายณ์ยืนแท่น

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พ.ศ. 2458 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า)‎
พ.ศ. 2465 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
พ.ศ. 2472 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
พ.ศ. 2456 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
พ.ศ. 2462 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์วัลลภาภรณ์ (ว.ภ.) (ฝ่ายหน้า)
พ.ศ. 2458 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์วชิรมาลา (ว.ม.ล.)
พ.ศ. 2440 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
พ.ศ. 2459 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
พ.ศ. 2469 – เหรียญศารทูลมาลา (ร.ศ.ท.)
พ.ศ. 2460 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
พ.ศ. 2463 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)
พ.ศ. 2474 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 1 (ป.ป.ร.1)
พ.ศ. 2454 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)
พ.ศ. 2450 – เข็มอักษรรักษาพระนครเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรปคราวหลัง (เข็มเงิน)
พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เข็มพระบรมนามาภิธัย ว.ป.ร. ประดับเพ็ชร์
พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เข็มพระบรมรูปสมเด็จพระพันปีหลวงขอบประดับเพ็ชร์
2452 – เข็มพระชนมายุสมมงคล ชั้นที่ 3 เงิน

ชีวิตส่วนตัว

เจ้าพระยามหิธรท่านเป็นคนขรึม ๆ ซ่อนความรู้สึกและชอบฟังมากกว่าชอบพูด แต่เมื่อคราวจะต้องพูดก็พูดได้มากและพูดได้ดี ท่านเป็นคนช่างสังเกตและมีอารมณ์ขัน เป็นคนไม่สุรุ่ยสุร่าย ไม่ชอบมีหนี้สิน แต่มีความเอื้ออารีต่อบุตร ภรรยา ญาติพี่น้อง และเพื่อนฝูงตามอัตภาพ เป็นผู้ถือและปฏิบัติตามคติธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นผู้อยู่ในศีลในสัตย์ เกลียดการทุจริตเบียดเบียนกันและเป็นผู้รักษาระเบียบประเพณีอย่างเคร่งครัด คุณสมบัติอันสำคัญยิ่งของท่านคือ มีความกตัญญูกตเวที ท่านไม่ลืมบุญคุณของผู้ที่อุปการะท่าน และพยายามตอบแทนทุกวิถีทางด้วยเหตุนี้ท่านจึงพยายามรับใช้สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ กรมขุนศิริฯ สมเด็จพระมหาสมณะฯ และกรมหลวงราชบุรีฯ ทุกโอกาสที่ทำได้ และเมื่อกรมหลวงราชบุรีฯ สิ้นพระชนม์ก็ได้เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงชักชวนสานุศิษย์ให้ตั้งกองกุศลขึ้นอุทิศถวายให้แก่พระองค์ท่าน ส่วนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 – 6 – 7 ซึ่งได้ทรงชุบเกล้าฯ เลี้ยงท่านไว้ในราชการนั้น ท่านก็ได้ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ เทิดทูนพระเกียรติและเคารพสักการะอยู่เป็นเนืองนิตย์ ท่านชอบเล่นกีฬา คือ แล่นเรือยนต์ เล่นเทนนิส กอล์ฟ ในสมัยท่านยังหนุ่มท่านชอบปีนเขา แต่เมื่อท่านมีอายุมากแล้วท่านก็ชอบเดินออกกำลังในตอนเช้า นอกจากนี้ท่านยังชอบอ่านหนังสือและสะสมของเก่า เช่น เครื่องสังคโลกและเครื่องลายคราม เป็นต้น

บุตรธิดา

เจ้าพระยามหิธร ได้สมรสกับท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร โดยมีบุตรธิดาหลายคน อาทิ เช่น

จักร
นายจ่ายวด (ปาณี ไกรฤกษ์) มหาดเล็กในรัชกาลที่ 6 เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนน เมื่ออายุ 21 ปี
คุณหญิง (ศรี) ไชยยศสมบัติ
ศิล
ท่านผู้หญิงดุษฎี มาลากุล ภริยาหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
มัณฑนาภรณ์
วิจิตราภรณ์
ภูษณาภรณ์
นิภาภรณ์
ดารา ไกรฤกษ์
รัตนาภรณ์ ไกรฤกษ์ ยูนิพันธ์

นอกจากนี้ ท่านยังมีบุตรชายที่เกิดกับ มาลัย อนุภรรยาซึ่งเป็นน้องสาวแท้ ๆ ของท่านผู้หญิงกลีบ ชื่อ มาลา

อ้างอิง

แจ้งความกรมราชเลขานุการ
พระบรมราชโองการ ประกาศกระแสพระบรมราชโองการ เรื่อง ตั้งราชเลขาธิการและอธิบดีศาลฎีกา
(PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-08-04. สืบค้นเมื่อ 2018-08-04.
พระราชทานสัญญาบัตร
พระราชทานสัญญาบัตร
พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา 2021-05-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 39, 19 พฤศจิกายน 2465, หน้า 324-328
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศ, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๖, ๒๘ เมษายน ๑๓๑
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศและเลื่อนยศ, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๒๙, ๓ ธันวาคม ๒๔๕๙
ประกาศกระทรวงวัง
พระราชทานสัญญาบัตรกองเสือป่า
พระราชทานสัญญาบัตรเสือป่า
ประกาศเลื่อนยศเสือป่า (หน้า ๑๙๙๔)
ประกาศเลื่อนยศเสือป่ากองพลหลวง (หน้า ๒๖๗๘)
พระราชทานยศเสือป่า (หน้า ๒๒๙๒)
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๙๕, ๙ มกราคม ๒๔๕๘
ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามและนาม สมาชิกสมาชิกา เครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลจุลจอมเกล้า พระราชทานในงานพระราชพิธีฉัตรมงคล เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๕ 2020-06-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๘๔, ๑๙ พฤศจิกายน ๒๔๖๕
ราชกิจจานุเบกษา, เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้าและฝ่ายใน, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๙๓๑, ๑ ธันวาคม ๒๔๗๒
ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามแลนามผู้ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2021-10-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๗๕, ๔ มกราคม ๒๔๕๖
ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามและนามผู้รับพระราชทานตราวัลลภาภรณ์ในวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๒ และแถลงความชอบของผู้นั้นๆ, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐, เมษายน ๒๔๖๒
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตราวชิรมาลา, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๕, ๔ เมษายน ๒๔๕๘
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๔๔ หน้า ๗๕๕, ๓๐ มกราคม ๑๑๖
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๒๖๖, ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๙
ราชกิจจานุเบกษา, ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๔๗, ๒ พฤษภาคม ๒๔๖๙
พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบัน
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๗๒๗, ๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๓
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2019-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๙๒, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๔
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชรุจิ, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๗๑๖, ๙ กรกฎาคม ๑๓๐
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๔ หน้า ๘๘๖, ๒๘ พฤศจิกายน ๑๒๖
พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล

[1] แจ้งความกรมราชเลขานุการ

[2] พระบรมราชโองการ ประกาศกระแสพระบรมราชโองการ เรื่อง ตั้งราชเลขาธิการและอธิบดีศาลฎีกา

[3] (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-08-04. สืบค้นเมื่อ 2018-08-04.

[4] พระราชทานสัญญาบัตร

[5] พระราชทานสัญญาบัตร

[6] พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง

[7] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา 2021-05-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 39, 19 พฤศจิกายน 2465, หน้า 324-328

[8] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศ, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๖, ๒๘ เมษายน ๑๓๑

[9] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศและเลื่อนยศ, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๒๙, ๓ ธันวาคม ๒๔๕๙

[10] ประกาศกระทรวงวัง

[11] พระราชทานสัญญาบัตรกองเสือป่า

[12] พระราชทานสัญญาบัตรเสือป่า

[13] ประกาศเลื่อนยศเสือป่า (หน้า ๑๙๙๔)

[14] ประกาศเลื่อนยศเสือป่ากองพลหลวง (หน้า ๒๖๗๘)

[15] พระราชทานยศเสือป่า (หน้า ๒๒๙๒)

[16] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๙๕, ๙ มกราคม ๒๔๕๘

[17] ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามและนาม สมาชิกสมาชิกา เครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลจุลจอมเกล้า พระราชทานในงานพระราชพิธีฉัตรมงคล เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๕ 2020-06-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๘๔, ๑๙ พฤศจิกายน ๒๔๖๕

[18] ราชกิจจานุเบกษา, เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้าและฝ่ายใน, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๙๓๑, ๑ ธันวาคม ๒๔๗๒

[19] ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามแลนามผู้ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2021-10-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๗๕, ๔ มกราคม ๒๔๕๖

[20] ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามและนามผู้รับพระราชทานตราวัลลภาภรณ์ในวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๒ และแถลงความชอบของผู้นั้นๆ, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐, เมษายน ๒๔๖๒

[21] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตราวชิรมาลา, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๕, ๔ เมษายน ๒๔๕๘

[22] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๔๔ หน้า ๗๕๕, ๓๐ มกราคม ๑๑๖

[23] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๒๖๖, ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๙

[24] ราชกิจจานุเบกษา, ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๔๗, ๒ พฤษภาคม ๒๔๖๙

[25] พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบัน

[26] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๗๒๗, ๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๓

[27] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2019-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๙๒, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๔

[28] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชรุจิ, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๗๑๖, ๙ กรกฎาคม ๑๓๐

[29] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๔ หน้า ๘๘๖, ๒๘ พฤศจิกายน ๑๒๖

[30] พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล