เกลเดอร์ลันด์

เกลเดอร์ลันด์ (ดัตช์: Gelderland) เป็นจังหวัดในประเทศเนเธอร์แลนด์ ตั้งอยู่ตอนกลาง-ตะวันออกของประเทศ มีมาตั้งแต่จักรวรรดิโรมัน เมืองหลักของจังหวัดชื่อเมืองอาร์เนม มีเมืองสำคัญอื่นเช่นเมืองไนเมเคินและอาเพลโดร์นที่มีขนาดใกล้เคียงกัน จังหวัดเกลเดอร์ลันด์เป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ มีพื้นที่ราว 5,136 ตารางกิโลเมตรโดยมีผืนน้ำ 169 ตารางกิโลเมตร มีประชากร 2,084,478 คนเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2019

เกลเดอร์ลันด์
ของเนเธอร์แลนด์
ธง ตราอาร์ม
เพลง: ("เกลเดอร์ลันด์ของพวกเรา")
ที่ตั้งของจังหวัดเกลเดอร์ลันด์ในประเทศเนเธอร์แลนด์
พิกัด: 52°04′N 5°57′E / 52.06°N 5.95°E / 52.06; 5.95
ประเทศ	เนเธอร์แลนด์
เมืองหลัก	อาร์เนม
เมืองใหญ่สุด	ไนเมเคิน
การปกครอง
•
พื้นที่
• พื้นดิน	4,971.76 ตร.กม. (1,919.61 ตร.ไมล์)
• พื้นน้ำ	164.75 ตร.กม. (63.61 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่
ประชากร  (2009)
• พื้นดิน	1,999,135 คน
• อันดับ
• ความหนาแน่น	400 คน/ตร.กม. (1,000 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น
รหัส ISO 3166	NL-GE
ศาสนา(1999)	โปรเตสแตนต์ ร้อยละ 31 โรมันคาทอลิก ร้อยละ 29
เว็บไซต์	www.gelderland.nl

ประวัติศาสตร์

ตำนานพื้นบ้านเล่าว่า ราว ค.ศ. 878 ขุนนางแห่งพอนต์นามว่า วิชาร์ด และลูโพลด์ ได้ต่อสู้กับมังกรไฟและได้ใช้หอกแทงมังกรร้าย ก่อนมังกรจะสิ้นใจได้ส่งเสียงคำรามเป็นครั้งสุดท้ายซ้ำๆว่า "เกลเรอ เกลเรอ" ขุนนางทั้งสองได้สถาปนาเมืองใหม่ขึ้นเพื่อเป็นการรำลึกถึงวีรกรรมครั้งนี้ชื่อ เมืองเกลเดิร์น (ซึ่งปัจจุบันอยู่ในประเทศเยอรมนี ใกล้ชายแดนประเทศเนเธอร์แลนด์) เมืองนี้ได้เป็นที่มาของการตั้งชื่อเคานต์เกลเดอร์ส ในเนเธอร์แลนด์ ซึ่งอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ ปรากฎในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ครั้งแรกในบันทึกของเจราร์ดที่ 3 แห่งวาสเซินเบิร์กเมื่อปี ค.ศ. 1096

ต่อมา เคานต์เกลเดอร์สขยายใหญ่ขึ้นจากการผนวกรวมกับเคานต์ซุตเพนผ่านการแต่งงานของขุนนางผู้ครองแคว้น ทำให้เกลเดอร์สมีอิทธิพลยิ่งใหญ่ตามแถบแม่น้ำไรน์ แม่น้ำวาล แม่น้ำเมิซ และแม่น้ำไอส์เซิล จึงเป็นเคานต์ที่มีความสำคัญในยุคกลาง เป็นแหล่งผลประโยชน์ที่สำคัญของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์

หลังจากนั้น เคานต์ได้ผนวกรวมกับเมืองไนเมเคิน ยกระดับขึ้นเป็นดัชชีเมื่อปี ค.ศ. 1339 ด้วยการสถาปนาของจักรพรรดิลูทวิชที่ 4 มีศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่เมืองยือริช (Jülich) ต่อมาเมื่อดัชชีเบอร์กันดีเรืองอำนาจขึ้นในแถบนี้ ดัชชีเกลเดอร์สกลับไม่ยอมตกอยู่ใต้อำนาจของเบอร์กันดี แต่ในที่สุดต้องมาตกอยู่ใต้การปกครองของเบอร์กันดีที่ตกเป็นของราชวงศ์ฮาพส์บวร์คเมื่อจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 บีบบังคับให้เจ้านครต้องยกเมืองให้เมื่อปี ค.ศ. 1543

ดัชชีเกลเดอร์สเข้าร่วมกับสาธารณรัฐดัตช์ในการปฏิวัติต่อต้านการปกครองของพระเจ้าเฟลิเปที่ 2 แห่งสเปน จนได้รับเอกราชในปี ค.ศ. 1648 หลังจากนั้น ถูกพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศสยึดครองเป็นระยะเวลาสั้นๆในปี ค.ศ. 1672 และเมืองหลวงของดัชชี คือ เกลเดิร์น ตกเป็นของปรัสเซียในปี ค.ศ. 1713 ต่อมาเมื่อจักรพรรดินโปเลียนยึดครองเนเธอร์แลนด์ในช่วง ค.ศ. 1795 เกลเดอร์สตกเป็นของฝรั่งเศสโดยปริยาย ก่อนที่จะได้รับอิสรภาพอีกครั้งเมื่อจักรวรรดิฝรั่งเศสล่มสลายเมื่อจักรพรรดินโปเลียนแพ้สงครามและเนเธอร์แลนด์มีการก่อตั้งเป็นราชอาณาจักรอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1815 ซึ่งเกลเดอร์สได้กลายเป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศนับตั้งแต่นั้น

เนเธอร์แลนด์ถูกเยอรมนียึดครองในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และช่วงท้ายสงคราม ทหารพลร่มของฝ่ายสัมพันธมิตรได้ต่อสู้กับทหารนาซี เยอรมนีอย่างดุเดือดที่ยุทธการที่อาร์เนม เป็นช่วงเวลาสำคัญที่นำมาสู่การปลดปล่อยเนเธอร์แลนด์ในสงครามโลกครั้งนี

ภูมิศาสตร์

เกลเดอร์ลันด์แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 54 เทศบาล ซึ่งสามารถแบ่งกลุ่มได้เป็น 4 กลุ่ม (COROP) ได้แก่

• กลุ่มเวลูเวอ (Veluwe)
  • อาเพลโดร์น
  • บาร์เนเวลด์
  • เอเด
  • เอลบูร์ก
  • เอเป
  • แอร์เมโล
  • ฮาร์เดอร์ไวค์
  • ฮาทเทม
  • แฮร์เดอร์
  • ไนเคิร์ก
  • นุนสเปต
  • โอลเดบรูก
  • พุทเทิน
  • สเคอร์เพ็นเซล
  • โฟร์สท์
  • วาเคินนิงเงิน
• กลุ่มตะวันตกเฉียงใต้
  • อูเริน
  • คูเลมบอร์ก
  • เกลเดอร์มาลเซิน
  • ลิงเงวาล
  • มาสดรีล
  • เนเดอร์-เบทูเวอ
  • เนไรเนิน
  • ทีล
  • เวสท์มาสเอ็นวาล
  • ซาลท์บอมเมล
• กลุ่มหัวมุม (Achterhoek)
  • อาลเทิน
  • เบร์กเคลลันด์
  • บรงค์โฮรสท์
  • บรูมเมิน
  • ดูทินเคิม
  • โลเคิม
  • มงต์แฟร์ลันด์
  • โอสท์เกลเรอ
  • เอาเดอ ไอส์เซิลสเทร็ก
  • วินเทอร์สไวค์
  • ซุทเพน
• กลุ่มอาร์เนม-ไนเมเคิน
  • อาร์เนม
  • ไนเมเคิน
  • เบิร์กเอนดาล
  • เบอนิงเงิน
  • ดูสบูร์ก
  • ดรูเทิน
  • ดุยเวิน
  • เฮอเมิน
  • ลิงเงวาร์ด
  • โอเฟอร์เบทูเวอ
  • เรนคุม
  • เรเดิน
  • ไรน์วาร์เดน
  • โรเซนดาล
  • เวสเทอร์โฟร์ท
  • ไวเคิน
  • เซเฟนาร์

วัฒนธรรม

เกลเดอร์ลันด์มีพิพิธภัณฑ์จำนวนมากตั้งอยู่ภายในตัวจังหวัด ไม่ว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์อาร์เนม พิพิธภัณฑ์ฟาลค์โฮฟที่ไนเมเคิน พระราชวังเฮทโลที่อาเพลโดร์น นอกจากนี้ยังมีโรงละคร ลานคอนเสิร์ต และสนามฟุตบอลหลายแห่ง

วัฒนธรรม

เกลเดอร์ลันด์มีพิพิธภัณฑ์จำนวนมากตั้งอยู่ภายในตัวจังหวัด ไม่ว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์อาร์เนม พิพิธภัณฑ์ฟาลค์โฮฟที่ไนเมเคิน พระราชวังเฮทโลที่อาเพลโดร์น นอกจากนี้ยังมีโรงละคร ลานคอนเสิร์ต และสนามฟุตบอลหลายแห่ง

อ้างอิง

1. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37230ned/table
2. Geldersche volksalmanak Volumes 21-22; Nijhoff & son; 1855
3. "Gelderland". Britannica.com. สืบค้นเมื่อ 13 July 2015.