อำเภอบ้านโพธิ์

บ้านโพธิ์ เป็นอำเภอในจังหวัดฉะเชิงเทรา เป็น 1 ใน 3 อำเภอของจังหวัดฉะเชิงเทราที่มีทางรถไฟสายตะวันออกตัดผ่าน โดยมีสถานีในพื้นที่อำเภอคือ สถานีรถไฟดอนสีนนท์

อำเภอบ้านโพธิ์
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Ban Pho
สถานีรถไฟดอนสีนนท์ในเส้นทางรถไฟสายตะวันออก เป็นสถานีรถไฟแห่งเดียวในเขตอำเภอบ้านโพธิ์ ในพื้นที่หมู่ 3 บ้านโรงหลวง ตำบลหนองตีนนก
คำขวัญ:  แดนแห่งคูคลอง สองฝั่งบางปะกง ดงกุ้ง ปลา ไก่ ไข่ ขนมไทยเผยแพร่ แห่หลวงพ่อโสธรทางน้ำ
แผนที่จังหวัดฉะเชิงเทรา เน้นอำเภอบ้านโพธิ์
พิกัด: 13°35′59″N 101°4′43″E / 13.59972°N 101.07861°E / 13.59972; 101.07861
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ฉะเชิงเทรา
พื้นที่
• ทั้งหมด	217.593 ตร.กม. (84.013 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	53,714 คน
• ความหนาแน่น	246.86 คน/ตร.กม. (639.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	24140
รหัสภูมิศาสตร์	2405
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบ้านโพธิ์ หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านโพธิ์ อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา 24140
ส่วนหนึ่งของ

วัดดอนทราย สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2413 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อุโบสถและพระปรางค์สร้างมาพร้อมการสร้างวัดตั้งแต่ พ.ศ. 2413 วิหารหลวงพ่อพระครูธรรมภาณีวรคุณ (หลวงพ่อช้วน อดีตเจ้าอาวาสวัดดอนทราย) สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์สถานอดีตเจ้าอาวาส

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบ้านโพธิ์มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองฉะเชิงเทรา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางคล้าและอำเภอแปลงยาว
• ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอพนัสนิคม อำเภอพานทอง (จังหวัดชลบุรี) และอำเภอบางปะกง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบางปะกง และอำเภอบางบ่อ (จังหวัดสมุทรปราการ)

สะพานพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เป็นสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง ตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลบ้านโพธิ์และตำบลสนามจันทร์ อำเภอบ้านโพธิ์

ตลาดคลองสวน 100 ปี เป็นตลาดเก่า 2 จังหวัด คือ จังหวัดฉะเชิงเทราและจังหวัดสมุทรปราการ อยู่ริมคลองประเวศบุรีรมย์ ในเขตเทศบาลตำบลเทพราช

หน้าที่ว่าการอำเภอบ้านโพธิ์

ประวัติ

การตั้งชุมชนของคนในสมัยโบราณมักเลือกทำเลอยู่ใกล้แหล่งน้ำ เมื่ออพยพมาตั้งบ้านเรือนหลายครัวเรือนมากขึ้นก็เกิดเป็นหมู่บ้าน แล้วจึงสร้างวัด หรือศาสนสถานเอาไว้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ถ้าหากจะคะเนว่าชุมชนใดมีอายุเท่าใด หลักฐานที่พอจะเป็นที่เชื่อถือได้ก็คือ วัด หมู่บ้านสนามจันทร์เกิดขึ้นเมื่อใดนั้นไม่มีหลักฐานบ่งบอกได้เลย แต่ถ้าดูจากการสร้างวัดสนามจันทร์ซึ่งตั้งเมื่อ พ.ศ. 2400 บ้านสนามจันทร์มีอายุถึง 150 ปี

ในปี พ.ศ. 2446 ตำบลบ้านโพธิ์ในปัจจุบันมีชื่อว่า ตำบลสนามจันทร์ ดังรายงานการตรวจราชการมณฑลปราจีนของพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นมรุพงศ์สิริพัฒน์ กราบบังคมทูลพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 เรื่องการยุบอำเภอหัวไทรไปรวมกับอำเภอบางคล้า และจัดตั้งอำเภอบ้านโพธิ์ ความว่า

"ถ้าดูตามลำน้ำที่ว่าการอำเภอหัวไทรกับอำเภอบางคล้าห่างกันทางราว 1 ชั่วโมง เห็นด้วยเกล้าฯ ว่าควรจะยกเลิกอำเภอหัวไทรเสีย คงย้ายไปตั้งตำบลสนามจันทร์ ที่จะเรียกนามอำเภอสนามจันทร์ ใต้เมืองฉะเชิงเทรา"

และอีกข้อความหนึ่งในความว่า อำเภอเมืองฉะเชิงเทรามีหมู่บ้านมาก ควรแบ่งท้องที่ตั้งเป็นอำเภอขึ้นอีกหนึ่งอำเภอ ที่ว่าการอำเภอถ้าไปตั้งในคลองประเวศบุรีรมย์ก็ไม่อยู่กึ่งกลางท้องที่ จึงเลือกที่ใต้วัดสนามจันทร์เป็นที่ตั้งอำเภอ ความกราบบังคมทูลดังนี้ "ราษฎรที่อยู่ทางลำน้ำไปมาลำบากเห็นด้วยเกล้าฯ ว่าควรตั้งที่ลำน้ำเมืองฉะเชิงเทรา เหนือปากคลองสนามจันทร์ เพราะเป็นท้องที่มีบ้านเรือนราษฎรตั้งอยู่โดยรอบ แลเป็นทำเลโจรผู้ร้ายปล้นสะดมชุกชุม ส่วนนามอำเภอเรียกว่าอำเภอสนามจันทร์ เกล้าฯ ได้เลือกที่ใต้วัดสนามจันทร์ เป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอ แลจะยกโรงตำรวจภูธรที่อำเภอหัวไทรมาตั้งอยู่ที่อำเภอสนามจันทร์ด้วย"

สรุปได้ว่าพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นมรุพงศ์สิริพัฒน์ สมุหเทศาภิบาล มณฑลปราจีน เป็นผู้จัดตั้งอำเภอบ้านโพธิ์ โดยแยกออกมาจากอำเภอเมืองฉะเชิงเทรา เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2447 ใช้ชื่อว่า อำเภอสนามจันทร์ ตามชื่อหมู่บ้านและตำบลที่ตั้งอำเภอ ที่ว่าการอำเภอสนามจันทร์หลังแรกเป็นอาคารไม้ชั้นเดียว หลังคามุงด้วยจาก นายอำเภอคนแรกคือขุนประจำจันทเขตต์

เหตุที่ชื่อบ้านสนามจันทร์ มีประวัติเล่ากันว่า สมัยที่ท้องที่ยังเป็นป่าอยู่ มีเสือชุกชุม มีพระยา 3 ท่าน ออกมาตั้งจั่นดักเสือที่หนองน้ำ ราษฎรเรียกว่า "หนองสามพระยา" และเรียกหมู่บ้านว่า "สนามจั่น" เรียกขานกันนานเข้าจึงเพี้ยนเป็นบ้านสนามจันทร์ ส่วนหนองสามพระยาได้ตื้นเขินเป็นพื้นนา ปัจจุบันคือบริเวณที่ตั้งโรงพยาบาลบ้านโพธิ์

ระหว่าง พ.ศ. 2447–2449 มีการปรับแก้ไขเขตของหมู่บ้านและตำบลตามพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองท้องที่ ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2440) มาตรา 22 มีแนวทางการกำหนดเขตตำบลดังนี้

"หลายหมู่บ้านรวมกันราว 10 หมู่บ้าน ให้จัดเป็นตำบล 1 ให้ผู้ว่าราชการเมืองปักหมายเขตรตำบลนั้นให้ทราบได้โดยชัดเจนว่าเพียงใด ถ้าที่หมายเขตรไม่มีลำห้วย หนอง คลอง บึง บาง หรือ สิ่งใด เป็นสำคัญได้ ก็ให้ผู้ว่าราชการเมืองจัดให้มีหลักปักหมายเขตรอันจะถาวรอยู่ไปได้ยืนนาน"

หมายความว่า การกำหนดเขตตำบลให้ใช้ลำห้วย หนอง คลอง บึง บาง เป็นแนวเขต ตำบลสนามจันทร์เมื่อก่อนนี้เข้าใจว่ามีพื้นที่อยู่ทั้งสองฝั่งแม่น้ำ จึงถูกแบ่งเขตออกจากกัน โดยมีแม่น้ำบางปะกงเป็นเส้นแบ่งเขต พื้นที่ทางฝั่งขวายังคงใช้ชื่อตำบลสนามจันทร์เหมือนเดิม ทั้งนี้อาจเป็นเพราะมีเนื้อที่มากกว่า ส่วนทางฝั่งซ้ายซึ่งเป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอตั้งชื่อใหม่ว่า "ตำบลบ้านโพธิ์" มีหลักฐานคือโฉนดที่ดินที่ออกให้ราษฎรเมื่อ ร.ศ. 125 (พ.ศ. 2449) เปลี่ยนชื่อเป็นตำบลบ้านโพธิ์แล้ว เหตุที่ตั้งชื่อว่าบ้านโพธิ์ เนื่องจากถิ่นนี้มีต้นโพธิ์ขึ้นอยู่ทั่วไป เมื่อก่อนวัดสนามจันทร์ก็มีต้นโพธิ์ใหญ่หลายต้น ชาวบ้านมีความเคารพเพราะเป็นต้นไม้ที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ จึงเอาผ้าเหลืองห่มต้นโพธิ์ ถือว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกองเสือป่าขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2454 และทรงสถาปนาพระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม เป็นค่ายหลวงสำหรับประชุมและซ้อมรบแบบเสือป่าเพื่อเป็นกำลังร่วมป้องกันประเทศ และเสด็จพระราชดำเนินไปประทับแรมอยู่เนือง ๆ ทางราชการได้พิจารณาเห็นว่าชื่ออำเภอไปพ้องกับชื่อพระราชวังสนามจันทร์ จึงเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอเขาดิน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่องเปลี่ยนชื่ออำเภอ ลงวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2457 สมัยขุนเหี้ยมใจหาญ (พงษ์ บุรุษชาติ) เป็นนายอำเภอ

เขาดินอยู่ต่อแดนกับอำเภอบางปะกง เป็นเนินหินแกรนิต สูงประมาณ 15 เมตร เป็นที่ตั้งของวัดเขาดิน ภายในวัดมีมณฑปร้างเก่าแก่มาก เข้าใจว่าเป็นที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาท เหตุที่เอาเขาดินมาตั้งเป็นชื่ออำเภอแทนสนามจันทร์ คงเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเคยเสด็จประพาสวัดเขาดิน เมื่อปี พ.ศ. 2402 ซึ่งถือเป็นความปีติและเป็นสิริมงคล จึงเอาชื่อเขาดินมาเป็นชื่ออำเภอ

ต่อมาปรากฏว่าเขาดินไปอยู่ในเขตอำเภอบางปะกง จึงเปลี่ยนชื่ออำเภออีกครั้งหนึ่งจากเขาดินมาเป็น อำเภอบ้านโพธิ์ ตามชื่อของตำบลที่ตั้งอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2460 (ตามรายงานกิจการจังหวัดประจำปี 2401-2502) สมัยขุนเจนประจำกิจ (ชื้น) เป็นนายอำเภอ

อาคารที่ว่าการอำเภอหลังแรกหลังคามุงจาก หลังต่อมาปลูกสร้างเป็นอาคารไม้ 2 ชั้น หลังคามุงกระเบื้อง หันหน้าสู่แม่น้ำบางปะกง ปัจจุบันใช้เป็นสำนักงานเทศบาลตำบลบ้านโพธิ์ หลังที่ 3 ขยับเข้ามาสร้างริมถนนเป็นอาคารไม้ 2 ชั้น แบบสมัยใหม่ ปัจจุบันได้รื้อหลังเก่า และก่อสร้างหลังใหม่ในที่เดิม ซึ่งจะทำการเปิดที่ว่าการหลังใหม่ ในวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2547 พร้อมทั้งเฉลิมฉลองในวาระที่อำเภอมีอายุครบ 100 ปีด้วย

ตั้งแต่ตั้งอำเภอมา มีนายอำเภอปกครองรวม 41 คน โจรผู้ร้ายที่ว่าชุมชุมก็หมดไป ชาวอำเภอบ้านโพธิ์มีความเป็นอยู่สงบสุข เรียบง่าย แม้ในปัจจุบันการทำมาหากินเปลี่ยนไปจากเดิม สภาพสังคมเปลี่ยนไป แต่มีสิ่งที่ไม่เปลี่ยน คือ ความสำนึกรักบ้านเกิดและความกตัญญูต่อแผ่นดิน ซึ่งจะทำให้บ้านโพธิ์มีความยั่งยืนตลอดไป

• วันที่ 6 มีนาคม 2446 แยกพื้นที่ตำบลคลองบ้านโพธิ์ ตำบลบางกรูด ตำบลหนองจอก ตำบลลาดขวาง ตำบลสนามจันทร์ ตำบลวังอู่ ตำบลท่าพลับ ตำบลสิบเอ็ดศอก ตำบลคลองขุด ตำบลบางซ่อน ตำบลเกาะไร่ ตำบลหนองบัว ตำบลดอนทราย ตำบลหนองตีนนก ตำบลคลองประเวศ ตำบลแสนภูดาษ ตำบลแหลมประดู่ และตำบลบ้านโพธิ์ อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา ตั้งขึ้นเป็น อำเภอสนามจันทร์
• วันที่ 3 มีนาคม 2449 รวมตำบลคลองสวนและตำบลเทพราช และเรียกชื่อว่าตำบลเทพราช
• วันที่ 3 พฤศจิกายน 2450 แยกพื้นที่ตำบลหนองจอก ของอำเภอสนามจันทร์ จังหวัดฉะเชิงเทรา กับบ้านคลองขุนเนินของอำเภอบางเหี้ย จังหวัดสมุทรปราการ และตำบลท่าหงอนไก่ ตำบลบางปะกง ของอำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี ไปตั้งเป็น อำเภอบางปะกง และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับจังหวัดฉะเชิงเทรา
• วันที่ 26 กรกฎาคม 2457 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอสนามจันทร์ จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็น อำเภอเขาดิน
• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเขาดิน เป็น จังหวัดฉะเชิงเทรา อำเภอบ้านโพธิ์
• วันที่ 29 กรกฎาคม 2490 ตั้งตำบลหนองตีนนก แยกออกจากตำบลบ้านโพธิ์ ตั้งตำบลลาดขวาง แยกออกจากตำบลแสนภูดาษ ตั้งตำบลคลองบ้านโพธิ์ แยกออกจากตำบลบางซ่อน ตั้งตำบลท่าพลับ แยกออกจากตำบลหนองบัว ตั้งตำบลเกาะไร่ แยกออกจากตำบลเทพราช ตั้งตำบลคลองขุด แยกออกจากตำบลแหลมประดู่ ตำบลสิบเอ็ดศอก และตำบลดอนทราย ตั้งตำบลคลองประเวศ แยกออกจากตำบลบางกรูด
• วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลเทพราช ในท้องที่หมูู่ 1, 4–6 ของตำบลเทพราช
• วันที่ 7 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านโพธิ์ ในท้องที่หมู่บ้านสนามจันทร์ ของตำบลบ้านโพธิ์
• วันที่ 22 เมษายน 2512 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลเทพราช เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1, 4–6 ตำบลเทพราช (เดิม) และหมู่ 1–2, 4 ตำบลเกาะไร่
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเทพราช และสุขาภิบาลบ้านโพธิ์ เป็น เทศบาลตำบลเทพราช และเทศบาลตำบลบ้านโพธิ์ ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 9 กรกฎาคม 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลบางซ่อน รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลคลองบ้านโพธิ์
• วันที่ 15 กันยายน 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลท่าพลับ รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลหนองบัว และยุบองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านโพธิ์ รวมกับเทศบาลตำบลบ้านโพธิ์
• วันที่ 27 ตุลาคม 2552 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลลาดขวาง เป็น เทศบาลตำบลลาดขวาง
• วันที่ 4 สิงหาคม 2554 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลแสนภูดาษ เป็น เทศบาลตำบลแสนภูดาษ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบ้านโพธิ์แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 17 ตำบล 73 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

บ้านโพธิ์

(Ban Pho)

04 หมู่บ้าน

10.

หนองบัว

(Nong Bua)

04 หมู่บ้าน

2.

เกาะไร่

(Ko Rai)

05 หมู่บ้าน

11.

บางซ่อน

(Bang Son)

03 หมู่บ้าน

3.

คลองขุด

(Khlong Khut)

04 หมู่บ้าน

12.

บางกรูด

(Bang Krut)

03 หมู่บ้าน

4.

คลองบ้านโพธิ์

(Khlong Ban Pho)

04 หมู่บ้าน

13.

แหลมประดู่

(Laem Pradu)

06 หมู่บ้าน

5.

คลองประเวศ

(Khlong Prawet)

03 หมู่บ้าน

14.

ลาดขวาง

(Lat Khwang)

04 หมู่บ้าน

6.

ดอนทราย

(Don Sai)

04 หมู่บ้าน

15.

สนามจันทร์

(Sanam Chan)

06 หมู่บ้าน

7.

เทพราช

(Theppharat)

06 หมู่บ้าน

16.

แสนภูดาษ

(Saen Phu Dat)

03 หมู่บ้าน

8.

ท่าพลับ

(Tha Phlap)

04 หมู่บ้าน

17.

สิบเอ็ดศอก

(Sip Et Sok)

05 หมู่บ้าน

9.

หนองตีนนก

(Nong Tin Nok)

05 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบ้านโพธิ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเทพราช ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเกาะไร่และบางส่วนของตำบลเทพราช
• เทศบาลตำบลบ้านโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโพธิ์ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลลาดขวาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดขวางทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลแสนภูดาษ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแสนภูดาษทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะไร่ (นอกเขตเทศบาลตำบลเทพราช)
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองขุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองขุดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองบ้านโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองบ้านโพธิ์และตำบลบางซ่อนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองประเวศ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองประเวศทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนทรายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเทพราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเทพราช (นอกเขตเทศบาลตำบลเทพราช)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองตีนนก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองตีนนกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพลับและตำบลหนองบัวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางกรูด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางกรูดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมประดู่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมประดู่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสนามจันทร์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสนามจันทร์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสิบเอ็ดศอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสิบเอ็ดศอกทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งอำเภอสนามจันทร์ เมืองฉะเชิงเทราขึ้นอีกอำเภอหนึ่ง และยกเลิกอำเภอหัวไทร เมืองฉะเชิงเทรา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 20 (49): 833. วันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2446
2. "พระบรมราชโองการ ประกาศ แก้ไขอัตราชั้นที่นาและเปลี่ยนชื่อตำบลในมณฑลปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 23 (49): 1234–1236. วันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2449
3. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 24 (31): 745–746. วันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2450
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย ประกาศเปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 31 (0 ง): 928–931. วันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2457
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 40–68. วันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2460
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (33 ง): 1930–1974. วันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2490
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเทพราช อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (60 ง): (ฉบับพิเศษ) 20-21. วันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2499
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านโพธิ์ อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (4 ง): (ฉบับพิเศษ) 7-8. วันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2500
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลเทพราช อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (35 ง): 1520–1522. วันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2512
10. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 75 ง): 15–18.วันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2547
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 102 ง): 17–20. วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2547
13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับเทศบาลตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 102 ง): 21–24. วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2547
14. "จัดตั้งเทศบาลจากองค์การบริหารส่วนตำบล ลาดขวาง เป็น เทศบาลตำบลลาดขวาง". กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น: 1. ลงวันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2552 มีผลบังคับใช้ในเดียวกัน
15. "จัดตั้งเทศบาลจาก องค์การบริหารส่วนตำบลแสนภูดาษ เป็น เทศบาลตำบลแสนภูดาษ". กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น: 1. ลงวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2554 มีผลบังคับใช้ในวันที่ 30 กันยายน ปีเดียวกัน