อธิกวาร

<< กุมภาพันธ์ >> อา จ อ พ พฤ ศ ส         1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 พ.ศ. 2567

วันที่ 29 กุมภาพันธ์ เรียกวันนี้ว่าเป็นวัน อธิกวาร (leap day) ในปฏิทินเกรกอเรียน ปี ค.ศ. ที่หารด้วย 4 ลงตัวจะมีอธิกวาร แต่ปี ค.ศ. ที่หารด้วย 100 ลงตัวไม่มีอธิกวาร ยกเว้นปี ค.ศ. ที่หารด้วย 400 ลงตัวจะมีอธิกวาร ปีที่มีอธิกวารเรียกปีอธิกสุรทิน วันนี้เป็นวันที่ 60 ของปี เมื่อถึงวันนี้จะยังเหลืออีก 306 วันในปีนั้น

ปีอธิกสุรทิน

แม้ปีส่วนมากในปฏิทินสมัยใหม่มี 365 วัน การโคจรรอบดวงอาทิตย์ใช้เวลาประมาณ 365 วัน 6 ชั่วโมง ทุกสี่ปี ซึ่งมีการสะสม 24 ชั่วโมงเพิ่มเข้ามา จึงต้องมีการเพิ่มวันขึ้นมาหนึ่งวันเพื่อให้การนับสอดคล้องกับตำแหน่งปรากฏของดวงอาทิตย์

ทว่า การเพิ่มวันนี้ยังคาดเคลื่อนอยู่เล็กน้อยในการคำนวณ 6 ชั่วโมงเพิ่มทุกปี การประมาณที่ดีกว่า ซึ่งมาจากตารางอัลฟอนซีน (Alfonsine table) มีว่า โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ครบรอบใช้เวลา 365 วัน 5 ชั่วโมง 49 นาที 12 วินาที เพื่อชดเชยความแตกต่างนี้ ปีที่สิ้นสุดศตวรรษจึงมิใช่ปีอธิกสุรทิน ยกเว้นปีที่หารด้วย 400 ลงตัว นั่นหมายความว่า ค.ศ. 1600 และ 2000 เป็นปีอธิกสุรทิน เช่นเดียวกับ ค.ศ. 2400 และ 2800 แต่ปี ค.ศ. 1700, 1800 และ 1900 ไม่ใช่ เช่นเดียวกับ ค.ศ. 2100, 2200 และ 2300

ปฏิทินเกรโกเรียนวนซ้ำทุก 400 ปี ซึ่งมี 20,871 สัปดาห์ มีปีปกติสุรทิน 303 ปี และมีปีอธิกสุรทิน 97 ปี ในช่วงเวลานี้ วันที่ 29 กุมภาพันธ์ตกอยู่ในวันอาทิตย์ อังคารและพฤหัสบดีวันละ 13 ครั้ง วันศุกร์และเสาร์วันละ 14 ครั้ง และวันจันทร์และพุธวันละ 15 ครั้ง

มโนทัศน์ของปีอธิกสุรทินและอธิกวารแตกต่างกับอธิกวินาที ซึ่งเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงความเร็วในการหมุนของโลก

อธิกวารริเริ่มขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของการปฏิรูปจูเลียน วันที่หลังเทอร์มินาเลีย (23 กุมภาพันธ์) มีการซ้ำสองครั้ง ทำให้เกิดเป็น "bis sextum" ซึ่งมีความหมายตามตัวอักษรว่า "ที่หกซ้ำ" เพราะวันที่ 24 กุมภาพันธ์ เป็น "วันที่หกก่อนคาเลนด์ส (Kalends) เดือนมีนาคม" โดยใช้การนับอย่างครอบคลุมของโรมัน (วันที่ 1 มีนาคม เป็น "วันแรก") แม้วันแรกของ bis sextum (24 กุมภาพันธ์) จะมักถูกเรียกว่า อธิก (intercalated) หรือวัน "bissextile" ตามปกตินับแต่คริสต์ศตวรรษที่สาม วันที่ 29 กุมภาพันธ์ได้ถูกถือว่าเป็นอธิกวารเมื่อระบบวันกำหนดเลข (numbering day) ของโรมันถูกแทนที่ด้วยการกำหนดเลขโดยลำดับ (sequential numbering) ในปลายยุคกลาง

ประเด็นทางกฎหมาย

ในสหราชอาณาจักรและฮ่องกง บุคคลที่เกิดวันที่ 29 กุมภาพันธ์ ในปีที่ไม่ใช่อธิกสุรทิน วันเกิดตามกฎหมายจะเป็นวันที่ 1 มีนาคม

ในประเทศนิวซีแลนด์ รัฐสภาออกพระราชกฤษฎีกาว่า หากวันเกิด คือ วันที่ 29 กุมภาพันธ์ ในปีที่ไม่ใช่อธิกสุรทิน วันเกิดตามกฎหมายจะเป็นวันที่ 28 กุมภาพันธ์

เหตุการณ์

• พ.ศ. 2255 (ค.ศ. 1712) - วันถัดจาก 29 กุมภาพันธ์ เป็นวันที่ 30 กุมภาพันธ์ในประเทศสวีเดน เพราะเลิกใช้ แล้วหันไปใช้ปฏิทินจูเลียนแทน
• พ.ศ. 2483 (ค.ศ. 1940) - ในงานประกาศผลรางวัลออสการ์ ครั้งที่ 12 แฮตตี แม็กแดเนียล เป็นชาวแอฟริกันอเมริกันคนแรกที่ได้รับรางวัลออสการ์ ในสาขานักแสดงหญิงสมทบยอดเยี่ยม จากภาพยนตร์เรื่อง วิมานลอย
• พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) - หัวหน้าบาทหลวงชาวแอฟริกาใต้ ถูกจับกุมพร้อมกับสมาชิกองค์กรศาสนากว่า 100 คน ขณะประท้วงนโยบายแยกคนต่างผิวในแอฟริกาใต้
• พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - ฌ็อง-แบร์ทร็อง อาริสตีดถูกบีบให้ลาออกจากตำแหน่งประธานาธิบดีเฮติ หลังประชาชนก่อการกำเริบ
• พ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) - โตเกียวสกายทรีก่อสร้างแล้วเสร็จ

วันเกิด

• พ.ศ. 2011 (ค.ศ. 1468) - สมเด็จพระสันตะปาปาปอลที่ 3 (ถึงแก่กรรมเมื่อปี พ.ศ. 2092)
• พ.ศ. 2431 (ค.ศ. 1888) - หม่อมเจ้าขจรจรัสฤทธิ์ กฤดากร (สิ้นชีพิตักษัย 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2468)
• พ.ศ. 2479 (ค.ศ. 1936) - อเล็กซ์ ร็อกโก นักแสดงชาวอเมริกัน​ (ถึงแก่กรรมเมื่อปี พ.ศ. 2558)
• พ.ศ. 2507 (ค.ศ. 1964) - เจมส์ โอกิลวี พระโอรสคนแรกใน เจ้าหญิงอเล็กซานดรา เลดีโอกิลวี
• พ.ศ. 2511 (ค.ศ. 1968) -
  • นาตาชา เปลี่ยนวิถี นางแบบและนักแสดงชาวไทย
• พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) -
  • เปโดร ซันเชซ นักเศรษฐศาสตร์และนักการเมืองชาวสเปน
  • แอนโทนิโอ ซาบาโท จูเนียร์ นักแสดงชาวอเมริกัน
• พ.ศ. 2519 (ค.ศ. 1976) - จา รูล นักแสดง แร็ปเปอร์ชาวอเมริกัน
• พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988) -
  • การะเกด (นักร้อง) นักร้องลูกทุ่งหญิงชาวไทย
  • เบ็นเนอดิคท์ เฮอเวอเดิส นักฟุตบอลชาวเยอรมัน

• พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1996) - นักแสดงชาวไทย

• พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) - เฟร์รัน ตอร์เรส นักฟุตบอลชาวสเปน

วันถึงแก่กรรม

• พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) - เปห์ เอวินด์ สวินฮุฟวุด ประธานาธิบดีคนที่ 3 แห่งประเทศฟินแลนด์ (เกิด 15 ธันวาคม พ.ศ. 2404)
• พ.ศ. 2499 (ค.ศ. 1956) - เอลปิดิโอ กีริโน ประธานาธิบดีคนที่ 6 แห่งประเทศฟิลิปปินส์ (เกิด 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2433)
• พ.ศ. 2555 (ค.ศ. 2012) - เดวี โจนส์ นักร้อง นักแต่งเพลง และนักแสดงชาวอังกฤษ (เกิด 30 ธันวาคม ค.ศ. 1945)

วันสำคัญและวันหยุดเทศกาล

• วันโรคหายาก
• วันชายโสด (ประเทศไอร์แลนด์, สหราชอาณาจักร)

บันเทิงคดีที่อ้างอิงถึงวันนี้

• วันเกิดของ อารักษ์ จากละครซิตคอมเรื่อง
• วันเกิดของ ยาคุชิ คาบูโตะ จากการ์ตูนญี่ปุ่นเรื่อง นินจาคาถาโอ้โฮเฮะ
• วันเกิดของ ฮานิโนะสึกะ มิสึคุนิ (รุ่นพี่ฮันนี่) จากการ์ตูนญี่ปุ่นเรื่อง ชมรมรัก คลับมหาสนุก
• วันเกิดของ ฟูจิ ชูสึเกะ จากการ์ตูนญี่ปุ่นเรื่อง ปริ๊นซ์ ออฟ เทนนิส

อ้างอิง

1. Bonnie Blackburn and Leofranc Holford-Strevens, The Oxford companion to the year (Oxford: Oxford University Press, 1999) 678–680.
2. "Part B – Entitlement to register" (PDF). สืบค้นเมื่อ 2012-02-06.
3. Cap 410, s.5
4. "New Zealand Land Transport Act 1999 § 2(2)". Legislation.govt.nz. สืบค้นเมื่อ 2012-02-06.
5. Parisse-Brassens, Jerome (December 2007). . European Organisation for Rare Diseases. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 23, 2009. สืบค้นเมื่อ 14 February 2009.
6. "The Irish history and traditions behind Leap Day". irishcentral.com. 29 February 2020. สืบค้นเมื่อ 21 September 2021.

แหล่งข้อมูลอื่น

• BBC: On This Day
• Today in History: February 29 2005-10-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน