หลี่ซื่อหมิน

สมเด็จพระจักรพรรดิถังไท่จง (อังกฤษ: Emperor Taizong of Tang; จีน: 唐太宗; พินอิน: Táng Tàizōng; เวด-ไจลส์: T'ai-Tsung; 1170-1186) พระนามเดิม หลี่ซื่อหมิน จักรพรรดิรัชกาลที่สองแห่งราชวงศ์ถังของประเทศจีน (ราว 1,600 ปี) ได้ยึดถือหลักคำสอนของขงจื๊อในการปกครองประเทศ และทำให้ประเทศจีนในยุคที่พระองค์ปกครองรุ่งเรืองที่สุดยุคหนึ่งในประวัติศาสตร์จีนเป็นประเทศมหาอำนาจของโลกในยุคสมัยของพระองค์ราชวงศ์ถังนั้นยิ่งใหญ่มากมายนั้นเลยก็ว่าได้

จักรพรรดิถังไท่จง
พระบรมฉายาลักษณ์ ของ จักรพรรดิถังไท่จง
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ถังของจีน
ครองราชย์	4 กันยายน ค.ศ. 626 – 10 กรกฎาคม ค.ศ. 649 (22 ปี 309 วัน)
ก่อนหน้า	จักรพรรดิถังเกาจู่
ถัดไป	จักรพรรดิถังเกาจง
พระราชสมภพ	23 มกราคม พ.ศ. 1142
สวรรคต	10 กรกฎาคม พ.ศ. 1192 (50 พรรษา)
คู่อภิเษก	จักรพรรดินีจ่างซุน
ราชวงศ์	ถัง
พระราชบิดา	จักรพรรดิถังเกาจู่
พระราชมารดา

แม้ว่าพระองค์มีพระราชอำนาจสูงสุด สามารถตัดสินพระทัยสั่งการใด ๆ ก็ได้ พระองค์ก็มิได้ปฏิบัติเช่นนั้น พระองค์จะไต่ถามความเห็นของเหล่าเสนาบดี และที่ปรึกษาของพระองค์ก่อนที่จะตัดสินพระทัยเสมอ โดยเฉพาะที่ปรึกษาท่านหนึ่งนามเว่ยเจิง ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นที่ปรึกษาของพี่ชายพระองค์ที่เป็นรัชทายาท และได้แนะนำให้พี่ชายของพระองค์ วางแผนสังหารพระองค์ เนื่องจากที่ปรึกษาท่านนี้มองเห็นว่า พระองค์จะเป็นภัยก่อการกบฏยึดราชบัลลังก์ของพี่ชาย เนื่องจากถังไท่จงเหนือชั้นกว่า จึงวางแผนซ้อนแผน แทนที่พระองค์จะถูกสังหาร พี่ชายของพระองค์กลับถูกปลิดพระชนม์ชีพแทน แต่ถังไท่จงรับสั่งมิให้ทหารของพระองค์ทำร้ายที่ปรึกษาผู้นั้น นอกจากไม่ทำร้ายแล้ว พระองค์ยังแต่งตั้งเขาขึ้นเป็นประธานที่ปรึกษา เมื่อพระองค์ขึ้นครองราชย์สืบต่อจากพระราชบิดาอีก ด้วยเหตุผลก็คือ พระองค์ท่านจะได้มีที่ปรึกษาอย่างน้อยหนึ่งท่านที่คิดแตกต่าง หรือไม่เหมือนกับที่พระองค์คิด กล้าคัดค้านพระองค์อย่างตรงไปตรงมาโดยไม่เกรงกลัว หรือหวาดหวั่นต่อพระราชอำนาจ

จักรพรรดิถังไท่จงได้รับการยกย่องจากนักประวัติศาสตร์ให้เป็นมหาจักรพรรดิของจีนเพราะพระองค์แตกต่างจากจักรพรรดิทั้งปวง กล่าวคือ ไม่ว่าเชื้อพระวงศ์ก็ดี หรือเสนาบดีก็ดี หรือที่ปรึกษาก็ดีไปแอบนินทา ให้ร้ายพระองค์ลับหลัง พระองค์ก็จะทรงลงพระอาญา เพราะถือว่า พระองค์ให้โอกาสวิพากษ์วิจารณ์อย่างเปิดเผย และถูกต้องแล้วบุคคลเหล่านี้กลับไม่ทำ หรือไม่ใช้โอกาสดังกล่าว กลับมาแอบทำลับหลังพระองค์ จึงต้องถูกลงโทษให้เป็นเยี่ยงอย่าง ส่วนผู้ที่กล้าวิพากษ์วิจารณ์ หรือคัดค้านพระองค์ต่อหน้าพระพักตร์อย่างชนิดตรงไปตรงมา อย่างเช่น อดีตที่ปรึกษาของพระเชษฐาขององค์จักรพรรดิถังไท่จงก็ทรงปูนบำเหน็จรางวัลให้เพื่อให้บรรดาเหล่าขุนนาง หรือข้าราชบริพารมีความกล้าที่จะใช้โอกาสดังกล่าวคัดค้านพระองค์ด้วยเหตุด้วยผล ไม่ใช่ไปแอบทำข้างหลัง

นอกจากนั้นพระองค์ก็ปลอมเป็นสามัญชนไปกับประธานที่ปรึกษาออกตระเวนเยี่ยมประชาชนของพระองค์ และตรวจงานการปฏิบัติราชการของ เหล่าข้าราชบริพารเป็นประจำทุกปี เพื่อจะได้ทรงทราบว่า บรรดารายงานของข้าราชการที่ส่งไปให้พระองค์อ่านที่เมืองหลวงนั้นมีความถูกต้อง สอดคล้องกับความเป็นจริงมากเพียงใด ไม่ใช่อยู่แต่ในวังหลวงพึ่งพารายงานจากข้าราชการอย่างเดียว บางครั้ง หากพระองค์ประชวร พระองค์ก็จะส่งประธานที่ปรึกษาของพระองค์ออกทำงานแทนพระองค์ จักรพรรดิถังไท่จงถือว่าประชาชนมีความสำคัญกว่าพระองค์ และพระราชวงศ์ เวลาพระองค์จะตัดสินพระทัยทำอะไร ก็มักจะมองไปที่ผลประโยชน์ของประชาชนก่อนเสมอ

ก่อนที่จะขึ้นครองราชย์นั้น พระองค์มีพระนามว่า "หลี่ ซื่อหมิน" ประสูติเมื่อ ค.ศ. 599 (พ.ศ. 1142) โดยเป็นพระราชโอรสองค์รองของจักรพรรดิถังเกาจู่ฮ่องเต้ (หลี่หยวน) ต่อมาช่วงค.ศ. 620-627 โอรสทั้ง 3 เกิดแย่งชิงอำนาจกันแต่ก็เป็น โอรสองค์รององค์ชายหลี่ซื่อหมินที่ได้ชัยชนะและบังคับให้พระราชบิดาตั้งพระองค์เป็นไท่จื้อ (รัชทายาท) ต่อมาในปีค.ศ. 627 (พ.ศ. 1170) จักรพรรดิถังเกาจู่ประกาศสละราชสมบัติและรัชทายาทหลี่ซื่อหมินชันษา 28 พรรษาขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิถังไท่จง ทรงพระปรีชาสามารถทุกด้าน

ช่วงปลายรัชกาลได้เชิญชื่อ มาทำนายพระลักษณะขององค์ชายใหญ่ องค์ชาย4 (หลี่ไท่) และองค์ชายเล็ก (หลี่จื้อ) ปรากฏว่าหยวนเทียนกังได้ทำนายว่าองค์ชายเล็กจะได้ครองราชย์ ถังไท่จงจึงตั้งองค์ชายเล็กเป็นรัชทายาทแทนองค์ชายใหญ่เมื่อถังไท่จงสวรรคตลงเมื่อปี ค.ศ. 649 (พ.ศ. 1192) ขณะพระชนม์ 50 พรรษา องค์รัชทายาทหลี่จื้อจึงขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิถังเกาจง

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระราชบิดา: จักรพรรดิถังเกาจู่
• พระราชมารดา:
• พระเชษฐาและพระอนุชา
  • หลี่เจี้ยนเฉิง
  • หลี่เสฺวียนป้า
  • หลี่หยวนจี๋
• พระเชษฐภิคินีและพระขนิษฐา
  • ผิงหยาง
• พระอัครมเหสี
  • จักรพรรดินีจ่างซุน
• พระมเหสี
  • กุ้ยเฟย สกุลเหวย หลังจักรพรรดิถังไท่จงสวรรคตได้รับการสถาปนาเป็น จี่หวังกั๋วไท่เฟย
  • เฟย(สันนิษฐานว่าคือตำแหน่งซู่เฟย) สกุลหยาง
  • เฟย(สันนิษฐานว่าคือตำแหน่งเต๋อเฟย) สกุลอิน
  • เสียนเฟย สกุลเจิ้ง
  • เสียนเฟย สกุลหยาง หลังจักรพรรดิถังไท่จงสวรรคตได้รับการสถาปนาเป็น เจาหวังกั๋วไท่เฟย
  • เจาอี๋ สกุลโหว
  • ชงหรง สกุลสวี่ หลังสิ้นพระชนม์จักรพรรดิถังเกาจงได้อวยพระยศย้อนหลังเป็น สวี่เสียนเฟย
• พระสนม
  • เจี๋ยอวี๋ สกุลหยาง
  • ไฉเหริน สกุลอู่
• พระราชโอรส
  • หลี่เฉิงเฉียน อดีตรัชทายาท (พระโอรสในจ่างซุนฮองเฮา)
  • หลี่เค่อ อู๋หวัง (พระโอรสในหยางเฟย)
  • หลี่ไท่ เว่ยหวัง (พระโอรสในจ่างซุนฮองเฮา)
  • หลี่อิ้ว
  • หลี่เจิน
  • หลี่จื้อ จิ้นหวัง/จักรพรรดิถังเกาจง (พระโอรสในจ่างซุนฮองเฮา)
  • หลี่เสิ่น จี่หวัง (พระโอรสในเหวยกุ้ยเฟย)
  • หลี่ฝู เจาหวัง (พระโอรสในหยางเสียนเฟย)
• พระราชธิดา
  • ฉางเล่อ (พระธิดาในจ่างซุนฮองเฮา)
  • เกาหยาง
  • เหวินเฉิง (พระธิดาบุญธรรม)

อ้างอิง

1. Directory of historical figures. Pasadena: Salem Press. 2000. p. 613. ISBN .
2. McNair, Amy (2007). Donors of Longmen: Faith, politics and patronage in medieval Chinese Buddhist sculpture. Honolulu: University of Hawaii press. p. 88. ISBN .

ก่อนหน้า		จักรพรรดิถังไท่จง		ถัดไป
จักรพรรดิถังเกาจู่		จักรพรรดิจีน (พ.ศ. 1170 - พ.ศ. 1192)		จักรพรรดิถังเกาจง|}