หลวงมัศยจิตรการ เป็นอดีตนักวิชาการประมง และนักวาดภาพปลาและสัตว์น้ำเพื่อการศึกษาในเชิงวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อเสียงในอดีต หลวงมัศยจิตรการ มีชื่อจริงว่า ประสพ ตีระนันทน์ เกิดเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 ที่จังหวัดจันทบุรี เป็นบุตรของหลวงวิจิตรเจียรไน และนางเปี๊ยก เมื่อสำเร็จการศึกษาเบื้องต้นที่จังหวัดจันทบุรี บ้านเกิดแล้ว ได้เดินทางเข้าสู่กรุงเทพฯ เพื่อศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น
โดยสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนราชวิทยาลัย, โรงเรียนอัสสัมชัญ และโรงเรียนสวนกุหลาบ จนกระทั่งสำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษา ได้เดินไปยังประเทศอังกฤษ เพื่อศึกษาต่อด้านจิตรกรรม
เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว ได้เดินทางกลับมายังประเทศไทย ด้วยการเป็นผู้ช่วยของ ฮิวจ์ แมคคอร์มิค สมิธ นักวิชาการประมงชาวอเมริกันที่รับราชการอยู่ยังประเทศไทย สังกัดกรมเพาะปลูก กระทรวงเกษตราธิการ จากนั้นได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นไปสูงขึ้น ๆ จนกลายเป็นนักวิชาการประมงอย่างเต็มตัว เป็นหัวหน้าแผนกบำรุงสมบัติในน้ำ สังกัดกรมประมง และหัวหน้าแผนกบำรุงทั่วไป และตำแหน่งสุดท้ายเป็นเจ้าพนักงานประมงประจำกรม ก่อนจะลาออกจากราชการเพื่อประกอบกิจการส่วนตัวในปี พ.ศ. 2489
ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "หลวงมัศยจิตรการ" ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญดุษฎีมาลาและเข็มศิลปวิทยา รวมทั้งได้รับเลือกเป็นภาคีสมาชิกของราชบัณฑิตยสถานทางจิตรกรรรม สำนักศิลปากรด้วย
หลวงมัศยจิตรการ ถือว่าเป็นบุคคลหนึ่งที่เป็นผู้บุกเบิกวิชาการและองค์ความรู้ทางด้านการประมงเป็นผู้แรก ๆ ในประเทศไทย เช่นเดียวกับ ฮิวจ์ แมคคอร์มิค หรือ ศาสตราจารย์โชติ สุวัตถิ มีผลงานที่โดดเด่นเป็นอย่างมากในการวาดภาพและระบายสีปลาและสัตว์น้ำเพื่อการศึกษาทางวิชาการจนมีชื่อเสียงเลื่องลือ ได้รับการวางตัวจากกระทรวงเกษตราธิการให้เป็นผู้เดินทางไปดูราชการและกิจการการประมงประเภทต่าง ๆ ในหลายประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา, อังกฤษ และฟิลิปปินส์
หลวงมัศยจิตรการ ถึงแก่กรรมลงในปี พ.ศ. 2508 โดยมีพิธีพระราชเพลิงศพ ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2508
นามของหลวงมัศยจิตรการ ได้รับการตั้งเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ของ (Nemacheilus masyae) ซึ่งเป็นปลาน้ำจืดขนาดเล็กในวงศ์ปลาค้อ (Balitoridae) และ (Puntius masyai) ซึ่งเป็นปลาน้ำจืดในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) โดย ฮิวจ์ แมคคอร์มิค สมิธ
ในปี พ.ศ. 2554 กรมประมงได้ตีพิมพ์และจัดจำหน่ายสมุดภาพ "มัศยจิตรการ" อันเป็นหนังสือรวบรวมภาพวาดของหลวงมัศยจิตรการ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2466 เพื่อเป็นการระลึกถึงอีกด้วย
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
อ้างอิง
- อนุสรณ์ งานพระราชเพลิงศพ หลวงมัศยจิตรการ (ประสพ ตีระนันทน์) , ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส ๑๗ เมษายน ๒๕๐๘
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-03-24. สืบค้นเมื่อ 2013-03-10.
- Nemacheilus masyae จาก IUCN (อังกฤษ)
- Kottelat, M. (2013): The Fishes of the Inland Waters of Southeast Asia: A Catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters, Mangroves and Estuaries. 2013-12-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน The Raffles Bulletin of Zoology, 2013, Supplement No. 27: 1–663.
- มัศยจิตรการ: Masys Chitarkarn[]
แหล่งข้อมูลอื่น
- ตัวอย่างหนังสือมัศยจิตรการและภาพวาด
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
hlwngmsycitrkar epnxditnkwichakarpramng aelankwadphaphplaaelastwnaephuxkarsuksainechingwithyasastrthimichuxesiynginxdit hlwngmsycitrkar michuxcringwa prasph tirannthn ekidemuxwnthi 16 phvscikayn ph s 2439 thicnghwdcnthburi epnbutrkhxnghlwngwicitreciyrin aelanangepiyk emuxsaerckarsuksaebuxngtnthicnghwdcnthburi banekidaelw idedinthangekhasukrungethph ephuxsuksatxinradbthisungkhun odysaerckarsuksacakorngeriynrachwithyaly orngeriynxssmchy aelaorngeriynswnkuhlab cnkrathngsaerckarsuksaradbmthymsuksa idedinipyngpraethsxngkvs ephuxsuksatxdancitrkrrm emuxsaerckarsuksaaelw idedinthangklbmayngpraethsithy dwykarepnphuchwykhxng hiwc aemkhkhxrmikh smith nkwichakarpramngchawxemriknthirbrachkarxyuyngpraethsithy sngkdkrmephaapluk krathrwngekstrathikar caknnideluxntaaehnngkhunipsungkhun cnklayepnnkwichakarpramngxyangetmtw epnhwhnaaephnkbarungsmbtiinna sngkdkrmpramng aelahwhnaaephnkbarungthwip aelataaehnngsudthayepnecaphnknganpramngpracakrm kxncalaxxkcakrachkarephuxprakxbkickarswntwinpi ph s 2489 idrbphrarachthanbrrdaskdiepn hlwngmsycitrkar idrbphrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn ehriyydusdimalaaelaekhmsilpwithya rwmthngidrbeluxkepnphakhismachikkhxngrachbnthitysthanthangcitrkrrrm sanksilpakrdwy hlwngmsycitrkar thuxwaepnbukhkhlhnungthiepnphubukebikwichakaraelaxngkhkhwamruthangdankarpramngepnphuaerk inpraethsithy echnediywkb hiwc aemkhkhxrmikh hrux sastracaryochti suwtthi miphlnganthioddednepnxyangmakinkarwadphaphaelarabaysiplaaelastwnaephuxkarsuksathangwichakarcnmichuxesiyngeluxnglux idrbkarwangtwcakkrathrwngekstrathikarihepnphuedinthangipdurachkaraelakickarkarpramngpraephthtang inhlaypraeths echn shrthxemrika xngkvs aelafilippins hlwngmsycitrkar thungaekkrrmlnginpi ph s 2508 odymiphithiphrarachephlingsph n emruwdethphsirinthrawas emuxwnthi 17 emsayn ph s 2508 namkhxnghlwngmsycitrkar idrbkartngepnchuxwithyasastrkhxng Nemacheilus masyae sungepnplanacudkhnadelkinwngsplakhx Balitoridae aela Puntius masyai sungepnplanacudinwngsplataephiyn Cyprinidae ody hiwc aemkhkhxrmikh smith inpi ph s 2554 krmpramngidtiphimphaelacdcahnaysmudphaph msycitrkar xnepnhnngsuxrwbrwmphaphwadkhxnghlwngmsycitrkar tngaetpi ph s 2466 ephuxepnkarralukthungxikdwyekhruxngrachxisriyaphrnph s imprakt ehriyydusdimala ekhmsilpwithya r d m s xangxingxnusrn nganphrarachephlingsph hlwngmsycitrkar prasph tirannthn n emruwdethphsirinthrawas 17 emsayn 2508 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 03 24 subkhnemux 2013 03 10 Nemacheilus masyae cak IUCN xngkvs Kottelat M 2013 The Fishes of the Inland Waters of Southeast Asia A Catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters Mangroves and Estuaries 2013 12 02 thi ewyaebkaemchchin The Raffles Bulletin of Zoology 2013 Supplement No 27 1 663 msycitrkar Masys Chitarkarn lingkesiy aehlngkhxmulxuntwxyanghnngsuxmsycitrkaraelaphaphwad