หมอลำ (อีสาน: หมอลำ; ลาว: ໝໍລຳ) เป็นรูปแบบของเพลงลาวโบราณในประเทศลาวและภาคอีสานของประเทศไทย สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายอย่าง ตามลักษณะทำนองของการลำ เช่น ลำกลอน
คำว่า "หมอลำ" มาจากคำ 2 คำมารวมกัน ได้แก่ "หมอ" หมายถึง ผู้มีความชำนาญ และ "ลำ" หมายถึง การบรรยายเรื่องราวต่าง ๆ ด้วยทำนองอันไพเราะ ดังนั้น หมอลำ จึงหมายถึง ผู้ที่มีความชำนาญในการบรรยายเรื่องราวต่าง ๆ ด้วยทำนองเพลงมีต้นแบบมาจากเพลงลูกทุ่ง
ประเภทของหมอลำ
หมอลำ นั้นจะมีประเภทของการแสดงซึ่งเป็นที่นิยมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ดังนี้
หมอลำกลอน
หมอลำกลอน เป็นหมอลำที่มีความเก่าแก่มาก และเป็นที่นิยมในอดีต ซึ่งจะมีเอกลักษณ์ เฉพาะตัวโดยจะมีการลำเกี่ยวกับเรื่องต่าง ๆ เช่น ชิงชู้ ชิงทรัพย์ เกี้ยวสาว บาปบุญคุณโทษ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาประเพณีของทางภาคอีสาน วรรณคดี ตำนานต่าง ๆ เป็นต้น และจะมีการพูดผญาแทรกเข้ามาระหว่างการลำด้วยทำให้เกิดความตลกขบขัน ซึ่งเป็นสีสันของการแสดง หมอลำกลอนจะประกอบไปด้วย หมอลำฝ่ายชาย หมอลำฝ่ายหญิง และหมอแคน ส่วนเครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลงในการลำ คือ แคน ซึ่งใช้ในการกำกับจังหวะและดูลายในการลำ ปัจจุบัน ส่วนใหญ่เป็นที่นิยมในหมู่ผู้สูงอายุ มักจะจ้างไปในงานกฐิน และงานผ้าป่า เป็นต้น
โดยหมอลำกลอนที่มีชื่อเสียงของภาคอีสาน มีดังต่อไปนี้
- ทองมาก จันทะลือ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2529
- เคน ดาเหลา ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2534
- ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2536
- ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2540
- บุญช่วง เด่นดวง ศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2555
- ศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) พ.ศ. 2561
หมอลำกลอนประยุกต์
หมอลำกลอนซิ่ง เป็นการแสดงที่นำเอาศิลปะที่มีมาตั้งแต่เดิม มาดัดแปลงประยุกต์ให้ทันสมัยคือ นำเอาหมอลำกลอนซึ่งแต่เดิมนั้นเป็นการลำประกอบแคนเพียงอย่าง เดียวมาประยุกต์เข้าดนตรีชิ้นอื่นๆ เช่น พิณ เบส และกลองชุด จนได้รับความนิยม ปัจจุบันได้มีการนำเอาเครื่องดนตรีสากล เช่น ออร์แกน คีย์บอร์ด มาประยุกต์เล่นเป็นทำนอง
หมอลำเพลิน
เป็นการลำแบบจังหวะค่อนข้างเร็ว เพื่อให้เกิดความสนุกเพลิดเพลิน ตามชื่อ ลำเพลิน คาดว่ากำเนิดมาจากพื้นที่ทาง กาฬสินธุ์ โดยลำเพลิน จะมีลำแยกย่อยออกมา เรียกว่า “ลำแพน”
โดยหมอลำเพลินที่มีชื่อเสียงของภาคอีสาน เช่น
• รุ่งฟ้า กุลาชัย ศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง 2557 (ลำเพลินประยุกต์)
หมอลำหมู่
ลำเต้ย
ประเภทของทำนองการลำ
การแสดงหมอลำ ยังมีการลำทำนองต่าง ๆ ซึ่งมีลักษณะการลำ ทำนอง และสังวาส ที่แตกต่างกันไปตามถิ่นต่าง ๆ ในภาคอีสาน มีดังนี้
ทำนองแบ่งตามจังหวะการลำ
ลำทางสั้น
ลำทางยาว
ทำนองแบ่งตามท้องที่
ทำนองขอนแก่น
ถ้าเดินกลอนลำ เรียกว่า ลำเดินขอนแก่น
ทำนองกาฬสินธุ์-สารคาม
ถ้าเดินกลอนลำ เรียกว่า ลำเดินกาฬสินธุ์
ทำนองอุบล
ทำนองเบ็ดเตล็ด
อ้างอิง
- Alexander, Geoff. Introduction from The Academic Film Archive of North America. Accessed 13 May 2005.
- Broughton, Simon (ed). World Music Volume 2. Rough Guides (2000).
- Chawiwan Damnoen. Mo Lam Singing of Northeast Thailand (CD). World Music Library (1991).
- Compton, Carol. 1979. Courting poetry in Laos: a textual and linguistic analysis. Northern Illinois Center for Southeast Asian Studies.
- Miller, Terry E. (1998). Garland Encyclopedia of World Music Volume 4: Southeast Asia. Garland Science. .
- Miller, Terry E. Performing Isan-Style Lam in Laos: an Expression of Pan-Laoism or Thai Hegemony 2021-08-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Accessed 13 May 2005.
- Miller, Terry E. (1985). Traditional Music of the Lao: Kaen Playing and Mawlam Singing in North-east Thailand. Greenwood Press. .
- Mosel, James N. (1959). Sound and Rhythm in Thai and English Verse, Pasa lae Nangsue.
- Prayut Wannaudom The Collision between Local Performing Arts and Global Communication, in case Mawlum. Accessed 13 May 2005.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Archive of Lao music 2012-09-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Laos Cultural Profile (Ministry of Information and Culture/Visiting Arts)
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
hmxla xisan hmxla law ໝ ລຳ epnrupaebbkhxngephlnglawobraninpraethslawaelaphakhxisankhxngpraethsithy samarthaebngxxkidepnhlayxyang tamlksnathanxngkhxngkarla echn laklxnhmxaekhnkalngbrrelngephlngihkbhmxlakarprachnknkhxnghmxlasingfayhyingaelafaychay khawa hmxla macakkha 2 khamarwmkn idaek hmx hmaythung phumikhwamchanay aela la hmaythung karbrryayeruxngrawtang dwythanxngxnipheraa dngnn hmxla cunghmaythung phuthimikhwamchanayinkarbrryayeruxngrawtang dwythanxngephlngmitnaebbmacakephlnglukthungpraephthkhxnghmxlahmxla nncamipraephthkhxngkaraesdngsungepnthiniymtngaetxditcnthungpccubn dngni hmxlaklxn hmxlaklxn epnhmxlathimikhwamekaaekmak aelaepnthiniyminxdit sungcamiexklksn echphaatwodycamikarlaekiywkberuxngtang echn chingchu chingthrphy ekiywsaw bapbuykhunoths wnsakhythangphraphuththsasnapraephnikhxngthangphakhxisan wrrnkhdi tanantang epntn aelacamikarphudphyaaethrkekhamarahwangkarladwythaihekidkhwamtlkkhbkhn sungepnsisnkhxngkaraesdng hmxlaklxncaprakxbipdwy hmxlafaychay hmxlafayhying aelahmxaekhn swnekhruxngdntrithiichbrrelnginkarla khux aekhn sungichinkarkakbcnghwaaeladulayinkarla pccubn swnihyepnthiniyminhmuphusungxayu mkcacangipinngankthin aelanganphapa epntn odyhmxlaklxnthimichuxesiyngkhxngphakhxisan midngtxipni thxngmak cnthalux silpinaehngchati sakhasilpakaraesdng hmxla ph s 2529 ekhn daehla silpinaehngchati sakhasilpkaraesdng hmxla ph s 2534 ekhn daehla silpinaehngchati sakhasilpakaraesdng hmxla ph s 2536 silpinaehngchati sakhasilpakaraesdng hmxla ph s 2540 buychwng edndwng silpinmrdkxisan sakhasilpakaraesdng hmxla ph s 2555 silpinmrdkxisan sakhasilpakaraesdng hmxla ph s 2561hmxlaklxnprayukt hmxlaklxnsing epnkaraesdngthinaexasilpathimimatngaetedim maddaeplngprayuktihthnsmykhux naexahmxlaklxnsungaetedimnnepnkarlaprakxbaekhnephiyngxyang ediywmaprayuktekhadntrichinxun echn phin ebs aelaklxngchud cnidrbkhwamniym pccubnidmikarnaexaekhruxngdntrisakl echn xxraekn khiybxrd maprayuktelnepnthanxng hmxlaephlin epnkarlaaebbcnghwakhxnkhangerw ephuxihekidkhwamsnukephlidephlin tamchux laephlin khadwakaenidmacakphunthithang kalsinthu odylaephlin camilaaeykyxyxxkma eriykwa laaephn odyhmxlaephlinthimichuxesiyngkhxngphakhxisan echn rungfa kulachy silpinmrdkxisan sakhasilpakaraesdng 2557 laephlinprayukt thxngmi maly hmxlahmu laetypraephthkhxngthanxngkarlakaraesdnghmxla yngmikarlathanxngtang sungmilksnakarla thanxng aelasngwas thiaetktangkniptamthintang inphakhxisan midngni thanxngaebngtamcnghwakarla lathangsn lathangyaw thanxngaebngtamthxngthi thanxngkhxnaekn thaedinklxnla eriykwa laedinkhxnaekn thanxngkalsinthu sarkham thaedinklxnla eriykwa laedinkalsinthu thanxngxubl thanxngebdetldxangxingAlexander Geoff Introduction from The Academic Film Archive of North America Accessed 13 May 2005 Broughton Simon ed World Music Volume 2 Rough Guides 2000 Chawiwan Damnoen Mo Lam Singing of Northeast Thailand CD World Music Library 1991 Compton Carol 1979 Courting poetry in Laos a textual and linguistic analysis Northern Illinois Center for Southeast Asian Studies Miller Terry E 1998 Garland Encyclopedia of World Music Volume 4 Southeast Asia Garland Science ISBN 0 8240 6040 7 Miller Terry E Performing Isan Style Lam in Laos an Expression of Pan Laoism or Thai Hegemony 2021 08 05 thi ewyaebkaemchchin Accessed 13 May 2005 Miller Terry E 1985 Traditional Music of the Lao Kaen Playing and Mawlam Singing in North east Thailand Greenwood Press ISBN 0 313 24765 X Mosel James N 1959 Sound and Rhythm in Thai and English Verse Pasa lae Nangsue Prayut Wannaudom The Collision between Local Performing Arts and Global Communication in case Mawlum Accessed 13 May 2005 aehlngkhxmulxunArchive of Lao music 2012 09 04 thi ewyaebkaemchchin Laos Cultural Profile Ministry of Information and Culture Visiting Arts bthkhwamephlng dntri hrux ekhruxngdntriniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk