ระว งส บสนก บ องค การบร หารส วนตำบล หน วยอบรมประชาชนประจำตำบล ม ช อย อเป นทางการว า อ ป ต เป นหน วยเผยแผ พระพ ทธศาสนาต ว

ระวังสับสนกับ องค์การบริหารส่วนตำบล

หน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล มีชื่อย่อเป็นทางการว่า อ.ป.ต. เป็นหน่วยเผยแผ่พระพุทธศาสนาตัวอย่างในระดับตำบลของคณะสงฆ์ไทย ภายใต้การกำกับของมหาเถรสมาคม ก่อตั้งครั้งแรกในปี พ.ศ. 2518 โดยใช้สถานที่อันเป็นวัดที่ตั้งของเจ้าคณะปกครองคณะสงฆ์ระดับตำบล หรือวัดที่มีความพร้อมในการเผยแพร่พระพุทธศาสนาในตำบลนั้น ๆ เป็นที่ตั้งหน่วย ปัจจุบันหน่วย อ.ป.ต. มีจำนวนกว่า 5,922 หน่วย กระจายอยู่ในเกือบทุกตำบลในประเทศไทย โดยมีกองพุทธศาสนศึกษา สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เป็นหน่วยงานหลัก ที่รับสนองงานการดำเนินงานของหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล ของมหาเถรสมาคมในปัจจุบัน

หน่วย อ.ป.ต. มีที่ตั้งอยู่ในวัด เพื่อมุ่งหมายให้วัดได้กลับมามีบทบาทเป็นศูนย์กลางของชุมชนในด้านต่าง ๆ

ประวัติ

การจัดตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลครั้งแรก

หน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2518 โดยดำริของ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินฺธโร) อดีตกรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดสามพระยา กรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นผู้เสนอโครงการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในระดับตำบลต่อที่ประชุมมหาเถรสมาคม และมหาเถรสมาคมได้มีมติเห็นชอบ โดยได้มีการตราระเบียบมหาเถรสมาคม ว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. 2518 ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ให้พระสงฆ์เป็นผู้นำในการเผยแพร่พระพุทธศาสนา โดยใช้วัดเป็นศูนย์กลางในการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชน เพื่อช่วยประชาชนให้สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ตามสมควรในด้านต่าง ๆ ตามกรอบการดำเนินงานที่กำหนดไว้ 8 ด้าน คือ

ศีลธรรมและวัฒนธรรม
สุขภาพอนามัย
สัมมาชีพ
สันติสุข
ศึกษาสงเคราะห์
สาธารณสงเคราะห์
กตัญญูกตเวทิตาธรรม
สามัคคีธรรม

ปัจจุบัน

ต่อมาในปี พ.ศ. 2545 มหาเถรสมาคมได้มีมติแต่งตั้งคณะกรรมการปรับปรุงแก้ไขระเบียบมหาเถรสมาคมว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. 2518 เพื่อให้สอดคล้องกับกฎหมายและสภาพการณ์ในปัจจุบัน ทำให้ต่อมาในปี พ.ศ. 2546 มหาเถรสมาคมจึงได้มีคำสั่งให้ยกเลิกระเบียบมหาเถรสมาคมว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. 2518 และประกาศใช้ระเบียบมหาเถรสมาคม ว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. 2546 ในวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2546 สาระสำคัญคือให้มีการดำเนินงานหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลในรูปแบบคณะกรรมการจากทั้งพระสงฆ์ ผู้นำชุมชน และประชาชน และให้เจ้าคณะผู้ปกครองคณะสงฆ์ทุกระดับชั้น ดำเนินการตามระเบียบที่กำหนดไว้ เพื่อก่อตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลให้ครบทุกเขตปกครองคณะสงฆ์ระดับตำบล ให้แล้วเสร็จภายในปี พ.ศ. 2549 ทำให้ในปัจจุบัน หน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล จึงมีจำนวนกว่า 5,922 หน่วย กระจายอยู่ในเกือบทุกตำบลในประเทศไทย

รางวัลหน่วย อ.ป.ต. ดีเด่น

หน่วย อ.ป.ต. จัดตั้งขึ้นเพื่อมุ่งหมายให้วัดเป็นศูนย์กลางในการจัดกิจกรรมของชุมชนในด้านต่าง ๆ ตามความพร้อมของแต่ละหน่วยฯ ซึ่งมีทั้งหมด 8 ด้าน

มหาเถรสมาคมได้มีมติให้มีการมอบรางวัลหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลดีเด่น ประจำปี เพื่อเป็นการยกย่องหน่วย อ.ป.ต. ที่ปฏิบัติงานได้บรรลุวัตถุประสงค์ของมหาเถรสมาคมที่กำหนดไว้ในระเบียบมหาเถรสมาคม ว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. 2518 และเพื่อเผยแพร่การทำงานของหน่วย อ.ป.ต. เหล่านั้น ให้เป็นแบบอย่างแก่หน่วย อ.ป.ต. อื่น ๆ

โดยมหาเถรสมาคม ได้มีมติให้มีการคัดเลือก หน่วย อ.ป.ต. ที่มีผลงานดีเด่นประจำปี จังหวัดละ 1 หน่วย โดยหน่วย อ.ป.ต. ที่ได้รับการคัดเลือกจะได้รับพัดประกาศเกียรติคุณ พร้อมใบประกาศเกียรติคุณจากสมเด็จพระสังฆราช ทั้งนี้ บางจังหวัดที่มีผลงานไม่เข้าหลักเกณฑ์ ก็อาจไม่ได้รับรางวัลหน่วย อปต. ดีเด่น ประจำปีนั้น ๆ ได้

อ้างอิง

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2556). พิธีมอบเกียรติบัตรและพัดหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลดีเด่น ประจำปี ๒๕๕๔ . [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [1] 2012-05-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56
สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม . (2556). มติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๓๐/๒๕๔๕ สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม มติที่ ๔๙๕/๒๕๔๕ เรื่อง ขออนุมัติปรับปรุงคณะกรรมการปรับปรุงแก้ไขระเบียบมหาเถรสมาคม ว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. ๒๕๑๘. [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [2]^[]. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56
สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดนครสวรรค์. (2556). ระเบียบมหาเถรสมาคมว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. ๒๕๔๖. [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [3] 2012-05-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56
สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม. (2556). มติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๑๐/๒๕๔๕ เรื่อง การคัดเลือกหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลดีเด่น. [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [4] 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

กองพุทธศาสนศึกษา. (2551). คู่มือการปฏิบัติงานหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.

ดูเพิ่ม

มหาเถรสมาคม

แหล่งข้อมูลอื่น

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. เว็บไซต์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ

บทความศาสนาพุทธนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2556). พิธีมอบเกียรติบัตรและพัดหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลดีเด่น ประจำปี ๒๕๕๔ . [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [1] 2012-05-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56

[2] สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม . (2556). มติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๓๐/๒๕๔๕ สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม มติที่ ๔๙๕/๒๕๔๕ เรื่อง ขออนุมัติปรับปรุงคณะกรรมการปรับปรุงแก้ไขระเบียบมหาเถรสมาคม ว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. ๒๕๑๘. [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [2]^[]. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56

[3] สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดนครสวรรค์. (2556). ระเบียบมหาเถรสมาคมว่าด้วยการตั้งหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล พ.ศ. ๒๕๔๖. [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [3] 2012-05-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56

[4] สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม. (2556). มติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๑๐/๒๕๔๕ เรื่อง การคัดเลือกหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลดีเด่น. [ออน-ไลน์]. เข้าถึงได้จาก : [4] 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เข้าถึงเมื่อ 18-1-56