หน่วยบัญชาการกำลังสำรอง

หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน หรือเดิมใช้ชื่อว่า หน่วยบัญชาการกำลังสำรอง และ กรมการรักษาดินแดน (ร.ด.) ตามลำดับ เป็นหน่วยงานขึ้นในสังกัดกองทัพบก ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2491 มีภารกิจหลัก คือ เตรียมกำลังสำรองให้แก่กองทัพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฝึกอบรมเยาวชนของชาติ อันได้แก่ นักศึกษาวิชาทหาร (นศท.)

หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน
เครื่องหมายราชการ
ประจำการ	พ.ศ. 2491
ประเทศ	ไทย
เหล่า	กองทัพบกไทย
ขึ้นกับ	กองทัพบกไทย
กองบัญชาการ	เลขที่ 2 ถนนเจริญกรุง แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
เว็บไซต์	https://www.tdc.mi.th/index.html
ผู้บังคับบัญชา
ผู้บัญชาการปัจจุบัน	พลโท ทวีพูล ริมสาคร

ปัจจุบัน มีที่ทำการตั้งอยู่ ณ เลขที่ 2 ถนนเจริญกรุง แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ตัวอาคารสร้างขึ้นด้วยสถาปัตยกรรมแบบปัลลาดีโอ มีความสวยงาม ตั้งแต่ พ.ศ. 2466 โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในที่ที่เคยเป็นสวนเจ้าเชตุ และวังท้ายหับเผย ถือเป็นอาคารอนุรักษ์แห่งหนึ่ง โดยเมื่อแรกสร้างนั้นใช้เป็นที่ตั้งของ กรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ (ปัจจุบันหน่วยทหารดังกล่าวคือกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์)

ในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2566 พลโท​ ​ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการ​หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน ส่วนรองผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการรักษาดินแดนได้แก่ พลตรี ศาสตรา ศรีเพ็ญ และ พลตรี ปัญญา ตั้งความเพียร

ประวัติ

กิจการรักษาดินแดนมีที่มาจากพระราชบัญญัติจัดระเบียบป้องกันราชอาณาจักร พ.ศ. 2491 และพระราชบัญญัติว่าด้วยการจัดระเบียบการป้องกันราชอาณาจักร พ.ศ. 2490 โดยให้เหตุผลว่าเพื่อให้พลเมืองมีส่วนร่วมในการปกป้องท้องที่ของตนเองโดยที่กองทัพเสียงบประมาณน้อยลง และพลเมืองไม่เสียเวลาประกอบอาชีพ ทั้งนี้เกิดขึ้นหลังรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2490^: 12 ต่อมามีการแก้ไขสิทธิประโยชน์ตอบแทนของนักศึกษาวิชาทหารให้ได้รับการยกเว้นตามกฎหมายว่าด้วยการรับราชการทหารตามพระราชบัญญัติส่งเสริมการฝึกวิชาทหาร พ.ศ. 2494^: 13

สัญลักษณ์

• เครื่องหมายราชการของกรมการรักษาดินแดน (พ.ศ. 2494-2549)
• เครื่องหมายราชการของกรมการรักษาดินแดน ซึ่งมีการเพิ่มเติมรูปรัศมีพระมหามงกุฎและช่อชัยพฤกษ์
• เครื่องหมายราชการของหน่วยบัญชาการกำลังสำรอง (พ.ศ. 2549-2552)
• เครื่องหมายราชการของหน่วยบัญชาการรักษาดินแดน (ตั้งแต่ พ.ศ. 2555 เป็นต้นมา)

หน่วยงานในสังกัด

อาคารหน่วยบัญชาการรักษาดินแดนในปี พ.ศ. 2565

ลานกว้างภายในอาคารหน่วยบัญชาการรักษาดินแดน

• โรงเรียนการกำลังสำรอง ศูนย์การกำลังสำรอง
• โรงเรียนรักษาดินแดน ศูนย์การนักศึกษาวิชาทหาร
• กองพันทหารราบ หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน
• ค่ายฝึกนักศึกษาวิชาทหารเขาชนไก่
• ศูนย์การนักศึกษาวิชาทหาร
• ศูนย์การกำลังสำรอง

รายนามผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการรักษาดินแดน

เจ้ากรมการรักษาดินแดน

1. พลเอก (พ.ศ. 2491 - 2491)
2. พลโท ขุนศิลป์ศรชัย (พ.ศ. 2491 - 2492), (พ.ศ. 2494 - 2495)
3. พลตรี (พ.ศ. 2492 - 2494)
4. พลโท (พ.ศ. 2495 - 2506)
5. พลโท (พ.ศ. 2506 - 2507)
6. พลโท บุญชัย บำรุงพงศ์ (พ.ศ. 2507 - 2508)
7. พลโท (พ.ศ. 2508 - 2513)
8. พลโท (พ.ศ. 2513 - 2515)
9. พลโท (พ.ศ. 2515 - 2517)
10. พลโท (พ.ศ. 2517 - 2519)
11. พลโท (พ.ศ. 2519 - 2522)
12. พลโท (พ.ศ. 2522 - 2523)
13. พลโท เทียนชัย สิริสัมพันธ์ (พ.ศ. 2523 - 2525)
14. พลโท (พ.ศ. 2525 - 2528)
15. พลโท วิจิตร สุขมาก (พ.ศ. 2528 - 2530)
16. พลโท วิโรจน์ แสงสนิท (พ.ศ. 2530 - 2531)
17. พลโท (พ.ศ. 2531 - 2533)
18. พลโท (พ.ศ. 2533 - 2534)
19. พลโท (พ.ศ. 2534 - 2535)
20. พลโท (พ.ศ. 2535 - 2536)
21. พลโท (พ.ศ. 2536 - 2538)
22. พลโท (พ.ศ. 2538 - 2540)
23. พลโท (พ.ศ. 2540 - 2542)
24. พลโท (พ.ศ. 2542 - 2543)
25. พลโท (พ.ศ. 2543 - 2544)
26. พลโท (พ.ศ. 2544)

เจ้ากรมการกำลังสำรองทหารบก

1. พลตรี (พ.ศ. 2513 - 2519)
2. พลตรี (พ.ศ. 2519 - 2521)
3. พลตรี มานะ รัตนโกเศศ (พ.ศ. 2521 - 2524)
4. พลตรี (พ.ศ. 2524 - 2526)
5. พลตรี (พ.ศ. 2526 - 2528)
6. พลตรี (พ.ศ. 2528 - 2531)
7. พลตรี (พ.ศ. 2531 - 2534)
8. พลตรี (พ.ศ. 2534 - 2537)
9. พลตรี (พ.ศ. 2537 - 2541)
10. พลตรี (พ.ศ. 2541 - 2544)

ผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการกำลังสำรอง

1. พลโท (พ.ศ. 2544 - 2545)
2. พลโท (พ.ศ. 2545 - 2546)
3. พลโท (พ.ศ. 2546 - 2547)
4. พลโท (พ.ศ. 2547 - 2548)
5. พลโท (พ.ศ. 2548 - 2549)
6. พลโท มนตรี สังขทรัพย์ (พ.ศ. 2549 - 2549)
7. พลโท (พ.ศ. 2549 - 2551)
8. พลโท สิงห์ศึก สิงห์ไพร (พ.ศ. 2551 - 2552)

ผู้บัญชาการหน่วยบัญชาการรักษาดินแดน

1. พลโท สิงห์ศึก สิงห์ไพร (พ.ศ. 2552 - 2552)
2. พลโท (พ.ศ. 2552 - 2554)
3. พลโท (พ.ศ. 2554 - 2555)
4. พลโท (พ.ศ. 2555 - 2556)
5. พลโท (พ.ศ. 2556 - 2557)
6. พลโท (พ.ศ. 2557 - 2558)
7. พลโท (พ.ศ. 2558 - 2560)
8. พลโท (พ.ศ. 2560 - 2561)
9. พลโท (พ.ศ. 2561 - 2564)
10. พลโท (พ.ศ. 2564 - 2566)
11. พลโท (พ.ศ. 2566 - ปัจจุบัน)

ยศทหารเป็นยศขณะดำรงตำแหน่งและในวงเล็บเป็นระยะเวลาที่ดำรงตำแหน่ง

อ้างอิง

1. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 21 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
2. "นรด.จัดงานวันสถาปนา ครบรอบ 71 ปี". ข่าวสด. 4 February 2019. สืบค้นเมื่อ 1 February 2021.
3. . หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2018-03-06.
4. "เจริญกรุง แรกมีความศิวิไลซ์ในสยาม". . 2009-02-02.
5. . ข้อมูลเกาะรัตนโกสินทร์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-10-01. สืบค้นเมื่อ 2018-03-06.
6. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 39 ข หน้า 6 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
7. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 21 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
8. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 25 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
9. เกตวงกต, ธนัย (2560). ประวัติศาสตร์การเกณฑ์ทหารในสังคมไทย (PDF). มูลนิธิฟรีดริค เอแบร์ท. สืบค้นเมื่อ 9 December 2022.
10. "กองพันทหารราบ หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน". www.facebook.com.
11. . ศูนย์การกำลังสำรอง. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-02-04. สืบค้นเมื่อ 2022-02-04.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน

• . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-02-27. สืบค้นเมื่อ 2018-03-06.

13°44′49″N 100°29′42″E / 13.74694°N 100.49500°E / 13.74694; 100.49500