สะพานพ ทยเสถ ยร หร อสะพานเหล กล าง เป นหน งในสะพานท สร างข ามคลองผด งกร งเกษม ในพ นท แขวงตลาดน อย เขตส มพ นธวงศ กร งเทพม

สะพานพิทยเสถียร หรือสะพานเหล็กล่าง เป็นหนึ่งในสะพานที่สร้างข้ามคลองผดุงกรุงเกษม ในพื้นที่แขวงตลาดน้อย เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร โดยมีประวัติและที่มาควบคู่ไปกับสะพานดำรงสถิต หรือที่นิยมเรียกว่าสะพานเหล็ก ที่ข้ามคลองโอ่งอ่าง ในเขตพระนคร สะพานพิทยเสถียรตั้งอยู่บนถนนเจริญกรุงช่วงที่มาจากเขตบางรัก ในช่วงที่ตัดกับถนนมหาพฤฒาราม ที่มุ่งหน้ามาจากถนนพระราม 4 ใกล้กับแยกไมตรีจิตต์

สะพานพิทยเสถียร
สะพานพิทยเสถียรและอาคารชัยพัฒนศิลป์ ยามค่ำคืน
เส้นทาง	ถนนเจริญกรุง
ข้าม	คลองผดุงกรุงเกษม
ที่ตั้ง	แขวงตลาดน้อย เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร
ที่ตั้ง

ในสมัยรัชกาลที่ 4 เมื่อโปรดให้ประกาศบอกบุญผู้ที่มีจิตศรัทธา ให้ช่วยกันสร้างสะพานข้ามคูคลองในพระนครนั้น สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงค์ (ช่วง บุนนาค) ได้สร้างเป็นสะพานโครงเหล็กคู่กับสะพานดำรงสถิต เรียกว่า "สะพานเหล็กล่าง" (ในขณะที่สะพานดำรงสถิต เรียกว่า "สะพานเหล็กบน") พื้นสะพานข้างล่างมีล้อ และรางเหล็กสำหรับเปิดสะพานให้แยกจากกันได้ ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 โปรดให้กรมโยธาธิการสร้างใหม่ในพุทธศักราช 2442 เป็นสะพานโครงเหล็กเปิดได้เช่นเดียวกันกับสะพานดำรงสถิต พระราชทานนามว่า "สะพานพิทยเสถียร" เพื่อเป็นเกียรติแก่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา ซึ่งมีวังที่ประทับอยู่ในบริเวณใกล้เคียง สร้างเสร็จในพุทธศักราช 2443 ในรัชกาลที่ 6 โปรดให้ปรับปรุงสะพานนี้ใหม่ ซึ่งคือสะพานที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน

จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2525 ระบุว่า "คลองผดุงกรุงเกษมได้กลายเป็นเส้นทางคมนาคมขนส่งสินค้าที่สำคัญของกรุงรัตนโกสินทร์ บริเวณริมคลองเป็นตลาดสินค้าประเภทต่าง ๆ และโรงสี มีเรือบรรทุกสินค้าเข้ามาจอดอยู่ตามริมคลองเป็นระยะ ถัดไปจนถึงสะพานพิทยเสถียรมีสินค้าประเภทโอ่ง กระถาง ที่ผลิตในประเทศและมาจากประเทศจีน และมีโรงสี โรงน้ำแข็ง โกดังสินค้าต่าง ๆ ตั้งรายสองฟากคลองไปจนจรดแม่น้ำเจ้าพระยา"

สภาพสะพานเป็นสะพานคอนกรีตเสริมเหล็ก มีสถาปัตยกรรมแบบเวนีเชียน มีคานล่างเป็นรูปโค้ง สะพานนี้มีลวดลายตกแต่งประณีตงดงามมาก โดยเฉพาะเสาลูกกรง เสาโคมไฟฟ้าทั้ง 8 ต้น ตลอดจนลายหัวสิงห์ที่ปลายรอดสะพาน ทั้งสะพานพิทยเสถียรและสะพานดำรงสถิต ได้ถูกขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานในพื้นที่กรุงเทพมหานคร โดยกรมศิลปากรตั้งแต่พุทธศักราช 2518

ดูเพิ่ม

สะพานดำรงสถิต

อ้างอิง

กองจดหมายเหตุแห่งชาติ, จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์. (กรุงเทพฯ: กองจดหมายเหตุแห่งชาติกรมศิลปากร, 2525. จัดพิมพ์เนื่องในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี), 596, 612.
. ข้อมูลเกาะรัตนโกสินทร์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-30. สืบค้นเมื่อ 2018-01-16.
"รู้ยังอยู่ไหนบ้าง! ๑๗ สะพานสวยงามสร้างสมัย ร.๔ ร.๕ ร.๖ ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ยังใช้อยู่ในปัจจุบัน!!". ผู้จัดการออนไลน์. 2017-07-12. สืบค้นเมื่อ 2018-01-16.

แหล่งข้อมูลอื่น

แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สะพานพิทยเสถียร
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°43′55″N 100°30′55″E / 13.731850°N 100.515183°E / 13.731850; 100.515183

สะพานข้ามคลองผดุงกรุงเกษมในปัจจุบัน
เหนือน้ำ สะพานนี้จงสวัสดี	สะพานพิทยเสถียร	ท้ายน้ำ สถานีสูบน้ำกรุงเกษม

[1] กองจดหมายเหตุแห่งชาติ, จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์. (กรุงเทพฯ: กองจดหมายเหตุแห่งชาติกรมศิลปากร, 2525. จัดพิมพ์เนื่องในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี), 596, 612.

[2] . ข้อมูลเกาะรัตนโกสินทร์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-30. สืบค้นเมื่อ 2018-01-16.

[3] "รู้ยังอยู่ไหนบ้าง! ๑๗ สะพานสวยงามสร้างสมัย ร.๔ ร.๕ ร.๖ ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ยังใช้อยู่ในปัจจุบัน!!". ผู้จัดการออนไลน์. 2017-07-12. สืบค้นเมื่อ 2018-01-16.