Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
สมเด็จพระราชินีเซ็นดีง ด็อนด็อกโดลัม (Цэндийн Дондогдулам; 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 1876 - ค.ศ. 1923) ทรงเป็นสมเด็จพระราชินีของมองโกเลีย และเป็นพระอัครมเหสีในบ็อกด์ ข่าน
| เซ็นดีง ด็อนด็อกโดลัม | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 พระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระราชินีเซ็นดีง ด็อนด็อกโดลัม | |||||
| สมเด็จพระราชินีแห่งมองโกเลีย | |||||
| ครองราชย์ | 29 ธันวาคม ค.ศ. 1911 – ค.ศ. 1923 | ||||
| ก่อนหน้า | ตำแหน่งสถาปนาใหม่ | ||||
| ถัดไป | สมเด็จพระราชินีเกอเนอพิล | ||||
| ประสูติ | 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 1876 , | ||||
| สวรรคต | ค.ศ. 1923 (47 ปี) อูลานบาตาร์, | ||||
| ฝังพระศพ | หุบเขาซาการ์มอริต แม่น้ำซาลเบ, อูลานบาตาร์ | ||||
| ชายา | ใน บอจด์ ข่าน | ||||
| |||||
| พระราชบิดา | ไม่ปรากฏพระนาม | ||||
| พระราชมารดา | ไม่ปรากฏพระนาม | ||||
| ศาสนา | ศาสนาพุทธแบบทิเบต | ||||
พระประวัติ
ด็อนด็อกโดลัม ประสูติในวันที่ 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 1876 (บางแหล่งข้อมูลระบุว่าประสูติในปี ค.ศ. 1874) ประสูติที่ ทรงพบกับบ็อกด์ ข่าน ซึ่งขณะนั้นถูกเรียกว่า "" ในปีค.ศ. 1895 โดยยังไม่ได้ทรงครองราชย์ บ็อกด์ กาเกนเดินทางไปเยือน และทั้งคู่พบกันอีกครั้งในปีค.ศ. 1900 ที่ ด็อนด็อกโดลัมขณะนั้นทำงานเป็นคนรับใช้ในภรรยาเอกของ จูง วัน ทซ็อกบาดรัช ซึ่งเป็นหนึ่งในคนที่ติดตามบ็อกด์ กาเกนมาถึงมองโกเลีย ที่ถูกเรียกว่าบ็อกด์ กาเกน เพราะมีความเชื่อตามศาสนาพุทธนิกายมหายานทิเบต ที่ว่า บอดจ์ กาเกน คือ ร่าวอวตารองค์ที่ 8 ของ (Jebtsundamba Khutuktu) โดยการยอมรับของ กับ และทรงส่งมาให้ปกครองพุทธศาสนาในมองโกเลีย
ในปีค.ศ. 1902 ด็อนด็อกโดลัมได้เสกสมรสกับบ็อกด์ กาเกน, จอว์ซาน ดัมบา คูทักต์ องค์ที่ 8 ทั้งสองได้รับเลี้ยงโอรสบุญธรรม 1 พระองค์ ที่มีการระบุชื่อว่า คูบิลกัน ยัลกูซาน-ฮูทักต์ (ไม่ปรากฏชะตากรรมของโอรสคนนี้หลังการปฏิวัติมองโกเลีย) ทั้งสองพระองค์บูชาเทพฑากิณีและพระโพธิสัตว์ตารา (มองโกเลีย: Цагаан Дарь Эх) ในปี ค.ศ. 1903 ได้มีการจัดสรรระบบ (Aimag) ซึ่งเป็นระบบจังหวัดของมองโกเลีย ได้มีการสร้างวัดเออรค์-ฑากินิน-อายกิม-คูรัล ขึ้นที่ศูนย์กลางของเมืองหลวง หลังจากมีการประกาศเอกราชมองโกเลียในปี ค.ศ. 1911 ด็อนด็อกโดลัมได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศขึ้นเป็น "อูล์ซิน เออร์ ฑากิณ" แปลว่า "พระมารดาแห่งฑากิณีรัฐ" ซึ่งก็คือ ตำแหน่งสมเด็จพระราชินี ตามพระสวามีที่ครองราชย์เป็นบอดจ์ ข่านแห่งมองโกเลีย
สมเด็จพระราชินีเซ็นดีง ด็อนด็อกโดลัมและพระสวามีทรงมีความคิดสร้างสรรค์และทรงร่วมสร้างตำหนักที่ประทับด้วยพระองค์เอง และทรงใช้ตำหนักเป็นศูนย์กลางที่ตั้งของคณะช่างศิลปการ พระนางด็อนด็อกโดลัมทรงทำตามธรรมเนียมโบราณของชนชั้นสูงในการรับอุปการะเด็กอีกเป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นเด็กที่ครองครัวไม่มีความสามารถในการเลี้ยงดูหรือบิดามารดาเสียชีวิตตั้งแต่วัยเยาว์ หนึ่งในนั้นคือ ซึ่งพระนางรับอุปการะ โดยต่อมาจะเป็นนักประพันธ์เพลงที่มีชื่อเสียงของมองโกเลีย
สมเด็จพระราชินีทเซ็นดีง ด็อนด็อกโดลัมสิ้นพระชนม์ในปีค.ศ. 1923 หนึ่งปีก่อนที่พระสวามีจะสวรรคต ซึ่งเป็นวันที่ 15 ในช่วงฤดูใบไม้ร่วงสุดท้าย พระบรมศพได้ถูกเผาที่ต้นทางของแม่น้ำซาลเบ ใกล้อูลานบาตาร์ ซึ่งเป็นสถานที่ที่พระนางและพระสวามีประทับในช่วงฤดูร้อน หุบเขาต้นแม่น้ำถูกเรียกว่า "ซาร์กามอริต"
พระบุคลิกอุปนิสัย
สมเด็จพระราชินีด็อนด็อกโดลัมทรงเป็นผู้ที่มีความรู้ มีความสามารถในการอ่านอักษรมองโกเลียและภาษาทิเบตได้อย่างดีเยี่ยม ประชาชนชาวมองโกลเคารพพระองค์อันเนื่องมาจากความทรงปัญญาของพระองค์ รวมถึงทรงมีการศึกษาและมีสามารถอ่านพระไตรปิฎก ตำราธรรม บทกลอนในทำนองสรภัญญะที่ไพเราะ พระอาจารย์ส่วนพระองค์ของพระนางด็อนด็อกโดลัม คือ ทซอร์ซิ ลูซานดอนด็อบ ได้ถวายพระอักษรให้พระนางทรงมีความรู้ในด้านวัตรปฏิบัติและพิธีกรรมของพระพุทธศาสนา และพระนางทรงเข้าไปมีบทบาทในรัฐสภาของมองโกเลียด้วย สมเด็จพระราชินีทรงเป็นผู้ที่มีอารมณ์อ่อนไหว ร่าเริง เฉลียวฉลาด กระตือรือร้นและมีลักษณะเป็นสตรีผู้ทรงอำนาจ จากการบันทึกในแหล่งข้อมูลบางแหล่งระบุว่า สมเด็จพระราชินีด็อนด็อกโดลัมทรงปฏิเสธที่จะเข้าร่วมพิธีต้อนรับเพื่อเป็นเกียรติแก่ซันโดโม ราชทูตจากราชวงศ์ชิง ที่เขต แม้ว่าเขาจะถูกส่งมาในฐานะตัวแทนของจักรพรรดิชาวแมนจูของราชวงศ์ชิงก็ตาม พระราชินีเป็นแกนนำในการสนับสนุน ขอดจ์ กาเกน พระสวามีในการต่อสู้เพื่อสร้างเอกราชของราชอาณาจักรมองโกเลีย ตามบันทึกของ นักสำรวจชาวรัสเซีย บันทึกว่า พระนาง "...เสด็จประพาสพร้อมพระราชสวามีทั่วทุกหนแห่ง ทรงร่วมเก็บเกี่ยวหัวหอม ตกปลา แต่ไม่ทรงเสวยน้ำจัณฑ์สุรา" มิชชันนารีชาวสวีเดน ซึ่งเคยเข้าเฝ้าทั้งสองพระองค์บ่อยครั้ง ได้บันทึกว่า "ชาวมองโกลไม่เคยพูดคุยกับพระนางอย่างคนธรรมดา แต่พูดคุยในฐานะที่พระนางเป็นเทพี ทรงเป็นสตรีนักปฏิบัติและยึดหลักเหตุผล และทำหน้าที่ภรรยาอย่างสง่างาม พระนางเป็นเหมือนผู้ปัดเป่าความมืดมิดในอารามของพระพุทธองค์ที่มีมาแต่ก่อนให้มลายสิ้นไป พระนางเป็นมิตรสหายที่สนุกสนาน เป็นผู้แนะแนวทางที่ดีและชี้จุดประเด็นอย่างดีเยี่ยม บ็อกด์ ข่านคงจะทรงยินดีปรีดาภาคภูมิใจในตัวพระนาง"
ที่ระลึกถึงพระนาง
- ที่อูลานบาตาร์ ซึ่งปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑ์ ได้มีการจัดนิทรรศการเพื่อเป็นเกียรติแก่สมเด็จพระราชินีเซ็นดีง ด็อนด็อกโดลัม โดยมีการจัดแสดงของใช้ส่วนพระองค์ของพระราชินี และมีรูปหล่อหุ่นขี้ผึ้งของพระนางจัดแสดงด้วย
- นับตั้งแต่เดือนมิถุนายน ค.ศ. 2011 ที่สถานที่ประสูติของสมเด็จพระราชินีด็อนด็อกโดลัมใน มีอนุสรณ์สถาน "Монголын их хатдын өргөө" เป็นการสร้างเพื่ออุทิศแด่องค์คาตุน หรือพระราชินีของชาวมองโกลที่มีพระราชประวัติอันโดดเด่น
อ้างอิง
- Д. Гомбосvрэн «Хувь зохиолын тeрелх мэргэх ухаантай» Эх Дагина
- Бадарчи О. С., Дугарсурэн Ш. Н. Богд хааны амьдралын он дарааллын товчоон. Улаанбаатар: Хаадын сан, 2000 — с.188
- Тудэв Л. (ред.) VIII Богд хаан. Улаанбаатар: Хаадын сан, 1998. — с.24-25.
- Knyazev, N.N. The Legendary Baron. - In: Legendarnyi Baron: Neizvestnye Stranitsy Grazhdanskoi Voiny. Moscow: KMK Sci. Press, 2004, ISBN p. 67
- หลังจากนั้น พรรคคอมมิวนิสต์แห่งมองโกเลีย ได้เปลี่ยนวัดเป็นโรงละครสัตว์ เมื่อสาธารณรัฐประชาชนมองโกเลียล่มสลาย วัดและสำนักสงฆ์ได้ถูกสร้างใหม่อีกครั้ง
- Сухбаатар Д. Дондогдулам — «Мать-Дакини» Монгольского государства
- Бадарчи О. С., Дугарсурэн Ш. Н. Богд хааны амьдралын он дарааллын товчоон. Улаанбаатар: Хаадын сан, 2000. — с.188
- Тибет и Далай-лама. М.: КМК, 2004. сс. 106—107
- Larson Duke of Mongolia. Boston, Little, Brown: and Co., 1930 — p. 128
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
smedcphrarachiniesnding dxndxkodlm Cendijn Dondogdulam 15 phvscikayn kh s 1876 kh s 1923 thrngepnsmedcphrarachinikhxngmxngokeliy aelaepnphraxkhrmehsiinbxkd khanesnding dxndxkodlmphrabrmchayalksnsmedcphrarachiniesnding dxndxkodlmsmedcphrarachiniaehngmxngokeliykhrxngrachy29 thnwakhm kh s 1911 kh s 1923kxnhnataaehnngsthapnaihmthdipsmedcphrarachiniekxenxphilprasuti15 phvscikayn kh s 1876 1876 11 15 swrrkhtkh s 1923 47 pi xulanbatar fngphrasphhubekhasakarmxrit aemnasaleb xulanbatarchayain bxcd khanphranametmdxndxkodlm thesn xulsin exxr thakinphrarachbidaimpraktphranamphrarachmardaimpraktphranamsasnasasnaphuththaebbthiebtphraprawtidxndxkodlm prasutiinwnthi 15 phvscikayn kh s 1876 bangaehlngkhxmulrabuwaprasutiinpi kh s 1874 prasutithi thrngphbkbbxkd khan sungkhnannthukeriykwa inpikh s 1895 odyyngimidthrngkhrxngrachy bxkd kaeknedinthangipeyuxn aelathngkhuphbknxikkhrnginpikh s 1900 thi dxndxkodlmkhnannthanganepnkhnrbichinphrryaexkkhxng cung wn thsxkbadrch sungepnhnunginkhnthitidtambxkd kaeknmathungmxngokeliy thithukeriykwabxkd kaekn ephraamikhwamechuxtamsasnaphuththnikaymhayanthiebt thiwa bxdc kaekn khux rawxwtarxngkhthi 8 khxng Jebtsundamba Khutuktu odykaryxmrbkhxng kb aelathrngsngmaihpkkhrxngphuththsasnainmxngokeliy inpikh s 1902 dxndxkodlmidesksmrskbbxkd kaekn cxwsan dmba khuthkt xngkhthi 8 thngsxngidrbeliyngoxrsbuythrrm 1 phraxngkh thimikarrabuchuxwa khubilkn ylkusan huthkt impraktchatakrrmkhxngoxrskhnnihlngkarptiwtimxngokeliy thngsxngphraxngkhbuchaethphthakiniaelaphraophthistwtara mxngokeliy Cagaan Dar Eh inpi kh s 1903 idmikarcdsrrrabb Aimag sungepnrabbcnghwdkhxngmxngokeliy idmikarsrangwdexxrkh thakinin xaykim khurl khunthisunyklangkhxngemuxnghlwng hlngcakmikarprakasexkrachmxngokeliyinpi kh s 1911 dxndxkodlmidrbkarsthapnaphraxisriyyskhunepn xulsin exxr thakin aeplwa phramardaaehngthakinirth sungkkhux taaehnngsmedcphrarachini tamphraswamithikhrxngrachyepnbxdc khanaehngmxngokeliy smedcphrarachiniesnding dxndxkodlmaelaphraswamithrngmikhwamkhidsrangsrrkhaelathrngrwmsrangtahnkthiprathbdwyphraxngkhexng aelathrngichtahnkepnsunyklangthitngkhxngkhnachangsilpkar phranangdxndxkodlmthrngthatamthrrmeniymobrankhxngchnchnsunginkarrbxupkaraedkxikepncanwnmak sungepnedkthikhrxngkhrwimmikhwamsamarthinkareliyngduhruxbidamardaesiychiwittngaetwyeyaw hnunginnnkhux sungphranangrbxupkara odytxmacaepnnkpraphnthephlngthimichuxesiyngkhxngmxngokeliy smedcphrarachinithesnding dxndxkodlmsinphrachnminpikh s 1923 hnungpikxnthiphraswamicaswrrkht sungepnwnthi 15 inchwngvduibimrwngsudthay phrabrmsphidthukephathitnthangkhxngaemnasaleb iklxulanbatar sungepnsthanthithiphranangaelaphraswamiprathbinchwngvdurxn hubekhatnaemnathukeriykwa sarkamxrit phrabukhlikxupnisyphrabrmsathislksn dxndxkodlm xulsin exxr thakin hrux phramardaaehngthakinirth wadody citrkrchawmxngokeliy smedcphrarachinidxndxkodlmthrngepnphuthimikhwamru mikhwamsamarthinkarxanxksrmxngokeliyaelaphasathiebtidxyangdieyiym prachachnchawmxngoklekharphphraxngkhxnenuxngmacakkhwamthrngpyyakhxngphraxngkh rwmthungthrngmikarsuksaaelamisamarthxanphraitrpidk tarathrrm bthklxninthanxngsrphyyathiipheraa phraxacaryswnphraxngkhkhxngphranangdxndxkodlm khux thsxrsi lusandxndxb idthwayphraxksrihphranangthrngmikhwamruindanwtrptibtiaelaphithikrrmkhxngphraphuththsasna aelaphranangthrngekhaipmibthbathinrthsphakhxngmxngokeliydwy smedcphrarachinithrngepnphuthimixarmnxxnihw raering echliywchlad kratuxruxrnaelamilksnaepnstriphuthrngxanac cakkarbnthukinaehlngkhxmulbangaehlngrabuwa smedcphrarachinidxndxkodlmthrngptiesththicaekharwmphithitxnrbephuxepnekiyrtiaeksnodom rachthutcakrachwngsching thiekht aemwaekhacathuksngmainthanatwaethnkhxngckrphrrdichawaemncukhxngrachwngschingktam phrarachiniepnaeknnainkarsnbsnun khxdc kaekn phraswamiinkartxsuephuxsrangexkrachkhxngrachxanackrmxngokeliy tambnthukkhxng nksarwcchawrsesiy bnthukwa phranang esdcpraphasphrxmphrarachswamithwthukhnaehng thrngrwmekbekiywhwhxm tkpla aetimthrngeswynacnthsura michchnnarichawswiedn sungekhyekhaefathngsxngphraxngkhbxykhrng idbnthukwa chawmxngoklimekhyphudkhuykbphranangxyangkhnthrrmda aetphudkhuyinthanathiphranangepnethphi thrngepnstrinkptibtiaelayudhlkehtuphl aelathahnathiphrryaxyangsngangam phranangepnehmuxnphupdepakhwammudmidinxaramkhxngphraphuththxngkhthimimaaetkxnihmlaysinip phranangepnmitrshaythisnuksnan epnphuaenaaenwthangthidiaelachicudpraednxyangdieyiym bxkd khankhngcathrngyindipridaphakhphumiicintwphranang thiralukthungphranangthixulanbatar sungpccubnepnphiphithphnth idmikarcdnithrrskarephuxepnekiyrtiaeksmedcphrarachiniesnding dxndxkodlm odymikarcdaesdngkhxngichswnphraxngkhkhxngphrarachini aelamiruphlxhunkhiphungkhxngphranangcdaesdngdwy nbtngaeteduxnmithunayn kh s 2011 thisthanthiprasutikhxngsmedcphrarachinidxndxkodlmin mixnusrnsthan Mongolyn ih hatdyn orgoo epnkarsrangephuxxuthisaedxngkhkhatun hruxphrarachinikhxngchawmxngoklthimiphrarachprawtixnoddednxangxingD Gombosvren Huv zohiolyn terelh mergeh uhaantaj Eh Dagina Badarchi O S Dugarsuren Sh N Bogd haany amdralyn on daraallyn tovchoon Ulaanbaatar Haadyn san 2000 s 188 Tudev L red VIII Bogd haan Ulaanbaatar Haadyn san 1998 s 24 25 Knyazev N N The Legendary Baron In Legendarnyi Baron Neizvestnye Stranitsy Grazhdanskoi Voiny Moscow KMK Sci Press 2004 ISBN 5 87317 175 0 p 67 hlngcaknn phrrkhkhxmmiwnistaehngmxngokeliy idepliynwdepnornglakhrstw emuxsatharnrthprachachnmxngokeliylmslay wdaelasanksngkhidthuksrangihmxikkhrng Suhbaatar D Dondogdulam Mat Dakini Mongolskogo gosudarstva Badarchi O S Dugarsuren Sh N Bogd haany amdralyn on daraallyn tovchoon Ulaanbaatar Haadyn san 2000 s 188 Tibet i Dalaj lama M KMK 2004 ISBN 5 87317 176 9 ss 106 107 Larson Duke of Mongolia Boston Little Brown and Co 1930 p 128