สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ (เนปาล: ज्ञानेन्द्र वीर बिक्रम शाहदेव; Jñānendra Vīra Vikrama Śāhadeva; ชฺาเนนฺทฺร วีร พิกฺรม ศาหเทว) หรือ สมเด็จพระราชาธิบดีคยาเนนทรพีรพิกรมศาหเทว์ (Gyanendra Bir Bikram Shah Dev) เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายแห่งราชอาณาจักรเนปาลในราชวงศ์ศาห์ เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระราชาธิบดีมเหนทระ ประสูติแต่
สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระ | |
---|---|
ชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ | |
พระมหากษัตริย์เนปาล | |
ครองราชย์ | ครั้งที่ 1: 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 ครั้งที่ 2: 4 มิถุนายน พ.ศ. 2544 |
รัชกาลก่อนหน้า | สมเด็จพระราฃาธิบดีทิเปนทระ (พ.ศ. 2544) |
รัชกาลถัดไป | สิ้นสุดระบอบกษัตริย์ (คิริชา ประสาท โกอิราลา รักษาการ ประมุขแห่งรัฐ) (พ.ศ. 2551) |
ประสูติ | 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 กาฐมาณฑุ ราชอาณาจักรเนปาล |
พระอัครมเหสี | โกมล ราณา |
พระราชบุตร | มกุฎราชกุมารปารัส เจ้าหญิงเปรรณา |
ชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ | |
ราชวงศ์ | ศาหะ |
พระราชบิดา | สมเด็จพระเจ้ามเหนทระ |
พระราชมารดา |
พระราชประวัติ
สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระเสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 ณ ในกรุงกาฐมาณฑุ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่สองของมกุฎราชกุมารมเหนทระ (พระอิสริยยศในขณะนั้น) กับ (สกุลเดิม: ราณา) หลังประสูติกาลโหรหลวงได้ทำนายทายทักว่าพระราชโอรสที่ประสูติใหม่จะนำโชคร้ายสู่พระชนก ดังนั้นพระองค์เมื่อยังทรงพระเยาว์จึงถูกส่งไปให้พระอัยยิกาทรงอุปถัมภ์อำรุง
ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2493 สมเด็จพระเจ้าตริภูวันและมกุฎราชกุมารมเหนทระรวมทั้งพระบรมวงศานุวงศ์พระองค์อื่นทรงลี้ภัยทางการเมืองไปยังประเทศอินเดีย โดยปล่อยให้เจ้าชายชญาเนนทระอยู่ลำพังพระองค์ ที่ต่อมา นายกรัฐมนตรีเนปาล ได้นำเจ้าชายเข้ามาในกาฐมาณฑุเพื่อตั้งเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายนปีเดียวกันนั้นเอง และนายกรัฐมนตรียังให้งบประมาณ 300,000 รูปีเป็นรายได้ของพระองค์ต่อปี แต่การขับไล่สมเด็จพระเจ้าตริภูวันของนายกรัฐมนตรีจากตระกูลราณานั้น ทำให้สถานะพระมหากษัตริย์ของชญาเนนทระมิได้รับการยอมรับจากนานาประเทศ
พระองค์เข้ารับการศึกษาที่ เมืองดาร์จีลิง ประเทศอินเดียเช่นเดียวกับพระเชษฐา และสำเร็จการศึกษาระดับอุดมศึกษาจาก กรุงกาฐมาณฑุ เมื่อปี พ.ศ. 2512
ในปี พ.ศ. 2518 พระองค์เป็นประธานคณะกรรมการที่ปรึกษาสำหรับพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของสมเด็จพระราชาธิบดีพีเรนทระ พระเชษฐา และเป็นกรรมการขององค์การมเหนทระเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ ที่ต่อมาคือ (National Trust for Nature Conservation) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 จนกระทั่งพระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์ครั้งที่สองเมื่อปี พ.ศ. 2544
สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระ อภิเษกสมรสกับสมเด็จพระราชินีโกมล (สกุลเดิม: ราณา) เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 มีพระราชโอรส 1 พระองค์ และพระราชธิดา 1 พระองค์ ได้แก่
- เจ้าชายปารัส มกุฎราชกุมารแห่งเนปาล (ประสูติ: 30 ธันวาคม พ.ศ. 2514) เสกสมรสกับเจ้าหญิงหิมานี มกุฎราชกุมารีแห่งเนปาล มีพระบุตรสามพระองค์
- เจ้าหญิงเปรรณา (ประสูติ: 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2521) เสกสมรสกับกุมาร ราช พหาทุร สิงห์ มีพระบุตรหนึ่งคน
เสด็จขึ้นครองราชย์
พระองค์ได้เสวยราชสมบัติเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล 2 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 ถึงวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2494 ครั้งที่สองคือเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2544 เป็นพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญตามระบอบประชาธิปไตย ทรงเป็นนายกรัฐมนตรีและผู้บัญชาการทหารสูงสุด หลังเกิดเหตุการณ์สังหารหมู่พระราชวงศ์เนปาล ท่ามกลางข้อกังขาว่าพระองค์อาจมีส่วนร่วมในเหตุการณ์ดังกล่าว
ทรงยึดอำนาจจากรัฐบาล
ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2548 สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทร์ได้ทรงยึดอำนาจการปกครองจากรัฐบาลเนปาล โดยมีพระราชโองการให้รัฐสภาตามระบอบประชาธิปไตยสิ้นสุดลง และทรงปกครองประเทศด้วยพระองค์เอง ทำให้ทรงต้องเผชิญกระแสต่อต้านจากในประเทศอย่างรุนแรง
ทรงถูกถอดถอน
เมื่อมีการฟื้นฟูรัฐสภาตามระบอบประชาธิปไตยอีกครั้งในเดือนเมษายน พ.ศ. 2549 พระองค์จึงทรงถูกลดพระราชอำนาจและพระราชสถานะลง โดยก่อนการสละราชบัลลังก์ ก็ได้มีกระแสข่าวเกี่ยวการสละราชบัลลังก์และเสด็จไปประทับต่างประเทศ โดยจะยกราชสมบัติแก่เจ้าชายหริทเยนทรา พระราชนัดดา เนื่องจากทรงไม่พอพระทัยในตัวมกุฎราชกุมารมากนัก และทรงสละราชสมบัติอย่างเป็นทางการในวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 เนื่องจากสภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งเนปาล (Constituent Assembly of Nepal) ได้ลงมติเป็นเอกฉันท์ให้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศจากรูปแบบราชอาณาจักรมาเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตย
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
อ้างอิง
- Chowdhuri, Satyabrata Rai (27 July 2001). . The Hindu. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-12-30. สืบค้นเมื่อ 25 December 2007.
- . Time Magazine. 22 January 1951. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-12-30. สืบค้นเมื่อ 25 December 2007.
- Buyers, Christopher. "Nepal". Royal Ark. สืบค้นเมื่อ 25 December 2007.
- Staff writer (2006-04-20). "Troubled times saw king's rise". CNN.
- . MeroNepal.com.np. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-12-30. สืบค้นเมื่อ 25 December 2007.
- Royal Family Of Nepal - Shah dynasty
- ราชวงศ์เนปาลปัดกษัตริย์สละบัลลังก์ เดลินิวส์ วันศุกร์ที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550 11:49 น.
- ล้มราชวงศ์เนปาล ข่าวสด วันพฤหัสบดีที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2550 02:01 น.
แหล่งข้อมูลอื่น
- วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระแห่งเนปาล
ก่อนหน้า | สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระแห่งเนปาล | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระเจ้าตริภูวัน | พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล (ครั้งที่ 1) (พ.ศ. 2493-2498) | สมเด็จพระเจ้ามเหนทระ | ||
สมเด็จพระราชาธิบดีทิเปนทระ | พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล (ครั้งที่ 2) (พ.ศ. 2544-2551) | ยกเลิกระบอบกษัตริย์ | ||
ยกเลิกระบอบกษัตริย์ | ผู้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์เนปาล (28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551-ปัจจุบัน) | ปัจจุบัน เจ้าชายปารัส มกุฎราชกุมารแห่งเนปาล |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
smedcphrarachathibdichyaennthrwirwikrmsahethwa enpal ज ञ न न द र व र ब क रम श हद व Jnanendra Vira Vikrama Sahadeva ch aenn th r wir phik rm sahethw hrux smedcphrarachathibdikhyaennthrphirphikrmsahethw Gyanendra Bir Bikram Shah Dev epnphramhakstriyphraxngkhsudthayaehngrachxanackrenpalinrachwngssah epnphrarachoxrsinsmedcphrarachathibdimehnthra prasutiaetsmedcphrarachathibdichyaennthrachyaennthrwirwikrmsahethwaphramhakstriyenpalkhrxngrachykhrngthi 1 7 phvscikayn ph s 2493 khrngthi 2 4 mithunayn ph s 2544rchkalkxnhnasmedcphrarakhathibdithiepnthra ph s 2544 rchkalthdipsinsudrabxbkstriy khiricha prasath okxirala rksakar pramukhaehngrth ph s 2551 prasuti7 krkdakhm ph s 2490 76 pi kathmanthu rachxanackrenpalphraxkhrmehsiokml ranaphrarachbutrmkudrachkumarpars ecahyingeprrnachyaennthrwirwikrmsahethwarachwngssahaphrarachbidasmedcphraecamehnthraphrarachmardaphrarachprawtismedcphrarachathibdichyaennthraesdcphrarachsmphphemuxwnthi 7 krkdakhm ph s 2490 n inkrungkathmanthu epnphrarachoxrsphraxngkhthisxngkhxngmkudrachkumarmehnthra phraxisriyysinkhnann kb skuledim rana hlngprasutikalohrhlwngidthanaythaythkwaphrarachoxrsthiprasutiihmcanaochkhraysuphrachnk dngnnphraxngkhemuxyngthrngphraeyawcungthuksngipihphraxyyikathrngxupthmphxarung ineduxnphvscikayn ph s 2493 smedcphraecatriphuwnaelamkudrachkumarmehnthrarwmthngphrabrmwngsanuwngsphraxngkhxunthrngliphythangkaremuxngipyngpraethsxinediy odyplxyihecachaychyaennthraxyulaphngphraxngkh thitxma naykrthmntrienpal idnaecachayekhamainkathmanthuephuxtngepnphramhakstriyphraxngkhihmemuxwnthi 7 phvscikaynpiediywknnnexng aelanaykrthmntriyngihngbpraman 300 000 rupiepnrayidkhxngphraxngkhtxpi aetkarkhbilsmedcphraecatriphuwnkhxngnaykrthmntricaktrakulranann thaihsthanaphramhakstriykhxngchyaennthramiidrbkaryxmrbcaknanapraeths phraxngkhekharbkarsuksathi emuxngdarciling praethsxinediyechnediywkbphraechstha aelasaerckarsuksaradbxudmsuksacak krungkathmanthu emuxpi ph s 2512 inpi ph s 2518 phraxngkhepnprathankhnakrrmkarthipruksasahrbphrarachphithibrmrachaphieskkhxngsmedcphrarachathibdiphiernthra phraechstha aelaepnkrrmkarkhxngxngkhkarmehnthraephuxkarxnurksthrrmchati thitxmakhux National Trust for Nature Conservation tngaetpi ph s 2525 cnkrathngphraxngkhesdckhunkhrxngrachykhrngthisxngemuxpi ph s 2544 smedcphrarachathibdichyaennthra xphiesksmrskbsmedcphrarachiniokml skuledim rana emuxwnthi 1 phvsphakhm ph s 2513 miphrarachoxrs 1 phraxngkh aelaphrarachthida 1 phraxngkh idaek ecachaypars mkudrachkumaraehngenpal prasuti 30 thnwakhm ph s 2514 esksmrskbecahyinghimani mkudrachkumariaehngenpal miphrabutrsamphraxngkh ecahyingeprrna prasuti 20 kumphaphnth ph s 2521 esksmrskbkumar rach phhathur singh miphrabutrhnungkhnesdckhunkhrxngrachyphraxngkhideswyrachsmbtiepnphramhakstriyaehngrachxanackrenpal 2 khrng khrngaerkemuxwnthi 7 phvscikayn ph s 2493 thungwnthi 7 mkrakhm ph s 2494 khrngthisxngkhuxemuxwnthi 4 mithunayn ph s 2544 epnphramhakstriyphayitrththrrmnuytamrabxbprachathipity thrngepnnaykrthmntriaelaphubychakarthharsungsud hlngekidehtukarnsngharhmuphrarachwngsenpal thamklangkhxkngkhawaphraxngkhxacmiswnrwminehtukarndngklawthrngyudxanaccakrthbalinwnthi 1 kumphaphnth ph s 2548 smedcphrarachathibdichyaennthridthrngyudxanackarpkkhrxngcakrthbalenpal odymiphrarachoxngkarihrthsphatamrabxbprachathipitysinsudlng aelathrngpkkhrxngpraethsdwyphraxngkhexng thaihthrngtxngephchiykraaestxtancakinpraethsxyangrunaerngthrngthukthxdthxnemuxmikarfunfurthsphatamrabxbprachathipityxikkhrngineduxnemsayn ph s 2549 phraxngkhcungthrngthukldphrarachxanacaelaphrarachsthanalng odykxnkarslarachbllngk kidmikraaeskhawekiywkarslarachbllngkaelaesdcipprathbtangpraeths odycaykrachsmbtiaekecachayhritheynthra phrarachndda enuxngcakthrngimphxphrathyintwmkudrachkumarmaknk aelathrngslarachsmbtixyangepnthangkarinwnthi 28 phvsphakhm ph s 2551 enuxngcakspharangrththrrmnuyaehngenpal Constituent Assembly of Nepal idlngmtiepnexkchnthihmikarepliynaeplngkarpkkhrxngkhxngpraethscakrupaebbrachxanackrmaepnsatharnrthprachathipityekhruxngrachxisriyaphrnph s 2538 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnsungsud mhaprmaphrnchangephuxk m p ch xangxingChowdhuri Satyabrata Rai 27 July 2001 The Hindu khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 12 30 subkhnemux 25 December 2007 Time Magazine 22 January 1951 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 12 30 subkhnemux 25 December 2007 Buyers Christopher Nepal Royal Ark subkhnemux 25 December 2007 Staff writer 2006 04 20 Troubled times saw king s rise CNN MeroNepal com np khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 12 30 subkhnemux 25 December 2007 Royal Family Of Nepal Shah dynasty rachwngsenpalpdkstriyslabllngk edliniws wnsukrthi 9 kumphaphnth ph s 2550 11 49 n lmrachwngsenpal khawsd wnphvhsbdithi 21 mithunayn ph s 2550 02 01 n aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb smedcphrarachathibdichyaennthraaehngenpalkxnhna smedcphrarachathibdichyaennthraaehngenpal thdipsmedcphraecatriphuwn phramhakstriyaehngrachxanackrenpal khrngthi 1 ph s 2493 2498 smedcphraecamehnthrasmedcphrarachathibdithiepnthra phramhakstriyaehngrachxanackrenpal khrngthi 2 ph s 2544 2551 ykelikrabxbkstriyykelikrabxbkstriy phuxangsiththiinrachbllngkenpal 28 phvsphakhm ph s 2551 pccubn pccubn ecachaypars mkudrachkumaraehngenpalbthkhwamchiwprawtiniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk