สมุดปกเหลือง

เค้าโครงการเศรษฐกิจ พ.ศ. 2475 หรือที่รู้จักในนาม สมุดปกเหลือง เป็นร่างแผนเศรษฐกิจเพื่อปฏิรูปที่ดินและรัฐสวัสดิการแก่ประชาชน ที่ปรีดี พนมยงค์ (ขณะมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงประดิษฐ์มนูธรรม) สมาชิกคณะราษฎร เผยแพร่เมือวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2476 สมุดปกเหลืองนี้ถูกนำไปใช้เป็นข้อกล่าวหาว่านายปรีดีเป็นคอมมิวนิสต์ และทำให้เกิดความแตกแยกในรัฐบาลอย่างรุนแรง รัฐบาลจึงกำหนดให้ปิดสภา งดใช้รัฐธรรมนูญบางมาตรา และเป็นที่มาของการรัฐประหารครั้งแรกในประเทศไทย

เค้าโครงการเศรษฐกิจ พ.ศ. 2475
สมุดปกเหลืองและสมุดปกขาว
ผู้ประพันธ์	หลวงประดิษฐ์มนูธรรม
ชื่อเรื่องต้นฉบับ	สมุดปกเหลือง สมุดปกขาว
ประเทศ	สยาม
ภาษา	ไทย
หัวเรื่อง	เศรษฐศาสตร์, เศรษฐกิจ
สำนักพิมพ์	ศ.ศิลปานนท์
วันที่พิมพ์	พ.ศ. 2475
ชนิดสื่อ	สิ่งพิมพ์

เนื้อหา

เนื้อหาของสมุดปกเหลืองแบ่งออกเป็น 11 หมวด ดังนี้

1. ประกาศของคณะราษฎร
2. ความไม่เที่ยงแท้แห่งการเศรษฐกิจ
3. การประกันความสุขสมบูรณ์ของราษฎร
4. แรงงานที่สูญเสียไป และพวกหนักโลก แบ่งเป็น
   1. แรงงานเสียไปโดยที่มิได้ใช้เต็มที่
   2. แรงงานเสียไปเพราะจัดการเศรษฐกิจไม่เหมาะ
   3. แรงงานที่เสียไปโดยไม่ใช้เครื่องจักรกล
   4. แรงงานที่เสียไป เพราะบุคคลที่เกิดมาหนักโลก
5. วิธีซึ่งรัฐบาลจะหาที่ดิน แรงงาน เงินทุน
   1. การจัดหาที่ดิน
   2. การจัดหางาน
   3. การจัดหาทุน
6. การจัดทำให้รายได้และรายจ่ายของรัฐบาลเข้าสู่ดุลยภาพ
   1. ดุลยภาพภายในประเทศ
   2. ดุลยภาพระหว่างประเทศ
7. การแบ่งงานออกเป็นสหกรณ์
8. รัฐบาลจะจัดให้มีการเศรษฐกิจชนิดใดบ้างในประเทศ
9. การป้องกันความยุ่งยาก ในปัญหาเรื่องนายจ้างกับลูกจ้าง
10. แผนเศรษฐกิจแห่งชาติ
11. ผลสำเร็จอันเกี่ยวแก่หลัก 6 ประการ
    1. เอกราช
    2. การรักษาความสงบเรียบร้อยภายใน
    3. การเศรษฐกิจ
    4. เสมอภาค
    5. เสรีภาพ
    6. การศึกษา

ปฏิกิริยา

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชวิจารณ์เค้าโครงเศรษฐกิจของนายปรีดีไว้ในสมุดปกขาว ซึ่งทั้งสมุดปกขาวและสมุดปกเหลืองอันเป็นความแตกแยกทางความคิดเกี่ยวกับระบบเศรษฐกิจในประเทศไทย ยังเป็นชนวนเหตุให้เกิดกบฏบวรเดชในปีเดียวกันอีกด้วย

ดูเพิ่ม

• เศรษฐกิจไทย
• ยูโทเปีย
• ความมั่งคั่งของประชาชาติ
• ว่าด้วยทุน
• ทรัพยศาสตร์

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย เล่ม 2 อักษร ข - จ, หน้า 141

บรรณานุกรม

• ราชบัณฑิตยสถาน. สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย เล่ม 2 อักษร ข - จ. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2545. 420 หน้า. หน้า 141-6. ISBN 
• หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์). เค้าโครงการเศรษฐกิจ. กรุงเทพฯ : โครงการจัดทำสื่อเผยแพร่เกียรติคุณ นายปรีดี พนมยงค์ รับบุรุษอาวุโส สำหรับเด็กและเยาวชน, 2542. 216 หน้า. ISBN 
• การอภิวัฒน์ ๒๔๗๕ กับเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมยุคใหม่ ปาฐกถาปรีดี พนมยงค์ พุทธศักราช ๒๕๔๗
• ร่างเค้าโครงเศรษฐกิจ เค้าโครงการเศรษฐกิจ หลวงประดิษฐ์มนูธรรม(ปรีดี พนมยงค์)