สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (ไฟฉาย)

สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (ไฟฉาย) เป็นสถานีขนส่งที่ตั้งอยู่บนถนนจรัญสนิทวงศ์ บริเวณแยกไฟฉาย ใช้รับส่งผู้โดยสารจากภาคใต้ ภาคตะวันตกและภาคกลาง เปิดทำการเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2503 และยุติการใช้งานในปี พ.ศ. 2532 เพื่อไปใช้งาน และ สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (ถนนบรมราชชนนี) ตามลำดับ

สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (ไฟฉาย)
การพัฒนาบริเวณแยกไฟฉายในปัจจุบัน
ข้อมูลทั่วไป
ชื่ออื่น	สายใต้ (สามแยกไฟฉาย)
ที่ตั้ง	ถนนจรัญสนิทวงศ์, เขตบางกอกน้อย, กรุงเทพมหานคร ไทย
พิกัด	13°45′25″N 100°28′13″E / 13.75691°N 100.47027°E / 13.75691; 100.47027
เจ้าของ	บริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.) รัฐวิสาหกิจในกำกับของ กรมการขนส่งทางบก กระทรวงคมนาคม
สายรถโดยสารประจำทาง	สายใต้ สายกลาง และสายตะวันตก
ผู้ให้บริการรถโดยสารประจำทาง	บริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.)
ประวัติ
เริ่มเปิดให้บริการ	1 มกราคม พ.ศ. 2503
ปิดให้บริการ	พ.ศ. 2532
ที่ตั้ง

ประวัติ

ก่อนหน้าปี พ.ศ. 2502 นั้น การเดินทางด้วยรถโดยสารประจำทางนั้นไม่มีการควบคุมอย่างเป็นระบบมากนัก หากผู้ประกอบการรายได้มีเงินทุนมากพอก็สามารถนำรถยนต์โดยสารมาวิ่งให้บริการได้ อาจจะวิ่งในนามบุคคลหรือในนามบริษัท และไม่มีสัมปทานจากรัฐมาควบคุมการเดินรถ ท่ารถในขณะนั้นถ้าจะเดินทางไปในสายใต้จะจอดอยู่บริเวณวัดเลียบและท่าเตียน

กระทั่งได้มีการจัดระเบียบการเดินรถและก่อตั้งสถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (ไฟฉาย) เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2503 ณ ริมถนนจรัลสนิทวงศ์ ตำบลบางเสาธง อำเภอบางกอกน้อย จังหวัดธนบุรี (เขตการปกครองในสมัยนั้น) พร้อมกันกับอีกสองสถานีขนส่งคือ สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (หมอชิต) (หมอชิตเก่า) และสถานีขนส่งเอกมัย สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (เอกมัย)

สาเหตุที่เลือกตั้งสถานีขนส่งสำหรับสายใต้ที่บริเวณนี้ เนื่องจากพื้นที่บริเวณนี้สามารถเชื่อมต่อไปยังท่าน้ำพรานนก ซึ่งเป็นระบบขนส่งมวลชนหลักในสมัยนั้น เพื่อข้ามฝากไปยังท้องสนามหลวง และโดยสารเรือไปตามแนวแม่น้ำเจ้าพระยาต่อได้ ต่อมาเมื่อเมืองมีการขยายตัว แต่เดิมที่สถานีขนส่งนี้อยู่ในพื้นที่ชานเมืองก็ถูกกลืนกลายเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่เมือง ทำให้เกิดปัญหาการจราจรจากรถโดยสารซึ่งเป็นรถที่มีขนาดใหญ่ จึงได้มีการย้ายสถานีขนส่งไปยังพื้นที่ปิ่นเกล้า และใช้ชื่อว่า ในปี พ.ศ. 2532

ที่ตั้ง

สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพฯ (ไฟฉาย) แบ่งออกเป็นสองส่วน คือ

• สถานีเดินรถโดยสารปรับอากาศชั้นหนึ่ง ภาคใต้ บริเวณทิศเหนือของสามแยกไฟฉาย ตั้งอยู่บริเวณโรงพยาบาลศรีวิชัย
• สถานีเดินรถโดยสารธรรมดา ภาคใต้ บริเวณทิศใต้ของสามแยกไฟฉาย ตั้งอยู่ตรงข้ามศูนย์การค้านครหลวง ปัจจุบันไม่เหลือร่องรอยของสถานีรถธรรมดาแล้ว

สภาพพื้นที่สถานีในปัจจุบัน

เนื่องจากที่ดินผืนดังกล่าวเป็นของบริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.) ปัจจุบันบริษัทกำลังเปิดให้เอกชนเข้าทำประโยชน์ในพื้นที่ดังกล่าวในเชิงพาณิชย์ เพื่อสร้างรายได้ให้กับบริษัทอีกทางนอกเหนือจากการบริการเดินรถระหว่างจังหวัด โดยพื้นที่ของ บขส. บริเวณแยกไฟฉายที่จะเปิดให้เข้าทำประโยชน์นั้นมีจำนวน 3 ไร่ 3 งาน 94 ตารางวา ราคาประเมินที่ดินปัจจุบันคือ 98.09 ล้านบาท ติดกับถนนจรัลสนิทวงศ์และรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล

อ้างอิง

1. ผลานุรักษา, เมธี (2523). การออกแบบเลขนศิลป์สิ่งแวดแล้อม สำหรับสถานีเดินรถปรับอากาศสายเหนือ วิทยานิพนธ์ ภาคเอกสาร (PDF). คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
2. "จุดกำเนิดเครือข่ายการเดินทางด้วยรถโดยสารประจำทาง และสถานีขนส่งในกรุงเทพฯ". www.silpa-mag.com.{{}}: CS1 maint: url-status ()
3. kinyupen_admin (2020-09-22). "รู้ไหม "สายใต้เก่า" แท้จริงในอดีตอยู่ที่ "สามแยกไฟฉาย" ปิ่น เกล้าคือ "สายใต้ใหม่" และ "ตลิ่งชัน (ปัจจุบัน) คือ "สายใต้ ใหม่กว่า"". kinyupen.co (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
4. ฐานเศรษฐกิจ (2023-10-12). "บขส.ไม่ถอย เปิดประมูลพื้นที่เชิงพาณิชย์ "แยกไฟฉาย-ชลบุรี" รอบ 2". thansettakij.

แหล่งข้อมูลอื่น

• บริษัท ขนส่ง จำกัด
• เว็บไซต์ รถทัวร์ไทยดอตคอม 2010-09-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน