ว ทยาสถานพ ทธสาสนบ ณฑ ตย เขมร វ ទ យ ស ថ នព ទ ធស សនបណ ឌ ត យ ว ทยาสถานพ ทธสาสนบณ ฑ ต ย ฝร งเศส Institut Bouddhique ค อสถาบ

วิทยาสถานพุทธสาสนบัณฑิตย์ (เขมร: វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ, วิทยาสถานพุทธสาสนบณฺฑิตฺย; ฝรั่งเศส: Institut Bouddhique) คือสถาบันการศึกษาพระพุทธศาสนาของรัฐบาลกัมพูชา ตั้งอยู่ในแขวงโตนเลบาสัก เขตจ็อมการ์มน กรุงพนมเปญ สถาบันแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2473 โดยพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ มุนีวงศ์ พระมหากษัตริย์กัมพูชา สมเด็จพระเจ้าศรีสว่างวงศ์ พระมหากษัตริย์ลาว ผู้สำเร็จราชการอินโดจีนของฝรั่งเศส และยอร์ช เซเดส์ หัวหน้าสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบุรพทิศ เพราะรัฐบาลฝรั่งเศสไม่ต้องการให้พระสงฆ์เขมรเข้าไปศึกษาภาษาบาลีและศาสนาพุทธที่กรุงเทพมหานคร ถือเป็นความพยายามที่จะลดอิทธิพลทางวัฒนธรรมของไทยที่มีต่อกัมพูชามายาวนานตั้งแต่อาณาจักรอยุธยาเป็นต้นมา

วิทยาสถานพุทธสาสนบัณฑิตย์
វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ

ชื่ออื่น	Buddhist Institute
สถาปนา	25 มกราคม พ.ศ. 2473
ผู้สถาปนา	สีสุวัตถิ์ มุนีวงศ์ ศรีสว่างวงศ์ ยอร์ช เซเดส์
อธิบดี	งวน วัน จันที
ที่ตั้ง	จ็อมการ์มน , พนมเปญ , ประเทศกัมพูชา

ประวัติ

วิทยาสถานพุทธสาสนบัณฑิตย์ เดิมมีชื่อว่า โรงเรียนบาลี หรือ สาลาบาลี (សាលាបាលី) ก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2452 ขึ้นที่เมืองเสียมราฐ แต่รัฐบาลฝรั่งเศสสั่งปิดโรงเรียนแห่งนี้เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2454 เพราะตัวโรงเรียนตั้งอยู่ไกลจากเมืองหลวง จึงย้ายมาตั้งถาวรที่กรุงพนมเปญ ภายใต้การดูแลของกระทรวงรัฐบาลอาณานิคม และมีสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบุรพทิศคอยให้คำปรึกษา กระทั่งวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2464 ข้าหลวงใหญ่แห่งฝรั่งเศสมีแนวคิดที่จะจัดตั้งให้เป็นหอสมุด ใช้ชื่อว่า เขมรบัณณาลัย (ខ្មែរបណ្ណាល័យ) ครั้นวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2468 จึงได้เปลี่ยนชื่ออีกครั้งว่า พระราชบัณณาลัย (រាជបណ្ណាល័យ) ภายใต้การดูแลของกษัตริย์กัมพูชา เรสิดังชั้นสูงประจำกัมพูชา และ (Suzanne Karpelès) สมาชิกสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบุรพทิศ ปฏิบัติหน้าที่เป็นบรรณารักษ์ใหญ่

สุดท้ายวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2474 พระราชบัณณาลัย ได้เปลี่ยนฐานะเป็น พุทธสาสนบัณฑิตย์ (ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ) โดยมีซูซาน การ์เปเล เป็นผู้อำนวยการ

บทบาท

วิทยาสถานพุทธศาสนบัณฑิตย์มีหน้าที่ช่วยเหลือด้านการศึกษาแก่พระสงฆ์ด้านโรงเรียนปริยัติชั้นสูง มีหน้าที่เก็บรวบรวม รักษา และพิมพ์เผยแพร่เอกสารที่เกี่ยวข้องกับขนบธรรมเนียมประเพณี และจดหมายที่มีประโยชน์แก่กัมพูชา เช่น จัดทำบัญชีเอกสารจากพระบรมราชวังและจากเสนาบดีทุกกรม รวบรวมคัมภีร์และศาสนภัณฑ์ต่าง ๆ จากวัด เพื่อประโยชน์ด้านการศึกษาประวัติศาสตร์ นอกจากนี้ยังมีแผนกพิมพ์หนังสือศาสนา หนังสือนิทาน หนังสือวิชาการ จัดทำศูนย์คัดลอกใบลาน ถือว่าเป็นคลังความรู้ของชาวเขมรในยุคสมัยก่อน อีกทั้งยังมีบทบาทในการตีพิมพ์วารสาร กัมพุชสุริยา ซึ่งเป็นวารสารรายเดือนหัวก้าวหน้าของกัมพูชาตั้งแต่ พ.ศ. 2469 มีวัตถุประสงค์ในการเผยแพร่วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ศาสนา รวมไปถึงการสอบชำระและตีพิมพ์วรรณคดี ภายหลังได้ตีพิมพ์นวนิยายออกเป็นตอน ๆ อีกด้วย

อย่างไรก็ตาม เดวิด แชนด์เลอร์ แสดงความคิดเห็นว่าเอกสารของพุทธสาสนบัณฑิตย์ยังจำกัดอยู่กับนิทานพื้นบ้าน คัมภีร์ในศาสนาพุทธ และเอกสารของราชสำนักเท่านั้น แต่เอกสารสำคัญอย่างพงศาวดารกัมพูชาฉบับเขมรกลับไม่เคยตีพิมพ์ออกมาแต่ประการใด

อ้างอิง

Buddhist Institute, About
Marston, John Amos; Elizabeth Guthrie (2004). History, Buddhism, and new religious movements in Cambodia. University of Hawaii Press. p. 76. ISBN .
ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (เมษายน–มิถุนายน 2558). พัฒนาการวรรณกรรมเขมรสมัยใหม่. วารสารกึ่งวิชาการ 36(2) : 70
ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (เมษายน–มิถุนายน 2558). พัฒนาการวรรณกรรมเขมรสมัยใหม่. วารสารกึ่งวิชาการ 36(2) : 71
ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (เมษายน–มิถุนายน 2558). พัฒนาการวรรณกรรมเขมรสมัยใหม่. วารสารกึ่งวิชาการ 36(2) : 72

แหล่งข้อมูลอื่น

เว็บไซต์ทางการ

[1] Buddhist Institute, About

[Marston-2] Marston, John Amos; Elizabeth Guthrie (2004). History, Buddhism, and new religious movements in Cambodia. University of Hawaii Press. p. 76. ISBN .

[ศานติ70-3] ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (เมษายน–มิถุนายน 2558). พัฒนาการวรรณกรรมเขมรสมัยใหม่. วารสารกึ่งวิชาการ 36(2) : 70

[ศานติ71-4] ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (เมษายน–มิถุนายน 2558). พัฒนาการวรรณกรรมเขมรสมัยใหม่. วารสารกึ่งวิชาการ 36(2) : 71

[ศานติ72-5] ศานติ ภักดีคำ, รศ. ดร. (เมษายน–มิถุนายน 2558). พัฒนาการวรรณกรรมเขมรสมัยใหม่. วารสารกึ่งวิชาการ 36(2) : 72