รัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซีย (พ.ศ. 2463)

รัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซีย (พ.ศ. 2463) (เยอรมัน: Verfassung von Preußen 1920) หรือ รัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซีย ซึ่งวางกรอบทางกฎหมายให้แก่เสรีรัฐปรัสเซีย ซึ่งเป็นรัฐสมาชิกของ สาธารณรัฐไวมาร์ ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1918 ถึง 1947 รัฐธรรมนูญนี้ยึดหลักการประชาธิปไตยแบบรัฐสภา แทนที่ ต่อมาในช่วงยุคระบอบนาซี อำนาจของรัฐธรรมนูญนี้ถูกบั่นทอนลงจนไร้ผล และหลังจาก สงครามโลกครั้งที่สอง รัฐธรรมนูญนี้ก็สิ้นสุดผลทางกฎหมาย เมื่อดินแดน ปรัสเซีย ถูกยกเลิกโดย ฝ่ายสัมพันธมิตร ในปี ค.ศ. 1947 (พ.ศ. 2490)

บนสถานีตำรวจ

รัฐธรรมนูญนี้กำหนดให้มี รัฐสภา (Landtag) ซึ่งมาจากการเลือกตั้งโดยใช้การเลือกตั้งระบบสัดส่วน ภายใต้หลักการสิทธิเลือกตั้งทั่วไปที่ให้สิทธิทั้งชายและหญิง นอกจากนี้ยังมีสภาแห่งรัฐ (Staatsrat) ซึ่งมาจากการเลือกตั้งโดยสภาท้องถิ่น ทำหน้าที่เป็นตัวแทนรักษาผลประโยชน์ของแต่ละจังหวัดในปรัสเซีย อำนาจการบริหารอยู่ที่คณะรัฐมนตรีโดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นประมุข ซึ่งได้รับการเลือกตั้งจากรัฐสภา (Landtag) และต้องรับผิดชอบต่อรัฐสภา นายกรัฐมนตรีมีหน้าที่แต่งตั้งและควบคุมดูแลรัฐมนตรีคนอื่น ๆ รวมถึงกำหนดนโยบายต่าง ๆ รัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซีย พ.ศ. 2463 แตกต่างจากที่ไม่มีการกำหนดตำแหน่ง ประธานาธิบดีในช่วงที่รัฐธรรมนูญนี้ยังมีผลบังคับใช้ ปรัสเซียถือเป็นหนึ่งในรัฐที่มั่นคงและเป็นประชาธิปไตยมากที่สุดใน สาธารณรัฐไวมาร์ (Weimar Republic)

บริบททางประวัติศาสตร์

ก่อนที่จะเกิดการปฏิวัติเยอรมัน ค.ศ. 1918–1919 ปรัสเซียถูกปกครองภายใต้รัฐธรรมนูญ ค.ศ. 1850 ของราชอาณาจักรปรัสเซีย ซึ่งเป็น รัฐธรรมนูญ ค.ศ. 1848 ที่ผ่านการแก้ไข โดย พระเจ้าฟรีดริช วิลเฮ็ล์มที่ 4 ทรงประกาศใช้หลังจาก เหตุการณ์การปฏิวัติเยอรมัน ค.ศ. 1848–1849 รัฐธรรมนูญนี้สถาปนาเป็นราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญที่เป็นระบบสองสภา ซึ่งมีรายการสิทธิขั้นพื้นฐานด้วย ถึงแม้จะมีการกำหนดสิทธิพื้นฐาน แต่พระมหากษัตริย์ยังคงเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในประเทศ เนื่องจากทรงมีสิทธิ์ยับยั้ง (วีโต้) กฎหมายใด ๆ ก็ได้ ทรงสามารถข้ามกระบวนการยุติธรรม และทรงมีอำนาจในการควบคุมกองทัพ หลักการที่สร้างความขัดแย้งมากที่สุดในรัฐธรรมนูญนี้คือ (three-class franchise) ซึ่งพรรคสังคมประชาธิปไตย เป็นฝ่ายวิพากษ์วิจารณ์อย่างมากในช่วงจักรวรรดิเยอรมัน เนื่องจากระบบนี้ให้น้ำหนักของคะแนนเสียง ขึ้นอยู่กับจำนวนภาษีที่จ่าย

หลังจากการปฏิวัติ กฎหมายที่มีอยู่เดิมยังคงบังคับใช้ต่อไป ยกเว้นกรณีที่กฎหมายเหล่านั้นขัดแย้งอย่างชัดเจนกับระเบียบประชาธิปไตยแบบใหม่ ด้วยเหตุนี้ (Prussian House of Representatives) และ (House of Lords) จึงถูกยุบเลิกในวันที่ 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918 ระบบการลงคะแนนแบบแบ่งชนชั้น ก็ถูกยกเลิกแล้วแทนที่ด้วย หลักการสิทธิเลือกตั้งทั่วไป ที่ครอบคลุมทั้งชายและหญิง สภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซีย ซึ่งมีหน้าที่ยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของปรัสเซีย ได้รับการเลือกตั้งภายใต้ระบบสิทธิเลือกตั้งที่ขยายออกไปในวันที่ 26 มกราคม ค.ศ. 1919

สภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซีย

มติในการเลือกตั้งสภาเพื่อพิจารณารัฐธรรมนูญแบบประชาธิปไตยฉบับใหม่ของปรัสเซียได้รับการอนุมัติในการประชุมของ (Prussian Council of People's Deputies) เมื่อวันที่ 12 และ 14 ธันวาคม ค.ศ. 1918 โดย (Otto Braun), (Paul Hirsch) และ (Eugen Ernst) จาก (Majority Social Democratic Party: MSPD) สามารถโน้มน้าวให้ (Independent Social Democratic Party: USPD) ซึ่งมีแนวคิดรุนแรงกว่า ยุติการต่อต้านการเลือกตั้งสภาชุดนี้ได้ การเลือกตั้งมีขึ้นก่อนหน้าการเลือกตั้ง (Weimar National Assembly) ซึ่งมีหน้าที่ยกร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติของเยอรมนี เพียงหนึ่งสัปดาห์ (Hugo Preuß) ผู้ซึ่งต่อมายังได้ร่างเบื้องต้นสำหรับสภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติ ได้เสนอให้ แบ่งแยกดินแดนของรัฐปรัสเซียออกจากกัน เนื่องจากมีขนาดใหญ่ (คิดเป็นเกือบสองในสามของทั้งประชากรและพื้นที่ของเยอรมนี) และด้วยเหตุนี้เอง เขาจึงต้องการให้สภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งปรัสเซียประชุมหลังจากมีการตัดสินใจขั้นพื้นฐานในระดับชาติเสียก่อน การกำหนดวันเลือกตั้งให้เร็วขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามของรัฐบาลรักษาการณ์ปรัสเซียเพื่อป้องกันการแบ่งแยกดินแดนของรัฐ

การเลือกตั้งและองค์ประกอบ

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร์ (ของรัฐปรัสเซีย) จัดขึ้นในวันที่ 26 มกราคม ค.ศ. 1919 ซึ่งเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์หลังจาก (แทนที่จะเป็นก่อน) การเลือกตั้งสภาแห่งชาติไวมาร์ ซึ่งเป็นการเลือกตั้งระดับรัฐบาลครั้งแรกในปรัสเซียที่จัดขึ้นภายใต้ระบบสิทธิออกเสียงทั่วไป สิทธิเท่าเทียมกัน และเป็นความลับสำหรับทั้งชายและหญิง แทนที่จะเป็นระบบการเลือกตั้งแบบเดิมที่แบ่งชนชั้นทั้งสาม จากผู้แทนราษฎรทั้ง 401 คนที่ได้รับเลือก มี 26 คนเป็นผู้หญิง อัตราการออกไปใช้สิทธิเลือกตั้งอยู่ที่ประมาณ 74%

พรรคต่อไปนี้ได้รับคะแนนเสียงมากพอที่จะได้ที่นั่งอย่างน้อยหนึ่งที่นั่ง:

พรรค		คะแนนเสียง	%	จำนวนที่นั่ง
	พรรคสังคมประชาธิปไตย (SPD)	6,278,291	36.38	145
	พรรคกลาง	3,834,953	22.22	93
	(DDP)	2,796,359	16.20	65
	พรรคประชาชนแห่งชาติเยอรมัน (DNVP)	1,936,939	11.22	48
	(USPD)	1,280,803	7.42	24
	(DVP)	981,665	5.69	23
	(DHP)	84,975	0.49	2
	(SHBLD)	61,565	0.36	1

สภามารวมตัวกันเป็นครั้งแรกเพื่อการประชุมจัดตั้งสภาเมื่อวันที่ 13 มีนาคม 1919คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญมีสมาชิกทั้งหมด 27 คน โดย 11 คนมาจาก พรรคสังคมประชาธิปไตยสายกลาง (MSPD), 6 คนมาจากพรรคกลาง (Centre Party), 4 คนมาจาก (DDP), 4 คนมาจากพรรคประชาชนแห่งชาติเยอรมัน (DNVP) และอีก 1 คนมาจากทั้ง (USPD) และ (DVP)

เหตุการณ์และมติ

เมื่อวันที่ 20 มีนาคม 1919 สภารัฐได้ออกกฎหมาย กฎหมายว่าด้วยการบริหารอำนาจรัฐบาลเบื้องต้นในปรัสเซีย (Law on the Provisional Order of State Power in Prussia) ซึ่งเป็นการกำหนดประเด็นสำคัญด้านองค์กรต่าง ๆ เหมือนเป็นรัฐธรรมนูญชั่วคราว จนกว่าจะมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับจริง ในการอภิปรายเบื้องต้น พรรคประชาชนแห่งชาติเยอรมัน (DNVP) ฝ่ายอนุรักษ์นิยม เสนอให้มีประธานาธิบดีที่เข้มแข็งเป็นประมุข เพื่อเป็นการถ่วงดุลกับฝ่ายรัฐสภา (Ernst Heilmann) จากพรรคสังคมประชาธิปไตยสายกลาง (MSPD) คัดค้านข้อเสนอนี้ พร้อมทั้งสนับสนุนให้มีรัฐเยอรมันที่เป็นอันเดียวกัน พรรคประชาธิปไตยเยอรมัน (DDP) สนับสนุนไฮล์มันน์ ในขณะที่พรรคประชาชนเยอรมัน (DVP) ก็สนับสนุนการมีประธานาธิบดีที่เข้มแข็งเช่นกัน ส่วนพรรคสังคมนิยมประชาธิปไตยอิสระ (USPD) ต้องการให้มีการกล่าวถึงการล้มล้างสถาบันกษัตริย์และสภาแรงงานของกรรมกร เพียงไม่กี่วันหลังจากการออกกฎหมายชั่วคราว โดยที่พรรคกลาง (Centre Party) งดออกเสียง สภารัฐได้ลงมติคัดค้านข้อเสนอแบ่งแยกดินแดน ตามที่ฮิวโก พรีส (Hugo Preuß) เสนอไว้ในร่างรัฐธรรมนูญฉบับเบื้องต้น

ตามกฎหมายเบื้องต้น รัฐบาลปกครองโดยคณะรัฐมนตรี ที่มีหัวหน้าคณะรัฐมนตรี (เทียบเท่ากับนายกรัฐมนตรี) ซึ่งต่างจากรัฐอื่น ๆ ในเยอรมนีที่มีประธานาธิบดีเป็นประมุข หัวหน้าคณะรัฐมนตรีไม่มีอำนาจออกคำสั่ง เหมือนอย่างในรัฐธรรมนูญฉบับสมบูรณ์ฉบับถัดมา แต่มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงชี้ขาดได้หากคณะรัฐมนตรีลงคะแนนเสียงสูสี คณะรัฐมนตรียังมีสิทธิ์ทั้งหมดที่เคยอยู่กับกษัตริย์ สิทธิ์ในการแต่งตั้งหัวหน้าคณะรัฐมนตรีและรัฐมนตรีอื่น ๆ อยู่กับประธานรัฐสภา (โรเบิร์ต ไลเนิร์ต จากพรรค MSPD)

ออตโต เบราน์ ผู้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าคณะรัฐมนตรีปรัสเซีย ระหว่างปี 1920 ถึง 1932 ยกเว้นช่วงสั้นๆ สองช่วง

เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 1919 ไลเนิร์ต แต่งตั้งคณะรัฐมนตรีผสม โดยสมาชิกมาจากพรรค MSPD, พรรคกลาง และ DDP นำโดย พอล เฮิร์ช (Paul Hirsch จาก MSPD) หลังความพยายามยึดอำนาจของ (Kapp Putsch) ล้มเหลว ระหว่างวันที่ 13-18 มีนาคม 1920 รัฐบาลลาออก และคณะรัฐมนตรีชุดแรกของ ออตโต เบราน์ (MSPD) ได้รับการจัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 29 มีนาคม

ในเดือนเมษายน 1920 สภารัฐ อนุมัติการจัดตั้ง (Greater Berlin) ซึ่งทำให้ขนาดและประชากรของเมืองหลวงปรัสเซียเพิ่มขึ้นอย่างมาก ต่อมาในวันที่ 23 มิถุนายน 1920 ได้มีการออกกฎหมายยกเลิกสิทธิพิเศษของชนชั้นขุนนาง (ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญไวมาร์ด้วย) ความพยายามที่จะเสริมสร้างความเป็นอิสระทางการเมืองของจังหวัดต่าง ๆ ในปรัสเซีย ล้มเหลว

การพิจารณารัฐธรรมนูญ

เนื่องจากความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างไรชส์กับปรัสเซียในอดีต รวมถึงขนาดและความสำคัญของปรัสเซียเอง จึงมีความจำเป็นต้องรอจนกว่ากรอบหลักของรัฐธรรมนูญไรชส์ถูกกำหนดขึ้น ก่อนที่จะดำเนินการใด ๆ การที่สภารัฐปรัสเซียได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริงที่เกิดขึ้นจากการทำงานร่วมกับรัฐบาลชุดใหม่ในเบอร์ลินนั้น ถือเป็นข้อได้เปรียบ นอกจากนี้ สภารัฐยังสามารถเรียนรู้จากรัฐธรรมนูญของรัฐอื่น ๆ และรัฐธรรมนูญแห่งชาติอีกด้วย

กระทรวงมหาดไทยปรัสเซียได้จัดทำร่างรัฐธรรมนูญฉบับแรกเสร็จสิ้น และส่งต่อไปยังสภารัฐเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 1920 ความพยายามยึดอำนาจของคัปป์ พุตช์ (Kapp Putsch) ส่งผลให้เกิดความล่าช้าอีกครั้ง ในที่สุด (Carl Severing) จากพรรค MSPD เป็นผู้เสนอร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ต่อสภารัฐอีกครั้งในวันที่ 26 เมษายน 1920 หลักการสำคัญคือการมีสภาเดียว บทบาทของภูมิภาค โดยเฉพาะในเรื่องการเงิน จะได้รับการพิจารณาโดยสภาการเงิน ตัวแทนจากพรรค MSPD ชี้ให้เห็นว่าการอภิปรายจะไม่ง่ายดาย โดยเสนอแก้ไขร่างรัฐธรรมนูญหลายประเด็น รวมถึงการวิจารณ์สิทธิ์ของรัฐบาลที่จะยุบสภา พรรคฝ่ายอนุรักษ์นิยมหยิบยกประเด็นประธานาธิบดีและสภาสูงขึ้นมาอีกครั้ง

การพิจารณาในคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ เริ่มต้นขึ้นเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน 1920 ซึ่งในเวลานั้น สภาพแวดล้อมทางการเมืองระดับชาติเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก อันเป็นผลมาจากความพยายามยึดอำนาจของคัปป์ พุตช์ (Kapp Putsch) พรรคของฝ่ายไวมาร์ (MSPD, DDP และ Centre) สูญเสียที่นั่งจำนวนมากในการเลือกตั้งไรชส์สทัด (Reichstag) เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน ให้แก่ฝ่ายขวา (DNVP และ DVP) และฝ่ายซ้ายจัด (USPD) ส่งผลให้ฝ่ายผสมในสภารัฐรู้สึกกดดันที่จะประนีประนอมเพื่อรักษาเสถียรภาพของรัฐบาลปรัสเซีย ในการพิจารณาของคณะกรรมการทั้งสามครั้ง พันธมิตรในฝ่ายผสมได้ข้อตกลงที่ทุกฝ่ายยอมรับได้ นั่นคือ ระบบรัฐสภาอย่างเคร่งครัดโดยไม่มีประธานาธิบดี หัวหน้าคณะรัฐมนตรีจะเป็นผู้กำหนดนโยบาย และมีสถานะที่แข็งแกร่งเทียบเท่ากับนายกรัฐมนตรีสหราชอาณาจักร นอกเหนือจากสภารัฐ (Landtag) แล้ว สภาการปกครอง (Staatsrat) ที่เป็นตัวแทนของภูมิภาค ยังเทียบเท่ากับสภาสูงอีกด้วย

หลังจากการพิจารณาในคณะกรรมการ รัฐสภาได้ลงมติร่างรัฐธรรมนูญฉบับปรับปรุงอย่างหนักนี้ในสามวาระ ผลการลงมติในวันที่ 30 พฤศจิกายน 1920 รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของรัฐเสรีปรัสเซีย (Free State of Prussia) ได้รับการรับรองด้วยคะแนนเสียง 280 เสียงจากพรรค MSPD, พรรคกลาง, DDP และ DVP ต่อ 60 เสียงจาก DNVP และ USPD โดยพรรคเยอรมัน-ฮันโนเวอร์เรียน งดออกเสียง

รัฐธรรมนูญที่ได้รับการรับรองในที่สุด พิสูจน์แล้วว่าเป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งผลต่อความมั่นคงทางการเมืองของปรัสเซีย

เนื้อหาของรัฐธรรมนูญ

รัฐธรรมนูญเริ่มต้นด้วยการระบุว่า ปรัสเซียเป็นสาธารณรัฐและเป็นสมาชิกของไรชส์เยอรมัน

อำนาจอธิปไตยของรัฐเป็นของประชาชนทั้งปวง ประชาชนสามารถใช้สิทธิ์ของตนได้ผ่านการออกเสียงประชามติ ทั้งโดยตรงหรือโดยอ้อม ผ่านตัวแทนของตนในสภารัฐ (Landtag) คณะรัฐมนตรี ประกอบด้วยหัวหน้าคณะรัฐมนตรีและรัฐมนตรีต่าง ๆ เป็นองค์กรบริหารสูงสุด ไม่มีประธานาธิบดีหรือตำแหน่งเทียบเท่า ฝ่ายตุลาการประกอบด้วยศาลยุติธรรมที่เป็นอิสระ ขึ้นอยู่กับกฎหมายเท่านั้น

ระบบการเลือกตั้งสำหรับสภารัฐ นั้นใช้การเลือกตั้งระบบสัดส่วน ประชาชนชาวเยอรมันทุกคนที่อาศัยอยู่ในปรัสเซีย อายุ 20 ปีขึ้นไป ทั้งชายและหญิง (มีข้อจำกัดบางประการ) ได้รับสิทธิ์ลงคะแนนเสียง สิทธิเลือกตั้งนั้น "ทั่วถึงและเท่าเทียมกัน" และสามารถใช้สิทธิ์ลงคะแนนเสียงได้อย่างลับและตรงไปตรงมา สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไม่ผูกพันด้วยคำสั่งหรือคำสั่งใด ๆ - กล่าวคือไม่มีมติผูกมัด, การยุบสภา: Landtag มีอำนาจยุบสภาตัวเอง นอกจากนี้ คณะกรรมการที่ประกอบด้วย นายกรัฐมนตรี ประธานสภาองคมนตรี และประธาน Landtag รวมถึงประชาชนผ่านการออกเสียงประชามติ ก็สามารถยุบสภาได้เช่นกัน, การออกกฎหมาย: Landtag มีอำนาจในการออกกฎหมายตามรัฐธรรมนูญ และอนุมัติงบประมาณ, การแก้ไขรัฐธรรมนูญ: Landtag สามารถแก้ไขรัฐธรรมนูญได้ โดยต้องอาศัยเสียงเห็นชอบจากสมาชิกสองในสาม, การประชุม: Landtag จะต้องประชุมตามคำขอของสมาชิกอย่างน้อยหนึ่งในห้า หรือตามคำขอของคณะรัฐมนตรี, สิทธิ์ในการกำหนดการประชุม: ต่างจากช่วงเวลาก่อนปี 1918 Landtag มีสิทธิ์ในการกำหนดการประชุมเอง สามารถตัดสินใจวันปิดสมัยประชุมและวันเปิดสมัยประชุมใหม่ได้ด้วยตัวเอง

จังหวัดของปรัสเซียและเมืองหลวงประจำจังหวัดในปี 1925 (ไม่แสดงดินแดนขนาดเล็ก)

จังหวัดของปรัสเซีย: ปรัสเซียแบ่งออกเป็นหลายจังหวัด แต่ข้อความไม่ได้ระบุรายชื่อจังหวัดเหล่านั้น เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยอาจมีบทความเกี่ยวกับจังหวัดของปรัสเซียอยู่แล้ว คุณสามารถค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นั่น, สภาองคมนตรี (Staatsrat): สภาองคมนตรีเป็นตัวแทนของจังหวัดต่างๆ ทำหน้าที่ให้เสียงของจังหวัดเหล่านั้นในการออกกฎหมายและการบริหาร สมาชิกสภาองคมนตรีมาจากการเลือกตั้งโดยสภาท้องถิ่น หรือในกรณีของเบอร์ลิน มาจากสภาเมือง

คณะรัฐมนตรีปรัสเซียประกอบด้วย นายกรัฐมนตรี-ได้รับการเลือกตั้งโดยสภารัฐ, รัฐมนตรี- แต่งตั้งโดยนายกรัฐมนตรี มีอำนาจในการกำหนดนโยบาย ต้องรับผิดชอบต่อนโยบายที่กำหนดไว้ต่อ Landtag เป็นประธานการประชุมของคณะรัฐมนตรี บริหารงานของคณะรัฐมนตรี และรัฐมนตรี ทำงานอย่างอิสระภายในขอบเขตความรับผิดชอบของตนเอง ต้องรับผิดชอบต่อ Landtag เช่นเดียวกัน การลงมติไม่ไว้วางใจ: ต้องอาศัยเสียงเห็นชอบจากสมาชิกอย่างน้อยครึ่งหนึ่ง ในการลงมติไม่ไว้วางใจคณะรัฐมนตรีทั้งหมดหรือรัฐมนตรีแต่ละคน โดยการลงคะแนนแบบขานชื่อ การออกพระราชกำหนด (Decrees): ในช่วงที่สภาไม่ได้ประชุม คณะรัฐมนตรีสามารถออกพระราชกำหนดร่วมกับคณะกรรมการประจำสภา เพื่อรักษาความปลอดภัยสาธารณะ หรือในกรณีฉุกเฉิน แต่จำเป็นต้องได้รับความเห็นชอบในภายหลัง เมื่อสภากลับมาประชุมอีกครั้ง หากสภาไม่เห็นชอบ พระราชกำหนดนั้นจะสิ้นผล

พัฒนาการในภายหลัง

รัฐธรรมนูญฉบับนี้มีการแก้ไขเพิ่มเติมหลายครั้ง ครั้งแรกเกิดขึ้นในปี 1921 หลังจากผลการลงประชามติแคว้นซิลีเซียตอนบน (Upper Silesia plebiscite) ซึ่งนำไปสู่การก่อตั้งจังหวัดของแคว้นซิลีเซีย (Province of Upper Silesia) มีการแก้ไขเพิ่มเติมอีกครั้งในปี 1924 และ 1928

การรัฐประหารปรัสเซียในปี 1932 (1932 Prussian coup d'état) ส่งผลให้รัฐบาลปรัสเซียถูกยุบเลิกโดยพฤติการณ์ และในช่วงเริ่มต้นของการปกครองของนาซี กฎหมายการประสาน ไกลช์ชลตุง (Gleichschaltung) ที่ออกในเดือนมีนาคมและเมษายนปี 1933 ยิ่งทำให้รัฐธรรมนูญไร้ประสิทธิภาพมากขึ้น ถึงกระนั้น รัฐธรรมนูญฉบับนี้ยังคงมีผลบังคับใช้อย่างเป็นทางการ จนกระทั่งถูกยกเลิกในปี 1947 เมื่อรัฐปรัสเซียถูกยุบเลิกโดยกฎหมายหมายเลข 46 ของ สภาควบคุมฝ่ายสัมพันธมิตร (Allied Control Council)

อ้างอิง

1. "Prussia: The kingdom from 1815 to 1918". Encyclopedia Britannica. สืบค้นเมื่อ 10 April 2023.
2. Staatsministeriums, Büro des (7 December 1918). "Preußische Gesetzsammlung. 1918, Nr. 38 (7 Dezember)" [Prussian Law Collection. 1918, Nr. 38 (7 December)]. Biblioteka Jagiellońska, 408452 III (ภาษาเยอรมัน): 191. สืบค้นเมื่อ 17 April 2023.
3. Vogels, Alois (1921). Die Preussische Verfassung [The Prussian Constitution] (ภาษาเยอรมัน). Berlin: Verlag von Franz Vahlen. p. 3.
4. Giese, Friedrich; Volkmann, Ernst (1926). Die Preußische Verfassung vom 30. November 1920 [The Prussian Constitution of 30 November 1920] (ภาษาเยอรมัน). Berlin: Carl Heymanns Verlag. p. 20.
5. "Der Freistaat Preußen: Wahl zur Landesversammlung 1919" [The Free State of Prussia: Election to the State Assembly 1919]. gonschior.de (ภาษาเยอรมัน). สืบค้นเมื่อ 11 April 2023.
6. Vogels 1921, p. 4.
7. Schulze, Gerhard, บ.ก. (2002). Acte Borussica Neue Folge (PDF) (ภาษาเยอรมัน). Vol. 11/1. Hildesheim: Olms-Weidmann. p. 14.
8. Giese & Volkmann 1926, p. 19.
9. Vogels 1921, p. 6.
10. Vogels 1921, p. 8.
11. Vogels 1921, p. 9.
12. Boldt, Hans (1980). "Die preußische Verfassung vom 31. Januar 1850. Probleme ihrer Interpretation" [The Prussian Constitution of 31 January 1850: Problems of its Interpretation]. Geschichte und Gesellschaft (ภาษาเยอรมัน). 6, Special Edition, Preußen im Rückblick: 87.
13. Heimann, Siegfried (2011). Der Preussische Landtag 1899–1947 (ภาษาเยอรมัน). Berlin: Ch. Links. p. 197. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

Constitution of the Free State of Prussia  – โดยทาง Wikisource.

• Verfassung des Freistaats Preußen (Text of the constitution in German)
• Text of the Constitution (German)