ยุทธการที่ด่านแฮบังก๋วน

ยุทธการที่ด่านแฮบังก๋วน (จีน: 葭萌关之战) สงครามใน ยุคสามก๊ก ที่เป็นความขัดแย้งระหว่าง เล่าปี่ และ เตียวฬ่อ ซึ่งสงครามครั้งนี้นับเป็นจุดเริ่มต้นของการแบ่งเป็นสามก๊กอย่างชัดเจนในเวลาต่อมา ยุทธการครั้งนี่ไม่ปรากฏว่าอยู่ในจดหมายเหตุสามก๊ก จึงสันนิษฐานกันว่ายุทธการครั้งนี้น่าจะเป็นเพียงเรื่องแต่งเท่านั้น

ยุทธการที่ด่านแฮบังก๋วน
ส่วนหนึ่งของ ยุคสิ้นราชวงศ์ฮั่น
ภาพวาดขณะที่ม้าเฉียวกำลังดวลกับเตียวหุยที่
วันที่ ค.ศ. 212 (ตามวรรณกรรม) สถานที่ (ปัจจุบันคือ มณฑลเสฉวน) ผล เล่าปี่ได้ชัยชนะ , ม้าเฉียวแปรพักตร์มาเข้ากับเล่าปี่
คู่สงคราม
เล่าปี่	เตียวฬ่อ
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
เล่าปี่	ม้าเฉียว (แปรพักตร์ในภายหลัง)

ยุทธการที่ด่านแฮบังก๋วน
อักษรจีนตัวเต็ม	葭萌關之戰
อักษรจีนตัวย่อ	葭萌关之战
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Jiāméng Guān Zhī Zhàn

ภูมิหลัง

ในปี ค.ศ. 211 ม้าเฉียวโจมตีโจโฉหลังจากโจโฉใช้แผนลวงบิดาของม้าเฉียว (ม้าเท้ง) และน้องชายสองคนของม้าเฉียว (และ) เข้าเมืองฮูโต๋แล้วจับไปประหารชีวิต นำไปสู่ยุทธการที่ด่านตงก๋วนระหว่างม้าเฉียวและโจโฉ ม้าเฉียวพ่ายแพ้ต้องหนีมาพึ่งขุนศึกเตียวฬ่อแห่ง

ยุทธการ

ใน ค.ศ. 212 เล่าเจี้ยง เจ้าเมืองเอ๊กจิ๋วได้เชื้อเชิญเล่าปี่มายังเอ๊กจิ๋วแต่ พี่ชายของ เตียวสง ได้เกิดล่วงรู้แผนการณ์ชักนำเล่าปี่เข้ายึดครองเอ๊กจิ๋วด้วยการมอบแผนที่ของเตียวสงจึงได้นำเรื่องนี้ไปบอกเล่าเจี้ยงทำให้เล่าเจี้ยงจับเตียวสงไปประหารชีวิตและได้หันไปจับมือเป็นพันธมิตรกับเตียวฬ่อ

เตียวฬ่อจึงส่งม้าเฉียวมาโจมตีกองทัพของเล่าปี่ที่ด่านแฮบังก๋วนซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเอ๊กจิ๋วเตียวหุยจึงได้ท้าม้าเฉียวดวลกันตัวต่อตัวจำนวนหลายยกแต่ไม่ใครแพ้ใครชนะและได้แยกย้ายกลับไปยังค่ายของตนทำให้ ลิอิ๋น อดีตขุนศึกของเล่าเจี้ยงที่มาสวามิภักดิ์กับเล่าปี่ขออาสาไปเกลี้ยกล่อมม้าเฉียวซึ่งลิอิ๋นได้กล่าวกับม้าเฉียวว่าศัตรูที่แท้จริงของม้าเฉียวมิใช่เล่าปี่แต่เป็นโจโฉทำให้ม้าเฉียวตัดสินใจแปรพักตร์มาสวามิภักดิ์กับเล่าปี่

ข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์

ยุทธการที่ด่านแฮบังก๋วนไม่มีการบันทึกในจดหมายเหตุสามก๊กของตันซิ่ว ไม่มีการกล่าวถึงการรบตัวต่อตัวระหว่างม้าเฉียวและเตียวหุย การแปรพักตร์ของม้าเฉียวจากฝ่ายเตียวฬ่อมายังฝ่ายเล่าปี่นั้นมีบันทึกในชีวประวัติม้าเฉียวในจดหมายเหตุสามก๊กดังนี้

"ม้าเฉียวไม่อาจเข้ากันได้กับเตียวฬ่อ ทั้งสองต่างระหว่างซึ่งกันและกัน เมื่อม้าเฉียวได้ยินว่าเล่าปี่กำลังล้อมเล่าเจี้ยงที่เซงโต๋ (เมืองเอกของแคว้นเอ๊กจิ๋ว) จึงได้เขียนจดหมายลอบส่งให้เล่าปี่ แสดงความเต็มใจที่จะยอมสวามิภักดิ์ เล่าปี่ส่งคนไปรับม้าเฉียว จากนั้นม้าเฉียวจึงนำทหารของตนไปยังยอกเมืองเซงโต๋ทำให้ภายในเมืองเกิดความตื่นตระหนก เล่าเจี้ยงจึงยอมจำนน เล่าปี่แต่งตั้งให้ม้าเฉียวดำรงตำแหน่งขุนพลผู้พิชิตตะวันตกและให้ม้าเฉียวไปดูแลเมืองหลินจฺวี่ (臨沮)"

อรรถาธิบายจากเตี่ยนเลฺว่ในชีวประวัติม้าเฉียวได้บันทึกว่า

"เมื่อเล่าปี่ได้ยินว่าม้าเฉียวมาถึงก็มีความยินดีพูดว่า 'เอ๊กจิ๋วเป็นของข้าแล้ว' จากนั้นจึงส่งคนไปพบม้าเฉียวพร้อมทั้งส่งกองกำลังเสริมและเสบียงไปให้ม้าเฉียว เมื่อม้าเฉียวมาถึงเซงโต๋ได้นำทหารไปตั้งมั่นที่ทางเหนือของเมือง แล้วเซงโต๋ก็ล่มหลังม้าเฉียวมาถึงได้สิบวัน"

ไม่มีการกล่าวถึงบทบาทของจูกัดเหลียง กันหยง เอียวสง และลิอิ๋นในเหตุการณ์การแปรพักตร์ของม้าเฉียว

อ้างอิง

1. (魯不足與計事，內懷於邑，聞先主圍劉璋於成都，密書請降。先主遣人迎超，超將兵徑到城下。城中震怖，璋即稽首，以超為平西將軍，督臨沮，因為前都亭侯。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 36.
2. (典略曰：備聞超至，喜曰：「我得益州矣。」乃使人止超，而潛以兵資之。超到，令引軍屯城北，超至未一旬而成都潰。) Dianlue annotation in Sanguozhi vol. 36.

ดูเพิ่ม

• ข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ในสามก๊ก