Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ยาดม (อังกฤษ: smelling salt, ammonia inhalant, spirit of hartshorn, หรือ sal volatile) เป็นสารประกอบทางเคมีซึ่งใช้ดมเพื่อกระตุ้นหรือกู้สติจากการสลบหรือวิงเวียน
ในโลกตะวันตก ยาดมมีประวัติการใช้งานมาตั้งแต่ยุคโรมัน และกล่าวถึงหลายครั้งในงานเขียนของพลินีผู้อาวุโส นักวิชาการยุคโรมัน โดยเรียกชื่อว่า "Hammoniacus sal" ต่อมาในคริสต์ศตวรรษที่ 13 มีหลักฐานว่า ยาดมกลายเป็นวัตถุหนึ่งในการเล่นแร่แปรธาตุ ในคริสต์ศตวรรษที่ 17 โลกตะวันตกนิยมทำยาดมด้วยสิ่งระเหยจากเขาและกีบของฮาร์ต (hart) ซึ่งเป็นกวางประเภทหนึ่ง ทำให้ยาดมได้อีกชื่อว่า "spirit of hartshorn" (สิ่งระเหยจากเขาฮาร์ต) หรือ "salt of hartshorn" (ผลึกจากเขาฮาร์ต) ในยุควิกตอเรีย (คริสต์ศตวรรษที่ 19) ยาดมนิยมใช้ช่วยสตรีที่เป็นลม และตำรวจในบางพื้นที่จะพกยาดมไว้เพื่อการนี้โดยเฉพาะ ในยุคนี้เองที่นิยมละลายยาดมด้วยน้ำส้มสายชูหรือสุราที่มีเครื่องหอม แล้วชุบฟองน้ำเล็ก ๆ ใส่ขวดสวยงามไว้พกติดตัว เรียกว่า วินิเกร็ต (vinaigrette) ครั้นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ยาดมได้รับแนะนำให้ใช้อย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะในที่ทำงานทุกแห่งได้รับคำแนะนำจากและให้มียาดมไว้ในกล่องปฐมพยาบาล
โดยทั่วไปแล้ว วัตถุออกฤทธิ์ในยาดมได้แก่เกลือแอมโมเนียมคาร์บอเนต ยาดมสูตรสมัยใหม่อาจผสมอย่างอื่น เช่น เครื่องหอม หรือใช้ประกอบกับแอมโมเนียอย่างหรือ
อ้างอิง
- McCrory, P (2006). "Smelling Salts". British Journal of Sports Medicine. 40 (8): 659–660. doi:10.1136/bjsm.2006.029710. PMC 2579444. PMID 16864561.
- "Antique gadgets". BBC News. สืบค้นเมื่อ 2009-01-03.
- "Vinaigrettes by Sampson Mordan". Antiques in Oxford. สืบค้นเมื่อ 2020-10-05.
- ""Bad Smells" and "Fragrance": Reading Mansfield Park through the Eighteenth-Century Nose". Jane Austen Society of North America.
- . Caring on the home front. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-11-20.
- "Mackenzies Smelling Salts". Electronic Medicines Compendium. March 2007. สืบค้นเมื่อ 2009-01-03.[]
 | บทความแพทยศาสตร์นี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
yadm xngkvs smelling salt ammonia inhalant spirit of hartshorn hrux sal volatile epnsarprakxbthangekhmisungichdmephuxkratunhruxkusticakkarslbhruxwingewiynyadmcakpraethsfrngess khriststwrrsthi 18 sahrbfunstikhnikhhlngkarthafn inolktawntk yadmmiprawtikarichnganmatngaetyukhormn aelaklawthunghlaykhrnginnganekhiynkhxngphliniphuxawuos nkwichakaryukhormn odyeriykchuxwa Hammoniacus sal txmainkhriststwrrsthi 13 mihlkthanwa yadmklayepnwtthuhnunginkarelnaeraeprthatu inkhriststwrrsthi 17 olktawntkniymthayadmdwysingraehycakekhaaelakibkhxnghart hart sungepnkwangpraephthhnung thaihyadmidxikchuxwa spirit of hartshorn singraehycakekhahart hrux salt of hartshorn phlukcakekhahart inyukhwiktxeriy khriststwrrsthi 19 yadmniymichchwystrithiepnlm aelatarwcinbangphunthicaphkyadmiwephuxkarniodyechphaa inyukhniexngthiniymlalayyadmdwynasmsaychuhruxsurathimiekhruxnghxm aelwchubfxngnaelk iskhwdswyngamiwphktidtw eriykwa winiekrt vinaigrette khrnchwngsngkhramolkkhrngthi 2 yadmidrbaenanaihichxyangaephrhlay odyechphaainthithanganthukaehngidrbkhaaenanacakaelaihmiyadmiwinklxngpthmphyabal odythwipaelw wtthuxxkvththiinyadmidaekekluxaexmomeniymkharbxent yadmsutrsmyihmxacphsmxyangxun echn ekhruxnghxm hruxichprakxbkbaexmomeniyxyanghruxxangxingMcCrory P 2006 Smelling Salts British Journal of Sports Medicine 40 8 659 660 doi 10 1136 bjsm 2006 029710 PMC 2579444 PMID 16864561 Antique gadgets BBC News subkhnemux 2009 01 03 Vinaigrettes by Sampson Mordan Antiques in Oxford subkhnemux 2020 10 05 Bad Smells and Fragrance Reading Mansfield Park through the Eighteenth Century Nose Jane Austen Society of North America Caring on the home front khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 11 20 Mackenzies Smelling Salts Electronic Medicines Compendium March 2007 subkhnemux 2009 01 03 lingkesiy bthkhwamaephthysastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk