มโนทัศน์

มโนทัศน์, ความคิดรวบยอด, มโนภาพ หรือ แนวคิด (อังกฤษ: concept) คือมโนคตินามธรรมที่ใช้เป็นรากฐานสำหรับหลักการความคิดและความเชื่อให้เป็นรูปธรรมมากขึ้น มโนทัศน์มีบทบาทสำคัญในทุกแง่มุมของการรับรู้ ดังนั้น มโนทัศน์จึงได้รับการศึกษาในสาขาวิชาต่าง ๆ เช่น ภาษาศาสตร์ จิตวิทยา และปรัชญา ซึ่งสาขาวิชาเหล่านี้ให้ความสนใจในโครงสร้างเชิงตรรกะและเชิงจิตวิทยาของมโนทัศน์ และวิธีการนำมารวมกันเป็นความคิดและประโยค การศึกษามโนทัศน์ถือเป็นเรือธงสำคัญของแนวทางสหวิทยาการใหม่ที่เกิดขึ้นใหม่ซึ่งก็คือวิทยาศาสตร์ทางความรู้

การแสดงมโนทัศน์เรื่องต้นไม้ ภาพต้นไม้ทั้งสี่ภาพด้านบนสามารถอธิบายคร่าว ๆ ให้เป็นภาพรวมของต้นไม้

ในปรัชญาร่วมสมัยใหม่ ความเข้าใจเกี่ยวกับมโนทัศน์มีอยู่ 3 ประการ

• (mental representation) เช่น มโนทัศน์เป็นสิ่งที่มีอยู่จริงในใจ (วัตถุทางจิตใจ)
• (ability) เฉพาะตัวของตัวแทนทางปัญญา (สภาวะทางจิตใจ)
• ความรู้สึกแบบเฟรเกอ (Fregean sense), วัตถุนามธรรม (abstract object) เป็นมากกว่าวัตถุทางจิตหรือสภาวะทางจิตใจ

มีการแบ่งมโนทัศน์ออกเป็นลำดับชั้น โดยระดับที่สูงกว่าเรียกว่า "เหนือกว่า" และระดับที่ต่ำกว่าเรียกว่า "รอง" นอกจากนี้ ยังมีระดับ "พื้นฐาน" หรือ "ระดับกลาง" ที่ผู้คนจะจัดประเภทแนวคิดได้ง่ายที่สุด ตัวอย่างเช่น มโนทัศน์ระดับพื้นฐานอาจเป็น "เก้าอี้" โดยมี "เฟอร์นิเจอร์" ซึ่งเป็นส่วนเหนือกว่าและ "เก้าอี้พักผ่อน" ซึ่งเป็นระดับรอง

อ้างอิง

1. Goguen, Joseph (2005). "What is a Concept?". Conceptual Structures: Common Semantics for Sharing Knowledge. Lecture Notes in Computer Science. Vol. 3596. pp. 52–77. doi:10.1007/11524564_4. ISBN .
2. Chapter 1 of Laurence and Margolis' book called Concepts: Core Readings. ISBN 
3. "Cognitive Science | Brain and Cognitive Sciences". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-18. สืบค้นเมื่อ 2019-07-08.
4. Stephen Lawrence. "Concepts". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab at Stanford University. สืบค้นเมื่อ 6 November 2012. {{}}: ไม่มี |author1= ((help))