มันเส้น

มันเส้น เป็นอาหารสัตว์อีกประเภทหนึ่ง และเป็นที่นิยมของเกษตรกรที่เลี้ยงโค มีการใช้มันสำปะหลังในรูปมันเส้นและมันอัดเม็ดในสูตรอาหารสัตว์ชนิดต่าง ๆ มันเส้นและมันอัดเม็ดมีราคาถูกกว่าวัตถุดิบอาหารประเภทเดียวกัน เช่น ข้าวโพดหรือปลายข้าวการใช้มันสำปะหลังในการเลี้ยงสัตว์เพื่อลดต้นทุนการผลิตสัตว์ให้ต่ำลง ซึ่งเป็นที่นิยมมากก่อนที่จะมีมันหมักเกิดขึ้น

มันเส้น

มันเส้นเป็นวัตถุดิบของอาหารสัตว์ที่เป็นแหล่งพลังงานของสัตว์อย่างดี แม้มันเส้นจะมีโปรตีนน้อยแต่มันเส้นก็มีปลอดภัย จากสารพิษอะฟลาทอกซิน ซึ่งสารนี้มักก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพและการให้ผลผลิตของสัตว์ ในอดีตมันเส้นยังไม่เป็นที่นิยมใช้ในสูตรอาหารสัตว์ ทั้งที่ประเทศไทยส่งมันเส้นที่ผลิตได้กว่า 90 เปอร์เซ็นต์ไปขายเพื่อเป็นอาหารสัตว์ในต่างประเทศ เพราะเกษตรกรผู้เลี้ยงโคขาดความรู้ความเข้าใจในการใช้มันเส้นในสูตรอาหารอย่างถูกต้อง.นอกจากนี้ปัญหาสำคัญที่ทำให้ผู้ใช้มันเส้นในสูตรอาหารสัตว์ไม่ประสบความสำเร็จเนื่องจากผู้ใช้ส่วนใหญ่ ได้มันเส้นที่คุณภาพไม่ดี ส่งผลให้คุณภาพ ของอาหารผสมที่ใช้มันเส้นเป็นส่วนประกอบมีคุณค่าทางอาหารต่ำลง ผู้เลี้ยงสัตว์และผู้ผลิตจึงไม่นิยมใช้มันเส้นในสูตรอาหาร แม้ว่าราคามันเส้นจะถูกก็ตาม

แหล่งพลังงานในสูตรอาหารโคนิยมใช้มันเส้น เนื่องจากมันเส้น หรือมันสำปะหลังมีคาร์โบ ไฮเดรตสูงเป็นแหล่งพลังงานที่ดีของโค และมีราคาต่ำ การใช้มันสำปะหลังในการเลี้ยงสัตว์เพื่อลดต้นทุนการผลิตให้ต่ำลง อาหารโคเนื้อและโคนมใช้ได้ 35-50% ในสูตรอาหาร (ศูนย์ค้นคว้าและพัฒนาวิชาการอาหารสัตว์, 2550) เนื่องจากปริมาณความต้องการใช้มันสำปะหลังมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องทั้งในรูปของผลิตภัณฑ์เดิม เช่น แป้ง อาหารสัตว์ และผลิตภัณฑ์ใหม่ ในรูปของเอทานอล ประกอบกับปริมาณผลผลิตสินค้าอื่นทดแทน เช่น ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และอ้อยโรงงาน ซึ่งต่างก็เข้าสู่อุตสาหกรรมเอทานอลมากขึ้น ส่งผลให้เกิดความต้องการใช้มันเส้นมากขึ้นทั้งในและต่างประเทศจึงทำให้เกิดการแข่งขัน ทั้งด้านราคา และวัตถุดิบอื่นเพื่อทดแทนการผลิตแป้ง และอาหารสัตว์ ส่งผลให้เกิดความต้องการใช้มันสำปะหลังมากขึ้นทั้งในและต่างประเทศ คาดว่าราคามันสำปะหลังจะยังคงทรงตัวอยู่ในระดับสูงต่อไป (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2550) อีกทั้งบางช่วง การเปลี่ยนแปลงของฤดูกาลฝนตกมากไม่สามารถทำมันเส้นได้ เกษตรกรที่ปลูกมันไว้ใช้เอง หรืออยู่ใกล้แหล่งรับซื้อหัวมันสดสามารถนำหัวมันสดมาหมักเลี้ยงโค ทดแทนการใช้มันเส้นที่มีราคาสูงได้

การที่จะได้มันเส้นที่ดีต้องเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังในฤดูแล้ง และเมื่อขุดหัวมันสำปะหลังแล้วต้องตัดหัวแต่ละหัวแยกออกจากเหง้าหรือส่วนโคนออกอย่าให้เหลือ เพราะจะทำให้ย่อยยาก จากนั้นทำความสะอาดหัวมันสำปะหลังโดยการเคาะดินที่ติดมาให้หมด ซึ่งสามารถเอาเปลือกนอกของหัวมันออกได้ จากนั้นสับหัวมันขนาดชิ้นพอเหมาะ การสับนี้สามารถสับด้วยมือหรือเครื่องจักรก็ได้ แล้วตากให้แห้งซึ่งจะต้องแห้งสนิทจึงจะสามารถนำมันสำปะหลังที่ตากแห้งแล้วนั้นเข้าเครื่องบดหรือเครื่องผสมอาหาร

คำศัพท์เกี่ยวกับมันสำปะหลัง แป้งมัน 2013-12-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

 - tapioca - cassava - 木薯 - 木薯干 http://tapioca.dft.go.th/index.aspx 2013-12-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน - 木薯片 2013-12-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน