มหาวิทยาลัยพายัพ

มหาวิทยาลัยพายัพ (อังกฤษ: Payap University) เป็นสถาบันอุดมศึกษาเอกชนในประเทศไทย ตั้งอยู่ที่อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ ก่อตั้งตั้งแต่ พ.ศ. 2517 โดยนับเป็นสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งแรกของประเทศไทยที่ถูกเปลี่ยนประเภทจากวิทยาลัยเป็นมหาวิทยาลัยเมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2527

มหาวิทยาลัยพายัพ

ชื่อย่อ	มพย. / PYU
คติพจน์	สัจจะ-บริการ
ประเภท	สถาบันอุดมศึกษาเอกชน
สถาปนา	21 มีนาคม พ.ศ. 2517 (50 ปี)
	นายสเปญ จริงเข้าใจ
อธิการบดี	อภิชา อินสุวรรณ
อธิการบดี	อภิชา อินสุวรรณ
ผู้ศึกษา	2,364 คน (2566)
ที่ตั้ง	ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์เชียงใหม่-ลำปาง ตำบลหนองป่าครั่ง อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
สี	ฟ้า-ขาว
เว็บไซต์	www.payap.ac.th

สัญลักษณ์ประจำมหาวิทยาลัย

สัญลักษณ์

• ตราประจำมหาวิทยาลัย
• ตราประจำมหาวิทยาลัย
  (ภาษาอังกฤษ)

เครื่องหมายมหาวิทยาลัย เป็นรูปวงกลม ตรงกลางประกอบด้วยวงกลมเล็กสามวงซ้อนกัน มีสัญลักษณ์ของ ศาสนา วิทยาศาสตร์ และศิลป์ โดยมีวงกลมตรงกลางมีสัญลักษณ์ของมนุษย์ที่มีความสมดุลในชีวิต ด้านบนวงกลมมีข้อความว่า "มหาวิทยาลัยพายัพ" ด้านล่างมีข้อความว่า "สัจจะ-บริการ" ภาษาอังกฤษ "PAYAP UNIVERSITY" และ "TRUTH-SERVICE" อันเป็น คติพจน์ และเป็นส่วนหนึ่งในปณิธานของมหาวิทยาลัย

ดอกไม้และต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัย

ดอกไม้และต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัย คือ บุนนาค ( Mesua ferrea Linn ) ซึ่งมีความหมายดังนี้

• ดอกบุนนาค

1. มีสีขาวบริสุทธิ์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของ ความสะอาด หมดจด คุณงามความดี
2. มีกลิ่นหอม ทำให้เกิดความพึงพอใจ เป็นสัญลักษณ์ของการขจายขจรชื่อเสียง
3. มีลักษณะเป็นรูปฉัตร ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของเกียรติศักดิ์อันสูงส่ง คือคุณค่าแห่งชีวิต

• ต้นบุนนาค

1. มีสรรพคุณทางรักษาโรค เป็นสัญลักษณ์การรักษาความเจ็บปวดทั้งกายและใจซึ่งหมายถึง ความรู้และสัจจะที่บัณฑิต ของ มหาวิทยาลัยพายัพได้รับควรจะเป็นยาที่สามารถรักษาความเจ็บป่วยของสังคม หรือผู้อื่น สามารถที่จะสมานน้ำใจของผู้มี ความทุกข์ยาก
2. เป็นต้นไม้ที่เลี้ยงยากที่สุด ต้องทะนุถนอมเป็นอย่างดีจึงจะเจริญเติบโตได้เป็นสัญลักษณ์ของการท้าชวนและท้าทาย

ประวัติ

คริสต์ศาสนานิกายโปรเตสแตนต์เข้ามาประกาศเผยแพร่ครั้งแรกในประเทศไทย สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นในปี พ.ศ. 2371 โดยคณะมิชชันนารีจากอังกฤษ คือ คณะลอนดอนมิชชันนารีโซไซเอ็ตตี้ (London Missionary Society) ต่อมาได้ติดต่อประสานงานให้คณะมิชชั่นอื่น ส่งมิชชันนารีเข้ามาประกาศเผยแพร่ด้วย เช่น มิชชันนารีคณะอเมริกันเพรสไบทีเรียนมิชชั่น เข้ามาประกาศเผยแพร่คริสต์ศาสนาในประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2383 ในช่วงแรกประกาศเฉพาะในเขตกรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2404 ทางราชการประกาศอนุญาตให้ออกไปเผยแพร่ทำการประกาศนอกกรุงเทพฯได้ จึงส่งมิชชันนารีไปทำงานที่เพชรบุรี และในปี พ.ศ. 2410 ได้เข้ามาประกาศเผยแพร่ที่เชียงใหม่ ลักษณะการเผยแพร่ประกาศคริสต์ศาสนาสิ่งหนึ่งคือ การตั้งโรงเรียนเป็นสถานศึกษาแบบตะวันตก จัดสอน การเรียนการศึกษาแบบตะวันตกแก่เด็กชายและเด็กหญิง เป็นการเตรียมผู้นำสำหรับคริสตจักร และการบริหารโรงเรียน การดำเนินการพันธกิจด้านการศึกษาของมิชชั่น ประสบผลสำเร็จเป็นอย่างดี มีการตั้งโรงเรียนในจังหวัดต่าง ๆ ที่มิชชั่นเข้าไปดำเนินการ รวมทั้งมีการตั้งโรงเรียนในคริสตจักรต่าง ๆ ที่มีความพร้อมด้วย ดังนั้นช่วงต้นศตวรรษที่ 20 มิชชั่นจึงมีแนวความคิดที่จะจัดตั้งมหาวิทยาลัยคริสเตียนขึ้นที่จังหวัดเชียงใหม่

แนวความคิดจัดตั้งมหาวิทยาลัยขึ้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ไม่ประสบผลสำเร็จเนื่องจากทางคณะกรรมาธิการต่างประเทศในนามของมิชชั่นที่สหรัฐอเมริกา ได้ตอบมาว่ายังไม่พร้อมที่จะให้การสนับสนุน เพราะไม่มีงบประมาณเพียงพอ ต่อมาเมื่อมิชชั่นมีความพร้อมที่จะสนับสนุนงบประมาณให้จัดตั้งมหาวิทยาลัยได้ แต่ก็ประสบกับอุปสรรคกับทางรัฐบาลไทยในขณะนั้นที่ยังไม่มีพระราชบัญญัติการศึกษาที่สนับสนุนให้ต่างประเทศมาตั้งมหาวิทยาลัย ในช่วงระยะเวลานี้ทางมิชชั่นก็เปิดดำเนินการโรงเรียนของมิชชั่น และมีการเปิดโรงเรียนที่ดำเนินการโดยคริสตจักรท้องถิ่นด้วย โรงเรียนเหล่านี้ได้นำเอาระบบการศึกษาแบบตะวันตกมาปรับปรุงใช้ในการดำเนินงานและอยู่ภายใต้การดูแลของมิชชั่นมาโดยตลอด จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2477 มีการตั้งสภาคริสตจักรในประเทศไทยขึ้น มิชชั่นได้มอบกิจการต่าง ๆ ให้กับสภาคริสตจักรฯ ดูแลและได้ปรับปรุงงานด้านการศึกษา สภาคริสตจักรฯ มีความตั้งใจที่จะตั้งมหาวิทยาลัยคริสเตียนเพื่อสานต่อเจตนารมณ์ของมิชชั่นลาวเหนือที่ได้ริเริ่มโครงการไว้ เมื่อความต้องการของผู้ที่จะศึกษาในระดับอุดมศึกษามีมากขึ้นและรัฐบาลไม่สามารถสนองตอบความต้องการได้อย่างทั่วถึง รัฐบาลจึงได้ประกาศใช้พระราชบัญญัติวิทยาลัยเอกชนขึ้นในปี พ.ศ. 2512 จึงได้รื้อฟื้นความคิดที่จะตั้งสถาบันอุดมศึกษาขึ้นมาใหม่ โดยยกฐานะ 2 สถาบันคือ โรงเรียนพยาบาลผดุงครรภ์และอนามัยแมคคอร์มิค และวิทยาลัยพระคริสตธรรม ซึ่งเป็นสถาบันที่เก่าแก่และตั้งมานานแล้วขึ้นเป็นสถาบันอุดมศึกษาที่รัฐบาลจะรับรองมาตรฐานได้ดังนั้นผู้อำนวยการของทั้ง 2 สถาบันดังกล่าวได้ตกลงร่วมกันเชิญผู้ที่เกี่ยวข้องในเรื่องนี้โดยมีผู้อำนวยการโรงเรียนสังกัดสภาคริสตจักรในประเทศไทยและผู้เชี่ยวชาญทางการศึกษาของสภาคริสตจักรฯ อีกหลายคน อาทิ ศจ.ดร.จอห์น แฮมลิน อาจารย์บุญชวน เจิมประไพ ศจ.ประเสริฐ อินทะพันธุ์ ร.ต.ท.แก้ว เนตตโยธิน นายแพทย์พิพัฒน์ ตรังรัฐพิทย์ ดร.คอนรัด คิงศ์ฮิลล์ ศจ.วิคเตอร์ แมคแอนนาแลน ศจ.ประพันธ์ จันทรบูรณ์ อาจารย์ประกาย นนทวาสี อาจารย์ธวัช เบญจวรรณ และอาจารย์โดแนลด์ แมคอิลวไรด์ ประชุมเกี่ยวกับการจัดตั้งวิทยาลัยเอกชนเป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2513 ที่ประชุมมีมติเห็นสมควรให้จัดตั้งวิทยาลัยเอกชน และได้นำเสนอต่อสภาคริสตจักรฯ และสภาคริสตจักรฯ ได้พิจารณาเห็นชอบด้วย และได้แต่งตั้งคณะบุคคลดังกล่าวเป็น “คณะกรรมการดำเนินการจัดตั้งวิทยาลัยเอกชนของสภาคริสตจักรในประเทศไทย” เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2513 คณะกรรมการจัดตั้งวิทยาลัยเอกชนฯ ได้ตระเตรียมรายละเอียดของหลักสูตร และระเบียบเกี่ยวกับวิทยาลัยทุกอย่าง ในตอนแรกได้พิจารณาเปิด 2 แผนก คือ แผนกวิทยาศาสตร์ซึ่งเปิดสอนสาขาวิชาพยาบาล (แมคคอร์มิคเดิม) และแผนกศิลปศาสตร์ ซึ่งเปิดสอนสาขาวิชาปรัชญาและศาสนา สาขาวิชาดุริยศิลป์ และสาขาวิชาบริหาร

การตั้งชื่อวิทยาลัยนั้นคณะกรรมการดำเนินงานจัดตั้งวิทยาลัยเอกชน ได้มีมติที่ 71/2 ในวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514 ให้เรียกชื่อวิทยาลัยว่า “วิทยาลัยคริสเตียนพายัพ” ดังนั้นจึงถือเอาวันที่ 16 กุมภาพันธ์ของทุกปีเป็นวันสถาปนาวิทยาลัย ต่อมาในวันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2515 คณะกรรมการฯ ได้ประชุมกันและพิจารณาปรับเปลี่ยนชื่อวิทยาลัยจาก "วิทยาลัยคริสเตียนพายัพ" เป็น “วิทยาลัยพายัพ”

วิทยาลัยพายัพเปิดสอนครั้งแรก เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2517 เปิดสอน 8 สาขาวิชา คือ สาขาวิชาภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ดุริยศิลป์ ประวัติศาสตร์ ปรัชญาศาสนา สังคมวิทยา-มานุษยวิทยา การบริหารงานบุคคล และอนุปริญญาพยาบาลและอนามัย

ต่อมาเมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2527 วิทยาลัยพายัพได้รับอนุญาตจากทบวงมหาวิทยาลัยเปลี่ยนประเภทจากวิทยาลัย เป็น “มหาวิทยาลัย” และมหาวิทยาลัยพายัพได้ดำเนินการพัฒนาในด้านการเรียนการสอนมาโดยลำดับจนปัจจุบันนี้ได้รับอนุญาตให้เปิดสอนในระดับปริญญาตรี 9 คณะ 3 วิทยาลัย จำนวน 24 สาขาวิชา ระดับปริญญาโทอีก 6 สาขาวิชา และระดับปริญญาเอก 1 สาขาวิชา นอกจากนั้นมหาวิทยาลัยพายัพได้พยายามปรับปรุง และพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนเพื่อผลิตบัณฑิตตามแนวทางที่ตอบสนองความต้องการของสังคมอยู่ตลอดเวลา มหาวิทยาลัยพายัพได้ปฏิบัติภารกิจด้านต่างๆของสถาบันอุดมศึกษาได้ช่วยสนับสนุนให้การจัดการศึกษาและการผลิตบัณฑิตของมหาวิทยาลัยดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมานับได้ว่ามหาวิทยาลัยพายัพได้มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์และเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศชาติตลอดมา

การศึกษา

มหาวิทยาลัยพายัพจำแนกตามระดับการศึกษา ได้แก่ ระดับปริญญาตรี ระดับปริญญาโท ระดับปริญญาเอก และระดับประกาศนียบัตรบัณฑิต ในปีการศึกษา 2563 มหาวิทยาลียพายัพได้มีการจัดการศึกษาโดยมีคณะที่เปิดสอนจำนวนทั้งสิ้น 6 คณะ 3 วิทยาลัย ได้แก่

หลักสูตรระดับปริญญาตรี

คณะกลุ่มสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และนิเทศศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทยเพื่อการสื่อสารสำหรับชาวต่างประเทศ สาขาวิชาภาษาอังกฤษ สาขาวิชาภาษาและวัฒนธรรมญี่ปุ่น สาขาวิชาภาษาและวัฒนธรรมจีน สาขาวิชาจิตวิทยา สาขานิเทศศาสตร์ คณะนิติศาสตร์ คณะบริหารธุรกิจและวิทยาศาสตร์ สาขาวิชาการตลาด สาขาวิชาการจัดการโรงแรมและการท่องเที่ยว สาขาวิชาการจัดการ (วิชาเอก การจัดการ) สาขาวิชาการจัดการ (วิชาเอก การบริหารทรัพยากรมนุษย์) สาขาวิชาการจัดการ (วิชาเอก การจัดการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์) สาขาวิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ สาขาวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอาหาร สาขาวิชาวิศวกรรมซอฟต์แวร์ คณะบัญชี เศรษฐศาสตร์ และการเงิน สาขาวิชาการบัญชี สาขาวิชาการเงินและการธนาคาร สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ สาขาธุรกิจดิจิทัลและเทคโนโลยีทางการเงิน

คณะกลุ่มวิทยาศาสตร์สุขภาพ คณะเภสัชศาสตร์ คณะพยาบาลศาสตร์แมคคอร์มิค หลักสูตรประกาศนียบัตรผู้ช่วยพยาบาล

คณะกลุ่มวิทยาลัย

1. วิทยาลัยพระคริสต์ธรรมแมคกิลวารี
2. วิทยาลัยดุริยศิลป์
3. วิทยาลัยนานาชาติ

• สาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศ (หลักสูตรนานาชาติ)
• สาขาวิชาการสื่อสารภาษาอังกฤษ (หลักสูตรนานาชาติ)
• สาขาวิชาการจัดการธุรกิจระหว่างประเทศ (หลักสูตรนานาชาติ)
• สาขาวิชาการจัดการอุตสาหกรรมการบริการ (หลักสูตรนานาชาติ)

หลักสูตรบัณฑิตศึกษา

หลักสูตรภาษาไทย

1. หลักสูตรบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต
2. หลักสูตรนิติศาสตรมหาบัณฑิต
3. หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาคริสต์ศาสนศาสตร์
4. หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดุริยางคศาสตร์

หลักสูตรนานาชาติ

1. หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนภาษาอังกฤษแก่ผู้พูดภาษาอื่น
2. หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนภาษาศาสตร์
3. หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการสร้างสันติภาพ

หลักสูตรประกาศนียบัตร

• ประกาศนียบัตรผู้ช่วยพยาบาล

ทำเนียบอธิการบดีมหาวิทยาลัยพายัพ

ลำดับ	รายนาม	ตำแหน่ง	ระยะเวลาที่อยู่ในตำแหน่ง (นับจากปีการศึกษา)	รวม(ปี)	หมายเหตุ
1	นายแพทย์พิพัฒน์ ตรังรัฐพิทย์	ผู้อำนวยการ	พ.ศ. 2517 - พ.ศ. 2520	4
2	อาจารย์ ดร.อำนวย ทะพิงค์แก	อธิการบดี	พ.ศ. 2521 - พ.ศ. 2539	18	ดำรงตำแหน่งครั้งที่ 1
3	อาจารย์ ดร.บุญทอง ภู่เจริญ	อธิการบดี	พ.ศ. 2540 - พ.ศ. 2549	10
4	ศาสนาจารย์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ประดิษฐ์ เถกิงรังสฤษดิ์	อธิการบดี	พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2555	6
5	รองศาสตราจารย์ ดร.เพ็ญพิไล ฤทธาคณานนท์	รักษาการอธิการบดี	พ.ศ. 2556	1
6	ผู้ช่วยศาสตรจารย์ ดร.สมพันธ์ วงษ์ดี	อธิการบดี	พ.ศ. 2557 - พ.ศ. 2560	4
7	อาจารย์ ดร.รักษ์ พรหมปาลิต	อธิการบดี	พ.ศ. 2560- พ.ศ.2562	1
-	อาจารย์ ดร.อำนวย ทะพิงค์แก	รักษาการอธิการบดี	พ.ศ. 2562	1	ดำรงตำแหน่งครั้งที่ 2
8	อาจารย์อภิชา อินสุวรรณ	รักษาการอธิการบดี	พ.ศ. 2563 - พ.ศ.2564	2
		อธิการบดี	พ.ศ.2565	ยังอยู่ในวาระ

วิทยาเขต

1. วิทยาเขตแม่คาว : ถนนซูเปอร์ไฮเวย์เชียงใหม่-ลำปาง อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่
2. วิทยาเขตแก้วนวรัฐ : อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่
3. วิทยาเขตธารแก้ว : ถนนห้วยแก้ว อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

การจัดอันดับมหาวิทยาลัย

การจัดอันดับโดย เว็บโอเมตริกซ์ (Webometrics) ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อแสดงความตั้งใจของสถาบันต่าง ๆ ในการเผยแพร่ความรู้สู่เว็บไซต์ และเป็นความริเริ่มเพื่อส่งเสริมการเข้าถึงความรู้อย่างเปิดกว้าง (Open Access) ทั่วโลก โดยบ่งบอกถึงปริมาณและคุณภาพของสิ่งตีพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ของสถาบัน เพื่อใช้ร่วมกับตัวชี้วัดอื่น ๆ ในการประเมินผลงานวิจัยของสถาบัน ซึ่งทางเว็บโอเมตริกซ์ได้จัดอันดับปีละ 2 ครั้งในเดือนมกราคม และกรกฎาคม ล่าสุดเดือนมกราคม พ.ศ. 2554 มหาวิทยาลัยพายัพ อยู่ในอันดับที่ 2,481 ของโลก อันดับที่ 88 ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อันดับที่ 30 ของมหาวิทยาลัยในประเทศไทย

บุคคลที่มีชื่อเสียงจากมหาวิทยาลัยพายัพ

• ปิยนุช เสือจงพรู นักร้องดูโอจาก นิว จิ๋ว - ศิษย์เก่าวิทยาลัยดุริยศิลป์
• พิมลวรรณ หุ่นทองคำ พิธีกรและผู้ประกาศข่าว - ศิษย์เก่าคณะนิเทศศาสตร์
• อีทีซี วงดนตรี
• กรกฎ ตุ่นแก้ว นักร้อง รองชนะเลิศ เดอะสตาร์ ค้นฟ้าคว้าดาว ปี 9
• เรวิญานันท์ ทาเกิด นักแสดงสังกัดช่องวัน - ศิษย์เก่าคณะบริหารธุรกิจ
• สวิช เพชรวิเศษศิริ พิธีกร / นักแสดง - ศิษย์เก่าคณะนิเทศศาสตร์
• รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ - ศิษย์เก่าคณะนิติศาสตร์
• ต้อล วันธงชัย AF4
• ปัณฑิตา คูณทวี - สมาชิกวงซีจีเอ็มโฟร์ตีเอต (cgm48)รุ่นที่1

อ้างอิง

1. สถิติอุดมศึกษา กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
2. สถาบันอุดมศึกษา 2011-04-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนเว็บไซต์ สกอ.
3. จาก หอจดหมายเหตุ มหาวิทยาลัยพายัพ
4. Ranking Web of World Universities 2009-07-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนTop South East Asia
5. http://www.chiangmai.go.th/newweb/governor/ratapol.php

แหล่งข้อมูลอื่น

• มหาวิทยาลัยพายัพ
• เด็กมอพายัพดอตคอม 2009-12-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน