มหามยุรี

พระมหามายูรี (สันสกฤต: महामायूरी Mahāmāyūrī, จีน: 孔雀明王, อังกฤษ: Mahamayuri) เป็นวิทยาราชองค์หนึ่ง ซึ่งเป็นที่นับถือในศาสนาพุทธนิกายมหายานในภูมิภาคเอเชียตะวันออก มักมีรูปลักษณ์เป็นที่สังเกตได้ง่าย โดยปรากฏเป็นเทวดาประทับบนนกยูง มีตำนานปรากฏในชื่อมหามยุรีวิทยาราชามหาธารณี

พระมหามายูรี
สันสกฤต	महामायूरी
จีน	孔雀明王
ญี่ปุ่น	くじゃくみょうおう
เขมร	មហាមាយូរី
เกาหลี	공작명왕
ไทย	มหามายูรี
ข้อมูล
นับถือใน	มหายาน, วัชรยาน

กำเนิด

ภาพรวม

ความจาก “มหามยุรีวิทยาราชาสูตร” แสดงไว้ว่า “สมัยหนึ่งมีภิกษุรูปหนึ่งถูกงูกัด พระอานนท์นำความกราบบังคมทูลพระผู้มีพระภาค ครานั้นสมเด็จพระโลกเชษฐ์ตรัสว่า ในอดีตอันกาลอันเนิ่นนานมาแล้ว เบื้องหิมาลัยบรรพต มีสุวรรณรูปมหามยุรีราชาอาศัยอยู่ อันสุวรรณรูปมหามยุรีราชาได้เจริญมหามยุรีวิทยาราชามหาธารณีอยู่เป็นนิจ พ้นแล้วจากอันตรายทั้งปวง สืบมาวันหนึ่งสุวรรณรูปมหามยุรีราชาได้ไปท่องเที่ยว ลืมเจริญซึ่งมหาธารณี จึงถูกมนุษย์จับตัวไป ภายหลังได้เมื่อสติจึงเจริญมหาธารณีอีกครั้งก็พ้นภัย จากนั้นสุวรรณรูปมหามยุรีราชาได้แสดงธรรมแก่ปวงชน แล้วจากไป

ก็ในสมัยนั้น พระศาสดาจึงทรงแสดงมหามยุรีวิทยาราชามหาธารณี อันจักระงับแล้วซึ่งสรรพพิษ สรรพโรคาพาธ และสัพพันตรายทั้งปวง ดังนี้ “โอม มยุระ กรันเต สวาหา”

แท้จริงแล้ว สุวรรณรูปมหามยุรีราชา ทรงมีนามว่า “มหามยุรีวิทยาราชา” ทรงเป็นสัมโภคกายแห่งพระมหาไวโรจนตถาคตพุทธเจ้าและพระอมิตาภตถาคตพระพุทธเจ้า และยังทรงเป็นนิรมาณกายแห่งพระศากยมุนีตถาคตพุทธเจ้าอีกด้วย

ประติมานวิทยา

อีกพระรูปของพระมหามยุรีโพธิสัตว์

รูปลักษณ์แห่งพระมหามยุรีวิทยาราชานั้น ทรงมี 1 เศียร 4 กร สำแดงพระองค์เป็นมหาโพธิสัตวลักษณ์ ประทับบนบุณฑริก อันสถิตเหนือยูงทอง (มยุราสนะ) พระหัตถ์ทรงดอกอุบล, ขนนกยูง, และผลไม้ทั้ง 2 อันได้แก่ มังคลผล และปัจจยผล (ผลไม้เป็นเครื่องหมายแห่งการบรรลุมรรคผล) ในคัพภโลกธาตุ ทรงสำแดงพระองค์มี 2 พระกร พระหัตถ์ขวาทรงขนนกยูง พระหัตถ์ซ้ายทรงดอกบัว ประทับบนบัวสัตตบรรณ เป็นลำดับที่ 6 ในหนทักษิณแห่งวิหารสุสิทธิ

มนตร์มหามยุรีวิทยาราชามหาธารณี

“มหามยุรีวิทยาราชามหาธารณี” มีคุณพ้นประมาณ จักระงับแล้วซึ่งภัยทั้งปวง อันเกิดแต่ ดิน, น้ำ, ลม, ไฟ, ศาสตรา, ยาพิษ เป็นอาทิ (โดยเฉพาะมีคุณอย่างยิ่งในการสลายแล้ว ซึ่งพิษทั้งปวง เช่น พิษงูและสัตว์ต่างๆ ยาพิษทั้งปวง สารเคมี ตลอดจนพิษร้ายและเชื้อโรคต่างๆ อันเกิดแต่ มนุษย์, สัตว์, วัตถุสิ่งของ, เวทมนตร์ ฯลฯ) นอกจากนี้ ยังช่วยระงับซึ่งภัยธรรมชาติ ช่วยในการขอฝน และยังให้ฤดูกาลเป็นปกติ พืชพรรณธัญญาหารอุดมสมบูรณ์

โอม มยุระ กรันเต สวาหา

— มนตร์มหามยุรีวิทยาราชามหาธารณี

อ้างอิง

• เพลงบทสวดและธารณีมนตร์ต่างๆ#10 (+ new*) 2015-06-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน