Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ภาษาหมิ่นผูเซียน (Puxian Min; อักษรจีนตัวย่อ: 莆仙话; อักษรจีนตัวเต็ม: 莆仙話; พินอิน: Púxiān huà) เป็นสาขาหนึ่งของภาษาจีนหมิ่น คำว่าผูเซียนเป็นการรวมกันของชื่อเมืองสองเมืองคือเมืองผูเทียน (莆田市) และเมืองเซียนโยว (仙游县) ส่วนใหญ่ใช้พูดในมณฑลฝูเจี้ยน และมีประชาชนมากกว่า 2000 คนพูดภาษานี้ในชาเฉิง เมืองฟูติง (福鼎) ทางเหนือของฝูเจี้ยน มีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อยระหว่างภาษาในเมืองผูเทียนและเซียนโยว มีชาวจีนโพ้นทะเลที่พูดภาษาจีนหมิ่นสำเนียงนี้ในมาเลเซียและสิงคโปร์ ซึ่งเรียกว่าซิงฮว่า (อักษรจีนตัวย่อ: 兴化; อักษรจีนตัวเต็ม: 興化; พินอิน: Xīnghuà)
| ภาษาหมิ่นผูเซียน | |
|---|---|
| 莆仙話/興化話 Pô-sing-uā/Hing-hua̍-uā | |
| ประเทศที่มีการพูด | จีน, มาเลเซีย, สิงคโปร์, อินโดนีเซีย, ไต้หวัน |
| ภูมิภาค | ฝูเจี้ยน |
| ชาติพันธุ์ | (จีนฮั่น) |
| จำนวนผู้พูด | ไม่ทราบ (2.6 ล้านคน อ้างถึง1984) (ไม่มีข้อมูลปัจจุบัน) |
| ตระกูลภาษา | จีน-ทิเบต
|
| ระบบการเขียน | อักษรจีน อักษรละติน |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | cpx |
 Pu-Xian Min (yellow) | |
ประวัติ
ก่อน พ.ศ. 1532 บริเวณผูเซียนเป็นบริเวณหนึ่งของเขตกวานโจวและประชากรพูดภาษาหมิ่นใต้ ใน พ.ศ. 1532 ในสมัยราชวงศ์ซ้อง บริเวณนี้ถูกบริหารแยกจากกวานโจว และเกิดการพัฒนาสำเนียงใหม่ของภาษาหมิ่นใต้ โดยได้รับอิทธิพลจากภาษาหมิ่นตะวันออก
ลักษณะของภาษา
ภาษาหมิ่นผูเซียนมีพยัญชนะ 15 เสียง เช่นเดียวกับภาษาจีนหมิ่นอื่นๆ มีวรรณยุกต์ 6 เสียง ความแตกต่างระหว่างภาษาหมิ่นผูเซียนกับภาษาหมิ่นใต้ ได้แก่
- สระ 'a' ถูกแทนที่ด้วย /ɒ/ (o̤)
- สระ 'ư' /ɯ/ ถูกแทนที่ด้วย y/ ('ü')
- ในภาษาผูเซียน 'ng' จะออกเสียงเป็น /uŋ/
- สระ /e/ ถูกแทนที่ด้วย /ɒ/ o̤
- สำเนียงกวานโจวมี 'ĩ' และสำเนียงจ้างโจวมี 'ẽ' สระที่เทียบเคียงได้ในภาษาผูเซียนคือ 'ã' ซึ่งเป็นการแสดงสระนาสิก
- สระ 'io' ถูกแทนที่ด้วย 'iau'
- เสียงนาสิก m n ng บางครั้งจะถูกแทนที่ด้วยเสียงโฆษะ b d g
- ไม่มีการแยกความแตกต่างระหว่างเสียงกักที่ก้องและไม่ก้อง เช่น /b/ และ /p/ โดยจะออกเสียงเหมือนกัน
สัทวิทยา
พยัญชนะ
| Plosive | unaspirated | p 巴 (b) | t 打 (d) | k 家 (g) | ʔ 烏 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| pʰ 彭 (p) | tʰ 他 (t) | kʰ 卡 (k) | ||||
| เสียงนาสิก | m 麻 (m) | n 拿 (n) | ŋ 雅 (ng) | |||
| ɬ 沙 (s) | h 下 (h) | |||||
| β* | ||||||
| unaspirated | ts 渣 (c) | |||||
| tsʰ 査 (ch) | ||||||
| l 拉 (l) | ||||||
- β (พบในการพูดแบบเชื่อมเสียง กลายมาจาก [p])
หน่วยเสียงสระและตัวสะกด
| สระ | สระประสม | สระนาสิก | สระกัก | |
|---|---|---|---|---|
| no glide | a 鴉 (a) | au 拗 (au) | aŋ 王 (ang) | aʔ 壓 (ah) |
| ɒ 奥 (o̤) | ɒŋ 用 (o̤ng) | ɒʔ 屋 (o̤h) | ||
| o 科 (eo) | ɔu 烏 (o) | oŋ 温 (eong) | oʔ 熨 (eoh) | |
| e 裔 (a̤) | ai 愛 (ai) | ɛŋ 煙 (eng) | ɛʔ 黑 (eh) | |
| œ 改 (e̤) | œŋ 換 (e̤ng) | œʔ 郁 (e̤h) | ||
| ŋ 伓 (ng) | ||||
| /-i-/ | i 衣 (i) | iu 油 (iu) | iŋ 引 (ing) | iʔ 益 (ih) |
| ia 夜 (ia) | iau 要 (a̤u) | iaŋ 鹽 (iang) | iaʔ 葉 (iah) | |
| /-u-/ | u 夫 (u) | ui 位 (ui) | uŋ 黄 (ng) | |
| ua 画 (ua) | ue 歪 (oi) | uaŋ 碗 (uang) | uaʔ 活 (uah) | |
| /-y-/ | y 余 (ṳ) | yŋ 恩 (ṳng) | yʔ 役 (ṳh) | |
| yɒ 安 (io̤ⁿ) | yɒŋ 羊 (io̤ng) | yɒʔ 藥 (io̤h) |
| อักษรจีน | 黃 (ńg) | 方 (hng) | 漲 (dn̂g) | 幫 (bng) | 光 (gng) | 兩 (nn̄g) | 毛 (mńg) |
| ผูเทียน | ŋ̍ | hŋ̍ | tuŋ | puŋ | kuŋ | nuŋ | muŋ |
| เซียนโยว | ŋ̍ | hŋ̍ | tŋ̍ | pŋ̍ | kŋ̍ | nŋ̍ | mŋ̍ |
| IPA | ã | ẽ | ɛ̃ | ĩ | ỹ | ɒ̃ | iã | yã | uã | aĩ | aũ | uĩ | iũ |
| อักษรละติน | aⁿ | a̤ⁿ | e̤ⁿ | o̤ⁿ | iaⁿ | io̤ⁿ | uaⁿ | oiⁿ | a̤uⁿ | ||||
| IPA | ã | ẽ | ø̃ | ɒ̃ | iã | yɒ̃ | uã | oĩ | ɛũ |
| อักษรจีน | 爭 (caⁿ) | 還 (há̤ⁿ) | 段 (dē̤ⁿ) | 三 (so̤ⁿ) | 鼎 (diáⁿ) | 張 (da̤uⁿ) | 看 (kua̍ⁿ) | 飯 (bōiⁿ) | 贏 (ió̤ⁿ) |
| เซียนโยว | tsã | hĩ | tỹ | sɒ̃ | tiã | tiũ | kʰuã | puĩ | yɒ̃ |
| ผูเทียน | tsa | hi | tø | sɒ | tia | tiau | kʰua | puai | yɒ |
วรรณยุกต์
| Tone | Yin Ping 陰平 | Yin Shang 陰上 | Yin Qu 陰去 | Yin Ru 陰入 | Yang Ping 陽平 | Yang Qu 陽去 | Yang Ru 陽入 |
| ผูเทียน | ˥˧˧ (533) | ˦˥˧ (453) | ˦˨ (42) | ʔ˨˩ (ʔ2) | ˩˧ (13) | ˩ (11) | ʔ˦ (ʔ4) |
| เซียนโยว | ˥˦˦ (544) | ˧˧˨ (332) | ˥˨ (52) | ʔ˨ (ʔ2) | ˨˦ (24) | ˨˩ (21) | ʔ˦ (ʔ4) |
การเขียนด้วยอักษรละติน
ระบบการเขียน Hing-hua̍ báⁿ-uā-ci̍ (興化平話字) เป็นระบบที่ใช้อักษรละตินเขียนภาษาหมิ่นผูเซียน มีอักษร 23 ตัว: a a̤ b c ch d e e̤ g h i k l m n ng o o̤ p s t u ṳ มีเครื่องหมายวรรณยุกต์ 5 ตัวจากทั้งหมด 8 เสียง:
陰平 Yin Ping (ไม่มีเครื่องหมาย)
陰上 Yin Shang ˆ (â)
陰去 Yin Qu ˈ (a̍)
陰入 Yin Ru (ไม่มีเครื่องหมาย)
陽平 Yang Ping ́ (á)
陽去 Yang Qu - (ā)
陽入 Yang Ru ˈh (a̍h)
| IPA | หมิ่นผูเซียน | |
| pʰ | p | p |
| tʰ | t | t |
| kʰ | k | k |
| p | b | b |
| t | d | d |
| k | g | g |
| tsʰ | ch | ch |
| ts | c | c |
| วรรณยุกต์ | 陰平 Yin Ping | 陰上 Yin Shang | 陰去 Yin Qu | 陰入 Yin Ru | 陽平 Yang Ping | 陽去 Yang Qu | 陽入 Yang Ru |
| Báⁿ-uā-ci̍ | a | â | a̍ | ah | á | ā | a̍h |
| a | á | à | ah | â | ā | a̍h |
ตัวอย่างการเขียนด้วย báⁿ-uā-ci̍
Tai̍-che̤ ū Dō̤, Dō̤ gah Siō̤ng-Da̤̍ dó̤ng-cāi, Dō̤ cuh sī Siō̤ng-Da̤̍. Ca̤̍ Dō̤ ta̍i-che̤ gah Sio̤ng-Da̤̍ dó̤ng-cāi. Māng-beo̍h sī ciā da̤u̍h I cho̤̍ ē; hang pī cho̤̍, beo̍ seo̍h-ā̤uⁿ ng-sī ciā da̤u̍h I cho̤̍ ē.
太初有道，道佮上帝同在，道就是上帝。這道太初佮上帝同在。萬物是借著伊造兮，含被造兮，無一樣呣是借著伊造兮。
In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was God. The same was in the beginning with God. All things were made by him; and without him was not any thing made that was made. (John 1:1-3 KJV)
แหล่งข้อมูลอื่น
- Motoki Makajima, Conversational Texts in Two Min Dialects, 1979 2020-08-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasahminphuesiyn Puxian Min xksrcintwyx 莆仙话 xksrcintwetm 莆仙話 phinxin Puxian hua epnsakhahnungkhxngphasacinhmin khawaphuesiynepnkarrwmknkhxngchuxemuxngsxngemuxngkhuxemuxngphuethiyn 莆田市 aelaemuxngesiynoyw 仙游县 swnihyichphudinmnthlfueciyn aelamiprachachnmakkwa 2000 khnphudphasaniinchaeching emuxngfuting 福鼎 thangehnuxkhxngfueciyn mikhwamaetktangknephiyngelknxyrahwangphasainemuxngphuethiynaelaesiynoyw michawcinophnthaelthiphudphasacinhminsaeniyngniinmaelesiyaelasingkhopr sungeriykwasinghwa xksrcintwyx 兴化 xksrcintwetm 興化 phinxin Xinghua phasahminphuesiyn莆仙話 興化話 Po sing ua Hing hua uapraethsthimikarphudcin maelesiy singkhopr xinodniesiy ithwnphumiphakhfueciynchatiphnthu cinhn canwnphuphudimthrab 2 6 lankhn xangthung1984 immikhxmulpccubn trakulphasacin thiebt phasacinphasacinhminphasacinhminaenwchayfngphasahminphuesiynrabbkarekhiynxksrcin xksrlatinrhsphasaISO 639 3cpxPu Xian Min yellow bthkhwamnimisylksnsthxksrsakl hakrabbkhxngkhunimrxngrbkaraesdngphlthithuktxng khunxacehnprsni klxng hruxsylksnxyangxunaethnthixkkhrayuniokhdibebilphakhphasahminphuesiyn ekhiyndwyxksrormnprawtikxn ph s 1532 briewnphuesiynepnbriewnhnungkhxngekhtkwanocwaelaprachakrphudphasahminit in ph s 1532 insmyrachwngssxng briewnnithukbriharaeykcakkwanocw aelaekidkarphthnasaeniyngihmkhxngphasahminit odyidrbxiththiphlcakphasahmintawnxxklksnakhxngphasaphasahminphuesiynmiphyychna 15 esiyng echnediywkbphasacinhminxun miwrrnyukt 6 esiyng khwamaetktangrahwangphasahminphuesiynkbphasahminit idaek sra a thukaethnthidwy ɒ o sra ư ɯ thukaethnthidwy y u inphasaphuesiyn ng caxxkesiyngepn uŋ sra e thukaethnthidwy ɒ o saeniyngkwanocwmi ĩ aelasaeniyngcangocwmi ẽ srathiethiybekhiyngidinphasaphuesiynkhux a sungepnkaraesdngsranasik sra io thukaethnthidwy iau esiyngnasik m n ng bangkhrngcathukaethnthidwyesiyngokhsa b d g immikaraeykkhwamaetktangrahwangesiyngkkthikxngaelaimkxng echn b aela p odycaxxkesiyngehmuxnknsthwithyaphyychna Puxian Min Initial Chart Plosive unaspirated p 巴 b t 打 d k 家 g ʔ 烏pʰ 彭 p tʰ 他 t kʰ 卡 k esiyngnasik m 麻 m n 拿 n ŋ 雅 ng ɬ 沙 s h 下 h b unaspirated ts 渣 c tsʰ 査 ch l 拉 l b phbinkarphudaebbechuxmesiyng klaymacak p hnwyesiyngsraaelatwsakd aephnphng sra sraprasm sranasik srakkno glide a 鴉 a au 拗 au aŋ 王 ang aʔ 壓 ah ɒ 奥 o ɒŋ 用 o ng ɒʔ 屋 o h o 科 eo ɔu 烏 o oŋ 温 eong oʔ 熨 eoh e 裔 a ai 愛 ai ɛŋ 煙 eng ɛʔ 黑 eh œ 改 e œŋ 換 e ng œʔ 郁 e h ŋ 伓 ng i i 衣 i iu 油 iu iŋ 引 ing iʔ 益 ih ia 夜 ia iau 要 a u iaŋ 鹽 iang iaʔ 葉 iah u u 夫 u ui 位 ui uŋ 黄 ng ua 画 ua ue 歪 oi uaŋ 碗 uang uaʔ 活 uah y y 余 ṳ yŋ 恩 ṳng yʔ 役 ṳh yɒ 安 io ⁿ yɒŋ 羊 io ng yɒʔ 藥 io h xksrcin 黃 ng 方 hng 漲 dn g 幫 bng 光 gng 兩 nn g 毛 mng phuethiyn ŋ hŋ tuŋ puŋ kuŋ nuŋ muŋesiynoyw ŋ hŋ tŋ pŋ kŋ nŋ mŋ esiyngnasiksaeniyngesiynoyw IPA a ẽ ɛ ĩ ỹ ɒ ia ya ua aĩ aũ uĩ iũxksrlatin aⁿ a ⁿ e ⁿ o ⁿ iaⁿ io ⁿ uaⁿ oiⁿ a uⁿIPA a ẽ o ɒ ia yɒ ua oĩ ɛũxksrcin 爭 caⁿ 還 ha ⁿ 段 de ⁿ 三 so ⁿ 鼎 diaⁿ 張 da uⁿ 看 kua ⁿ 飯 bōiⁿ 贏 io ⁿ esiynoyw tsa hĩ tỹ sɒ tia tiũ kʰua puĩ yɒ phuethiyn tsa hi to sɒ tia tiau kʰua puai yɒwrrnyukt Tone Yin Ping 陰平 Yin Shang 陰上 Yin Qu 陰去 Yin Ru 陰入 Yang Ping 陽平 Yang Qu 陽去 Yang Ru 陽入phuethiyn 533 453 42 ʔ ʔ2 13 11 ʔ ʔ4 esiynoyw 544 332 52 ʔ ʔ2 24 21 ʔ ʔ4 karekhiyndwyxksrlatinrabbkarekhiyn Hing hua baⁿ ua ci 興化平話字 epnrabbthiichxksrlatinekhiynphasahminphuesiyn mixksr 23 tw a a b c ch d e e g h i k l m n ng o o p s t u ṳ miekhruxnghmaywrrnyukt 5 twcakthnghmd 8 esiyng 陰平 Yin Ping immiekhruxnghmay 陰上 Yin Shang ˆ a 陰去 Yin Qu ˈ a 陰入 Yin Ru immiekhruxnghmay 陽平 Yang Ping a 陽去 Yang Qu a 陽入 Yang Ru ˈh a h IPA hminphuesiynpʰ p ptʰ t tkʰ k kp b bt d dk g gtsʰ ch chts c cwrrnyukt 陰平 Yin Ping 陰上 Yin Shang 陰去 Yin Qu 陰入 Yin Ru 陽平 Yang Ping 陽去 Yang Qu 陽入 Yang RuBaⁿ ua ci a a a ah a a a ha a a ah a a a htwxyangkarekhiyndwy baⁿ ua ci Tai che u Dō Dō gah Siō ng Da do ng cai Dō cuh si Siō ng Da Ca Dō ta i che gah Sio ng Da do ng cai Mang beo h si cia da u h I cho e hang pi cho beo seo h a uⁿ ng si cia da u h I cho e 太初有道 道佮上帝同在 道就是上帝 這道太初佮上帝同在 萬物是借著伊造兮 含被造兮 無一樣呣是借著伊造兮 In the beginning was the Word and the Word was with God and the Word was God The same was in the beginning with God All things were made by him and without him was not any thing made that was made John 1 1 3 KJV aehlngkhxmulxunMotoki Makajima Conversational Texts in Two Min Dialects 1979 2020 08 06 thi ewyaebkaemchchin mikarthdsxb phasahminphuesiyn khxngwikiphiediy thiwikimiediy xinkhiwebetxr