ลุนบาวัง (อักษรโรมัน: Lun Bawang) หรือ ลุนดาเยะฮ์ (Lundayeh) เป็นภาษาที่พูดโดย อยู่ในกลุ่มภาษามาลาโย-โพลีเนเซีย ส่วน "ปูโตะฮ์" (Putoh) เป็นอีกชื่อหนึ่งของภาษานี้ในจังหวัดกาลีมันตันตะวันออก
ภาษาลุนบาวัง | |
---|---|
ภาษาลุนดาเยะฮ์, ภาษามูรุตใต้ | |
ชุดคำศัพท์ในภาษาอังกฤษกับคำแปลใน, และอาดังมูรุต (ลุนบาวัง) ใน ค.ศ. 1860 โดย | |
ประเทศที่มีการพูด | มาเลเซีย, บรูไน, อินโดนีเซีย |
ภูมิภาค | รัฐซาราวัก, รัฐซาบะฮ์, เขตเติมบูรง, จังหวัดกาลีมันตันเหนือ |
จำนวนผู้พูด | ไม่ทราบ (48,000 คน (ค.ศ. 2007 ในอินโดนีเซีย; ไม่มีข้อมูลวันที่ในมาเลเซีย) บวกในปูโตะฮ์ 6,000 คน อ้างถึง1981) |
ตระกูลภาษา | ออสโตรนีเซียน
|
ภาษาถิ่น | ลุนดาเยะฮ์ |
รหัสภาษา | |
ISO 639-3 | lnd – รหัสเอกเทศ: put – Putoh |
พื้นที่ทางภูมิศาสตร์ของผู้พูดภาษาลุนบาวัง/ลุนดาเยะฮ์ | |
ประวัติ
ภาษาลุนบาวังยังคงเป็นภาษาพูดเป็นหลัก โดยมีสื่อสิ่งพิมพ์ในภาษานี้ที่ไม่ได้เขียนโดยมิชชันนารีหรือนักภาษาศาสตร์น้อยมาก สิ่งตีพิมพ์ที่เขียนขึ้นเป็นภาษาลุนบาวังทั้งหมดฉบับแรกคือคัมภีร์ไบเบิลใน ค.ศ. 1982 ซึ่งมีชื่อว่า บาลาลุกโด (Bala Luk Do)มหาวิทยาลัยวอชิงตันได้รวบรวมศัพทานุกรมลุนบาวัง–อังกฤษใน ค.ศ. 1969 เกอมาโละฮ์ลุนดาเยะฮ์ (Kemaloh Lundayeh) ซึ่งเป็นภาษาย่อยหนึ่งของภาษาลุนบาวังได้รับการรวบรวมในพจนานุกรมลุนดาเยะฮ์และอังกฤษใน ค.ศ. 2006
สัทวิทยา
ภาษาลุนบาวังมีหน่วยเสียงพยัญชนะ 19 หน่วยเสียง, หน่วยเสียงสระ 6 หน่วยเสียง และหน่วยเสียงสระประสม 5 หน่วยเสียง
นาสิก | m /m/ | n /n/ | ng /ŋ/ | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
หยุด | p /p/ | b /b/ | bp /b͡p/ | t /t̪/ | d /d/ | k /k/ | g /ɡ/ | gk /ɡ͡k/ | /ʔ/ | |||||||||
c /d͡tʃ/ | ||||||||||||||||||
s /s/ | h /h/ | |||||||||||||||||
l /l/ | r /r/ | y /j/ | w /w/ |
รายงานจากรอเบิร์ต บลัสต์ (2006) ภาษาย่อยลุนดาเยะฮ์มีชุด [b͡p, d͡tʃ, ɡ͡k] คล้ายกับใน แต่ไม่มีเสียง [tʃ] ธรรมดา
ระดับลิ้น | หน้า | กลาง | หลัง |
---|---|---|---|
ปิด | i /i/ | u /u/ | |
กลาง | e /e, ɛ/ | e /ə/ | o /o, ɔ/ |
เปิด | a /a/ |
อักขรวิธี | สัทอักษรสากล |
---|---|
ai | /ai̯/ |
au | /au̯/ |
ia | /i̯a/ |
ou | /ou̯/ |
ui, oi | /ɔʏ̯/ |
ตัวอย่าง
คำอธิษฐานขององค์พระผู้เป็นเจ้า
O Taman kai luk bang surga, dó ngadan-Mu uen ngerayeh. Idi imet-Mu uen ngaching, idi luk pian-Mu mangun bang taná kudeng bang surga. Maré nekai acho sini akan luk petap. Idi maré dó ratnan amung-amung baleh kai mepad kudeng kai pangeh nemaré ddó ratnan amung-amung baleh dulun. Idi aleg nguit nekai amé bang luk nutun, iamdó muit nekai ratnan luk dat. Amen. Ngacheku Iko luk kuan imet idi lalud idi rayeh maching ruked-ruked peh. Amen.
- แปล:
ข้าแต่พระบิดาแห่งข้าพระองค์ทั้งหลาย ผู้ทรงสถิตในสวรรค์ ขอให้พระนามของพระองค์เป็นที่เคารพสักการะ ขอให้แผ่นดินของพระองค์มาตั้งอยู่ ขอให้เป็นไปตามพระทัยของพระองค์ ในสวรรค์เป็นอย่างไรก็ให้เป็นไปอย่างนั้นในแผ่นดินโลก ขอทรงโปรดประทานอาหารประจำวัน แก่ข้าพระองค์ทั้งหลายในกาลวันนี้ และขอทรงโปรด ยกบาปผิดของข้าพระองค์ เหมือนข้าพระองค์ยกโทษผู้ที่ทำผิดต่อข้าพระองค์นั้น และขออย่านำข้าพระองค์เข้าไปในการทดลอง แต่ขอให้พ้นจากซึ่งชั่วร้าย เหตุว่าราชอำนาจ และฤทธิ์เดช และพระสิริเป็นของพระองค์สืบ ๆ ไปเป็นนิตย์ อาเมน ()
อ้างอิง
- ภาษาลุนบาวัง ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
Putoh ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก) - Lobel, Jason William (2013). (PDF). Oceanic Linguistics. 52 (1): 36–68. doi:10.1353/ol.2013.0013. JSTOR 43286760. S2CID 142990330. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-02-26.
- Martin, Peter (2008). "Educational Discourses and Literacy in Brunei Darussalam" (PDF). The International Journal of Bilingual Education and Bilingualism. 11 (2): 207. doi:10.2167/beb494.0. S2CID 144405091. สืบค้นเมื่อ 2010-09-25.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Deegan, James L. (1971). "Report on Anthropological Field Work Among the Lun Bawang (Murut) People of Sarawak" (PDF). Borneo Research Bulletin (ภาษาอังกฤษ). 3 (1): 14. สืบค้นเมื่อ 2010-09-25.
- Ganang, Ricky; Crain, Jay; Pearson-Rounds, Vicki (2006), (PDF) (Draft) (ภาษาอังกฤษ), Sacramento, USA: CSU Sacramento, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-12-29, สืบค้นเมื่อ 2010-09-25
- "Distribusi Fonem Bahasa Lun Bawang: Satu Kajian Preliminari". brunet.bn (ภาษามาเลย์). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-06-27.
- Blust, Robert (2006). "The Origin of the Kelabit Voiced Aspirates: A Historical Hypothesis Revisited". Oceanic Linguistics. 45 (2): 311–338. doi:10.1353/ol.2007.0001. JSTOR 4499967. S2CID 145261116.
- The Bible Society of Malaysia, บ.ก. (2018). . The Bible Society of Malaysia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-06-14. สืบค้นเมื่อ 2021-10-31.
บรรณานุกรม
- Blust, Robert (2016). "Kelabit-Lun Dayeh Phonology, with Special Reference to the Voiced Aspirates". Oceanic Linguistics (ภาษาอังกฤษ). 55 (1): 246–277. doi:10.1353/ol.2016.0010. S2CID 148388653.
- Clayre, Beatrice (1972). "A preliminary comparative study of the Lun Bawang (Murut) and Sa’ban languages of Sarawak". Sarawak Museum Journal 20: 40-41, 45-47.
- Clayre, Beatrice (2014). "A preliminary typology of the languages of Middle Borneo." In Advances in research on cultural and linguistic practices in Borneo, edited by Peter Sercombe, Michael Boutin and Adrian Clynes, 123–151. Phillips, Maine USA: Borneo Research Council.
- Coluzzi, Paolo (2010). "Endangered Languages in Borneo: A Survey Among the Iban and Murut (lun Bawang) in Temburong, Brunei". Oceanic Linguistics (ภาษาอังกฤษ). 49 (1): 119–143. doi:10.1353/ol.0.0063. S2CID 144349072.
- Crain, JB (1982). "A Lun Dayeh Engagement Negotiation in Studies of Ethnic Minority Peoples." Contributions to Southeast Asian Ethnography Singapour (1):142-178.
- Deegan, James (1970). "Some Lun Bawang Spirit Chants." The Sarawak Museum Journal 18 (36–37):264–280.
- Deegan, James, and Robin Usad (1972). "Upai Kasan: A Lun Bawang Folktale". Sarawak Museum Journal 20:107–144.
- Ganang, Ricky, Jay Bouton Crain, and Vicki Pearson-Rounds (2008). Kemaloh Lundayeh-English Dictionary: And, Bibliographic List of Materials Relating to the Lundayeh-Lun Bawang-Kelabit and Related Groups of Sarawak, Sabah, Brunei and East Kalimantan. Vol. 1: Borneo Research Council.
- Garman, M. A., Griffiths, P. D., & Wales, R. J. (1970). Murut (Lun Buwang) prepositions and noun particles in children's speech. Sarawak Museum Journal, 18, 353–376.
- Lees, Shirley. 1959. "Lun Daye Phonemics". Sarawak Museum Journal 9/13-14: 56–62
- Martin, Peter W. (1995). "Whiter the Indigenous Languages of Brunei Darussalam?". Oceanic Linguistics (ภาษาอังกฤษ). 34 (1): 27–43. doi:10.2307/3623110. JSTOR 3623110.
- Omar, A. H. (1983). The Malay peoples of Malaysia and their languages. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pelajaran Malaysia.
- Southwell, C. Hudson (1949). ‘The Structure of the Murut Language’. Sarawak Museum Journal 5: 104–115.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lunbawng xksrormn Lun Bawang hrux lundaeyah Lundayeh epnphasathiphudody xyuinklumphasamalaoy ophlienesiy swn puotah Putoh epnxikchuxhnungkhxngphasaniincnghwdkalimntntawnxxkphasalunbawngphasalundaeyah phasamurutitchudkhasphthinphasaxngkvskbkhaaeplin aelaxadngmurut lunbawng in kh s 1860 odypraethsthimikarphudmaelesiy bruin xinodniesiyphumiphakhrthsarawk rthsabah ekhtetimburng cnghwdkalimntnehnuxcanwnphuphudimthrab 48 000 khn kh s 2007 inxinodniesiy immikhxmulwnthiinmaelesiy bwkinpuotah 6 000 khn xangthung1981 trakulphasaxxsotrniesiyn malaoy ophlienesiyphasalunbawngphasathinlundaeyahrhsphasaISO 639 3lnd rhsexkeths a href https iso639 3 sil org code put class extiw title iso639 3 put put a Putoh phunthithangphumisastrkhxngphuphudphasalunbawng lundaeyahbthkhwamnimisylksnsthxksrsakl hakrabbkhxngkhunimrxngrbkaraesdngphlthithuktxng khunxacehnprsni klxng hruxsylksnxyangxunaethnthixkkhrayuniokhdprawtiphasalunbawngyngkhngepnphasaphudepnhlk odymisuxsingphimphinphasanithiimidekhiynodymichchnnarihruxnkphasasastrnxymak singtiphimphthiekhiynkhunepnphasalunbawngthnghmdchbbaerkkhuxkhmphiribebilin kh s 1982 sungmichuxwa balalukod Bala Luk Do mhawithyalywxchingtnidrwbrwmsphthanukrmlunbawng xngkvsin kh s 1969 ekxmaolahlundaeyah Kemaloh Lundayeh sungepnphasayxyhnungkhxngphasalunbawngidrbkarrwbrwminphcnanukrmlundaeyahaelaxngkvsin kh s 2006sthwithyaphasalunbawngmihnwyesiyngphyychna 19 hnwyesiyng hnwyesiyngsra 6 hnwyesiyng aelahnwyesiyngsraprasm 5 hnwyesiyng hnwyesiyngphyychnalunbawng nasik m m n n ng ŋ hyud p p b b bp b p t t d d k k g ɡ gk ɡ k ʔ c d tʃ s s h h l l r r y j w w rayngancakrxebirt blst 2006 phasayxylundaeyahmichud b p d tʃ ɡ k khlaykbin aetimmiesiyng tʃ thrrmda hnwyesiyngsralunbawng radblin hna klang hlngpid i i u u klang e e ɛ e e o o ɔ epid a a hnwyesiyngsraprasmlunbawng xkkhrwithi sthxksrsaklai ai au au ia i a ou ou ui oi ɔʏ twxyangkhaxthisthankhxngxngkhphraphuepneca O Taman kai luk bang surga do ngadan Mu uen ngerayeh Idi imet Mu uen ngaching idi luk pian Mu mangun bang tana kudeng bang surga Mare nekai acho sini akan luk petap Idi mare do ratnan amung amung baleh kai mepad kudeng kai pangeh nemare ddo ratnan amung amung baleh dulun Idi aleg nguit nekai ame bang luk nutun iamdo muit nekai ratnan luk dat Amen Ngacheku Iko luk kuan imet idi lalud idi rayeh maching ruked ruked peh Amen aepl khaaetphrabidaaehngkhaphraxngkhthnghlay phuthrngsthitinswrrkh khxihphranamkhxngphraxngkhepnthiekharphskkara khxihaephndinkhxngphraxngkhmatngxyu khxihepniptamphrathykhxngphraxngkh inswrrkhepnxyangirkihepnipxyangnninaephndinolk khxthrngoprdprathanxaharpracawn aekkhaphraxngkhthnghlayinkalwnni aelakhxthrngoprd ykbapphidkhxngkhaphraxngkh ehmuxnkhaphraxngkhykothsphuthithaphidtxkhaphraxngkhnn aelakhxxyanakhaphraxngkhekhaipinkarthdlxng aetkhxihphncaksungchwray ehtuwarachxanac aelavththiedch aelaphrasiriepnkhxngphraxngkhsub ipepnnity xaemn xangxingphasalunbawng thi Ethnologue 18th ed 2015 txngsmkhrsmachik Putoh thi Ethnologue 18th ed 2015 txngsmkhrsmachik Lobel Jason William 2013 PDF Oceanic Linguistics 52 1 36 68 doi 10 1353 ol 2013 0013 JSTOR 43286760 S2CID 142990330 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2015 02 26 Martin Peter 2008 Educational Discourses and Literacy in Brunei Darussalam PDF The International Journal of Bilingual Education and Bilingualism 11 2 207 doi 10 2167 beb494 0 S2CID 144405091 subkhnemux 2010 09 25 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint url status lingk Deegan James L 1971 Report on Anthropological Field Work Among the Lun Bawang Murut People of Sarawak PDF Borneo Research Bulletin phasaxngkvs 3 1 14 subkhnemux 2010 09 25 Ganang Ricky Crain Jay Pearson Rounds Vicki 2006 PDF Draft phasaxngkvs Sacramento USA CSU Sacramento khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2010 12 29 subkhnemux 2010 09 25 Distribusi Fonem Bahasa Lun Bawang Satu Kajian Preliminari brunet bn phasamaely khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 06 27 Blust Robert 2006 The Origin of the Kelabit Voiced Aspirates A Historical Hypothesis Revisited Oceanic Linguistics 45 2 311 338 doi 10 1353 ol 2007 0001 JSTOR 4499967 S2CID 145261116 The Bible Society of Malaysia b k 2018 The Bible Society of Malaysia khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 06 14 subkhnemux 2021 10 31 brrnanukrmBlust Robert 2016 Kelabit Lun Dayeh Phonology with Special Reference to the Voiced Aspirates Oceanic Linguistics phasaxngkvs 55 1 246 277 doi 10 1353 ol 2016 0010 S2CID 148388653 Clayre Beatrice 1972 A preliminary comparative study of the Lun Bawang Murut and Sa ban languages of Sarawak Sarawak Museum Journal 20 40 41 45 47 Clayre Beatrice 2014 A preliminary typology of the languages of Middle Borneo In Advances in research on cultural and linguistic practices in Borneo edited by Peter Sercombe Michael Boutin and Adrian Clynes 123 151 Phillips Maine USA Borneo Research Council Coluzzi Paolo 2010 Endangered Languages in Borneo A Survey Among the Iban and Murut lun Bawang in Temburong Brunei Oceanic Linguistics phasaxngkvs 49 1 119 143 doi 10 1353 ol 0 0063 S2CID 144349072 Crain JB 1982 A Lun Dayeh Engagement Negotiation in Studies of Ethnic Minority Peoples Contributions to Southeast Asian Ethnography Singapour 1 142 178 Deegan James 1970 Some Lun Bawang Spirit Chants The Sarawak Museum Journal 18 36 37 264 280 Deegan James and Robin Usad 1972 Upai Kasan A Lun Bawang Folktale Sarawak Museum Journal 20 107 144 Ganang Ricky Jay Bouton Crain and Vicki Pearson Rounds 2008 Kemaloh Lundayeh English Dictionary And Bibliographic List of Materials Relating to the Lundayeh Lun Bawang Kelabit and Related Groups of Sarawak Sabah Brunei and East Kalimantan Vol 1 Borneo Research Council Garman M A Griffiths P D amp Wales R J 1970 Murut Lun Buwang prepositions and noun particles in children s speech Sarawak Museum Journal 18 353 376 Lees Shirley 1959 Lun Daye Phonemics Sarawak Museum Journal 9 13 14 56 62 Martin Peter W 1995 Whiter the Indigenous Languages of Brunei Darussalam Oceanic Linguistics phasaxngkvs 34 1 27 43 doi 10 2307 3623110 JSTOR 3623110 Omar A H 1983 The Malay peoples of Malaysia and their languages Dewan Bahasa dan Pustaka Kementerian Pelajaran Malaysia Southwell C Hudson 1949 The Structure of the Murut Language Sarawak Museum Journal 5 104 115