ภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น

ภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น (ญี่ปุ่น: 中古日本語; โรมาจิ: chūko nihongo; อังกฤษ: Early Middle Japanese) เป็นภาษาญี่ปุ่นที่ใช้ในช่วงระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 9 ถึง คริสต์ศตวรรษที่ 12 ตรงกับยุคเฮอัง ภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้นเป็นภาษาที่สืบเนื่องต่อจากภาษาญี่ปุ่นเก่าและพัฒนาเป็นภาษาญี่ปุ่นกลางตอนปลายในเวลาถัดมา บางครั้งอาจเรียกว่า ภาษาญี่ปุ่นเก่าตอนปลาย (Late Old Japanese)

ภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น
中古日本語
ประเทศที่มีการพูด	ญี่ปุ่น
ตระกูลภาษา	จาโปนิก ภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น
รูปแบบก่อนหน้า	ภาษาญี่ปุ่นเก่า ภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น
ระบบการเขียน	ฮิรางานะ คาตากานะ คันจิ
รหัสภาษา
ISO 639-3	–

ประวัติ

ในยุคนี้อักษรมันโยงานะซึ่งเป็นการใช้อักษรจีนแสดงเสียงได้พัฒนารูปร่างให้ง่ายขึ้นกลายเป็นอักษรคานะ (เช่น 安 → あ, 阿 → ア) และยังคงถูกใช้มาจนถึงปัจจุบัน เอกสารและวรรณกรรมจำนวนมากเกิดขึ้นในยุคนี้ มีทั้งแบบที่เขียนด้วยอักษรคานะเพียงอย่างเดียว เช่น ตำนานเก็นจิ (源氏物語（げんじものがたり）) มากูระโนะโซชิ (枕草子（まくらのそうし）) และแบบที่เขียนด้วยอักษรคานะและอักษรคันจิปนกัน เช่น ตำนานเฮเกะ (平家物語（へいけものがたり）) คนจากุโมโนงาตาริชู (今昔物語集（こんじゃくものがたりしゅう）)

หน่วยเสียง

รูปแบบพยางค์ในช่วงต้นของยุคภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้นมีดังต่อไปนี้

พยางค์ในภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น (ช่วงแรก)

	-a	-i	-u	-e	-o
	a	i	u	e	o
k-	ka	ki	ku	ke	ko, kwo
g-	ga	gi	gu	ge	go, gwo
s-	sa	si	su	se	so
z-	za	zi	zu	ze	zo
t-	ta	ti	tu	te	to
d-	da	di	du	de	do
n-	na	ni	nu	ne	no
p-	pa	pi	pu	pe	po
b-	ba	bi	bu	be	bo
m-	ma	mi	mu	me	mo
y-	ya		yu	ye	yo
r-	ra	ri	ru	re	ro
w-	wa	wi		we	wo

อักขรวิธีอักษรคานะแบบพิเศษ (ญี่ปุ่น: 上代特殊仮名遣; โรมาจิ: jōdai tokushu kana-zukai; : โจได โทกูชุ คานาซูไก) ที่ใช้ในยุคได้แสดงให้เห็นว่าภาษาญี่ปุ่นเก่ามีเสียงรูปแบบพยางค์มากกว่าในปัจจุบัน และเมื่อเข้าสู่ช่วงต้นยุคภาษาญี่ปุ่นกลาง หน่วยเสียงและรูปแบบพยางค์ได้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้น เช่น

(อ้างอิง Frellesvig, 2018)

1. ในช่วงต้นยุคภาษาญี่ปุ่นกลางตอนต้น ได้เกิดการสูญเสียง (sound loss) ในโครงสร้างพยางค์แบบ /Cw-/ กับ /Cy-/ โดยเสียง /w/ และ /y/ ได้หายไป ยกเว้น /kwo/ กับ /gwo/ ซึ่งสูญเสียงตามไปในภายหลัง หลังจากนั้นเสียง /w/ และ /y/ ตำแหน่งต้นพยางค์ก็เกิดการสูญเสียงไปเช่นกัน เช่น　恋（こい）： /kwopwi/ > /kwopi/ > /kopi/ > /kowi/ > /koi/
2. /p/ เปลี่ยนเป็นเสียง /-w-/ เมื่อปรากฏระหว่างเสียงสระ (intervocalic) เช่น　顔（かお）： /kapo/ > /kawo/ ก่อนที่เปลี่ยนเป็น /kao/ ตามปรากฏการณ์ในข้อ 1
3. เกิดปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "เสียงสะดวก" (ญี่ปุ่น: 音便; โรมาจิ: onbin; : อมบิง) เช่น รูป テ ของ 読（よ）む： /yomite/ > /yoNde/ หรือ /youde/

ไวยากรณ์

หมายเหตุ

1. เทียบเคียงกับ "อังกฤษกลาง" ซึ่งเป็นคำแปลของ "Middle English" ปรากฏอยู่ใน "พจนานุกรมศัพท์ภาษาศาสตร์ (ภาษาศาสตร์ทั่วไป) ฉบับราชบัณฑิตยสภา"

อ้างอิง

1. พจนานุกรมศัพท์ภาษาศาสตร์ (ภาษาศาสตร์ทั่วไป) ฉบับราชบัณฑิตยสภา. กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. 2017. p. 206. ISBN . OCLC 1201694777.
2. Hasegawa, Yoko (2015). Japanese : a linguistic introduction. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . OCLC 873763304.
3. Frellesvig, Bjarke (2018). Hasegawa, Yoko (บ.ก.). The Cambridge handbook of Japanese linguistics. Cambridge: Cambridge University Press. p. 15. ISBN . OCLC 1030822696.