กลว ธ ว จนล ลา อ งกฤษ Stylistic device หร อ ภาพพจน ค อ ถ อยคำท เป นสำนวนโวหารทำให น กถ งความหมาย มโนภาพ หร อเห นเป นภาพท

กลวิธีวัจนลีลา (อังกฤษ: Stylistic device) หรือ ภาพพจน์ คือ ถ้อยคำที่เป็นสำนวนโวหารทำให้นึกถึงความหมาย มโนภาพ หรือเห็นเป็นภาพที่นอกเหนือจากสิ่งที่เขียนลงไป หรือถ้อยคำที่เรียบเรียงอย่างมีชั้นเชิงเป็นโวหาร มีเจตนาให้มีประสิทธิผลต่อความคิด ความเข้าใจ ให้จินตนาการและถ่ายทอดอารมณ์ได้อย่างกว้างขวางลึกซึ้งกว่าการบอกเล่าที่ตรงไปตรงมา

ประเภท

ภาพพจน์

อุปมา (simile)
อุปมานิทัศน์ (allegory) : การยกเรื่องราวขึ้นอุปมาเพื่ออธิบายสำคัญของสิ่งนั้น ๆ
(alliteration) : การสัมผัสพยัญชนะที่มีพยัญชนะต้นตัวเดียวกันหรือเสียงพ้องกัน เช่น จำใจจำจากเจ้า จำจร (ลิลิตตะเลงพ่าย)
การอ้างถึง/ปฏิรูปพจน์ (allusion) : การอ้างถึงผลงานอื่นทางอ้อม
(anacoenosis) : การตั้งคำถามต่อที่ประชุมชน มักเป็นเรื่องที่ทั้งผู้พูดและผู้ฟังสนใจอย่างเดียวกัน
(antanaclasis) : เป็นประเภท โดยการซ้ำคำโดยให้ความรู้สึกที่แตกต่างกันสองความรู้สึก
(anthimeria) : การแทนที่คำประเภทหนึ่งด้วยคำประเภทหนึ่ง เช่น จากคำนามเป็นคำกริยา
มานุษยรูปนิยม (anthropomorphism) : การใช้สิ่งที่มิใช่ของมนุษย์มาพรรณารูปลักษณ์ของมนุษย์ เช่น ใช้สัตว์ หรือใช้เทพ (ดู ประกอบ)
(antimetabole) : การซ้ำคำที่เป็นประโยคต่อเนื่องกัน แต่มีการสลับตำแหน่งไวยากรณฺ์
(antiphrasis) : การใช้คำให้มีความหมายแตกต่างไปจากความหมายปรกติของคำนั้น มักเป็นไปในเชิงเสียดสีล้อเลียน
(antonomasia) : การแทนที่คำหรือวลีด้วยชื่ออันเป็นที่รู้จักหรือมีความหมายในทางกลับกัน
(aphorism) : การใช้คำกะทัดรัดซึ่งมีความหมายเกี่ยวกับข้อเท็จจริง ความคิดเห็น หรืออุดมคติ, (adage) ก็เรียก
อติพจน์ (hyperbole)
อวพจน์ (meiosis, understatement)
อุปลักษณ์ (metaphor)
สัมพจนัย (synecdoche)
ปฏิพากย์ (paradox)/ ปฏิพจน์ (oxymoron)
บุคคลวัต/บุคลาธิษฐาน (personification)
(metonymy)

การเล่นคำ

(อังกฤษ: Sounding techniques)

สัทพจน์ (onomatopoeia)

เชิงอรรถ

ราชบัณฑิตยสถาน, 2551 : ออนไลน์.

อ้างอิง

ราชบัณฑิตยสถาน. (2551, 7 กุมภาพันธ์). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: <http://rirs3.royin.go.th/dictionary.asp 2009-03-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน>. (เข้าถึงเมื่อ: 19 มีนาคม 2552).
อาริสโตเติล, The Art of Rhetoric, (Translated by ), Loeb Classical Library.
Baldwin, Charles Sears, Ancient Rhetoric and Poetic: Interpreted from Representative Works, Peter Smith, Gloucester, 1959 (reprint).
Rhetorica ad Herennium, (Translated by Henry Caplan) Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1954.
Corbett, Edward P.J., Classical Rhetoric for the Modern Student Oxford University Press, New York, 1971.
Kennedy, George, Art of Persuasion in Greece. Princeton Univ Press, 1969 (4th printing).
, Richard A., A Handlist of Rhetorical Terms, Berkeley, University of California Press, 1991.
Mackin, John H. Classical Rhetoric for Modern Discourse, Free Press, New York, 1969.
. Institutio oratoria, (In five volumes, trans. Donald A. Russell) Loeb Classical Library, 2002.
PAUL DREW and ELIZABETH HOLT Figures of speech: Figurative expressions and the management of topic transition in conversation 2016-03-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Language in Society (1998), 27:495-522 Cambridge doi:10.1017/S0047404598004035 University Press

แหล่งข้อมูลอื่น

A Glossary of Rhetorical Terms with Examples from the University of Kentucky
A Guide to Rhetorical Ideas from Silva Rhetoricae
Figures of Speech from Paul Niquette
Figures of Speech 2014-06-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน from Silva Rhetoricae
It Figures - Figures of Speech from Jay Heinrichs
Stylistic Devices on English Grammar Online from Lingo4you GbR
Introducing Philosophy 21: Rhetoric 2013-01-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน from Paul Newall (2005)

[1] ราชบัณฑิตยสถาน, 2551 : ออนไลน์.