มหาอำมาตย โท พระยาส ร นทราชา สยามราชภ กด พ ร ยะพาหะ นกย ง ว เศษก ล ม นามเด มว า นกย ง ว เศษก ล อด ตอธ บด กรมไปรษณ ย โทรเ

มหาอำมาตย์โท พระยาสุรินทราชา สยามราชภักดี พิริยะพาหะ (นกยูง วิเศษกุล) มีนามเดิมว่า นกยูง วิเศษกุล อดีตอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข อดีตสมุหเทศาภิบาล มณฑลภูเก็ต เป็นผู้แปลนวนิยายเรื่อง ความพยาบาท จากเรื่อง Vendetta ของ ใช้นามปากกา "แม่วัน" ถือเป็นนิยายแปลเล่มแรกของไทย ซึ่งนิยายแปลเล่มแรกนี้ยังส่งผลให้เกิดนิยายภาษาไทยเล่มแรกคือ ความไม่พยาบาท ในปี พ.ศ. 2458 แต่งโดยนายสำราญ หรือหลวงวิลาศปริวัตร (ครูเหลี่ยม) โดยได้รับอิทธิพลหลังจากได้อ่านนิยายแปลเล่มดังกล่าว

มหาอำมาตย์โท พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล)

เกิด	25 สิงหาคม พ.ศ. 2418
เสียชีวิต	19 พฤษภาคม พ.ศ. 2485 (66 ปี)
นามปากกา	แม่วัน
อาชีพ	รับราชการ
สัญชาติ	สยาม, ไทย
คู่สมรส	คุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา

พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) เดิมมีบรรดาศักดิ์เป็น หลวงอภิรักษ์ราชฤทธิ์ ถือศักดินา 600 เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2441 เป็นมหาดเล็กข้าหลวงเดิมในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาได้รับบรรดาศักดิ์เป็น พระวิสูตรเกษตรศิลป์ ถือศักดินา 800 เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2453ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้ากรมเพาะปลูก กระทรวงเกษตราธิการ และได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น อธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2457 และได้เลื่อนเป็นพระยาสุรินทราชา เมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2463 ตำแหน่งเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต สืบต่อจาก พระยาสุรินทราชา (ม.ร.ว.สิทธิ์ สุทัศน์) ที่เลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้นเป็นพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร (หม่อมราชวงศ์สิทธิ์ สุทัศน์) ต่อมาจึงได้ย้ายไปรับตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราชเมื่อวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2468จากนั้นจึงได้ย้ายมารับตำแหน่ง อธิบดีกรมนคราทร กระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2470 ก่อนจะถูกปลดออกจากประจำการรับพระราชทานบำนาญเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2475

พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) สมรสกับคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา มีธิดา 4 คน คนสุดท้องคือหม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา หม่อมในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา (อดีตประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร) พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) และคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา จึงเป็นพระสสุระและพระสัสสุในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตยทิพอาภา

พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 สิริอายุได้ 62 ปี

จากการที่ท่านเป็นผู้แปลนวนิยายเรื่องแรกของไทย ทำให้ได้รับการยกย่องจาก โดยตั้งชื่อรางวัลประจำปีที่มอบให้กับนักแปล และดีเด่น ใช้ชื่อรางวัลว่า "รางวัลสุรินทราชา"

และในปัจจุบัน มี ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดตรัง ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ท่าน

รับราชการและยศตำแหน่ง

6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2453 จ่า
20 เมษายน พ.ศ. 2454 รั้งเจ้ากรมเพาะปลูก
20 สิงหาคม พ.ศ. 2454 อำมาตย์ตรี
4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 อำมาตย์โท
10 กุมภาพันธ์ 2454 – อำมาตย์เอก
17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2454 เจ้ากรมเพาะปลูก
3 มกราคม 2456 – นายหมู่ตรี
– รักษาราชการแทนอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข
29 สิงหาคม 2457 – อธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข
15 กันยายน 2457 – มหาอำมาตย์ตรี
10 พฤศจิกายน 2457 – พระยาอจิรการประสิทธิ์
15 พฤศจิกายน 2457 – เข้ารับพระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์
2 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 จางวางตรี
20 มกราคม 2462 – อาจารย์ในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
10 สิงหาคม 2463 – นายกองโท
20 กันยายน 2463 – รักษาราชการแทนผู้บัญชาการกองเสนารักษาดินแดนภูเก็ต
1 มกราคม พ.ศ. 2464 จางวางโท

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งไทยและต่างประเทศ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

พ.ศ. 2467 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
พ.ศ. 2463 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
พ.ศ. 2465 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
พ.ศ. 2468 – เหรียญศารทูลมาลา (ร.ศ.ท.)
พ.ศ. 2462 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
พ.ศ. 2458 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)
พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
พ.ศ. 2454 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)
พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
พ.ศ. 2440 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

รัสเซีย :
- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญอันนา ชั้นที่ 3
สวีเดน :
- พ.ศ. 2455 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาวขั้วโลก ชั้นที่ 2
อิตาลี :
- พ.ศ. 2463 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎอิตาลี ชั้นที่ 3

อ้างอิง

. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-12-08. สืบค้นเมื่อ 2010-05-04.
กำแพงสามชั้น...ของงานแปล
ส่งสัญญาบัตรไปพระราชทาน
พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง (หน้า 2396)
ประกาศกระทรวงคมนาคม
พระราชทานบรรดาศักดิ์
ประกาศ ตั้งสมุหเทศาภิบาลมณฑลต่าง ๆ^[]
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ปลดอธิบดีกรมนคราทร
ลดา รุธิรกนก. มณีในอาทิตย์. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์, 2549. 240 หน้า. ISBN
"วันนักแปลและล่าม ครั้งที่ 3" พ.ศ. 2552^[]
ยืนหยัด ใจสมุทร. ตรัง : เมืองท่าโบราณสองพันปี นายกรัฐมนตรีสองยุค. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, 2539. 161 หน้า. ISBN
แจ้งความกรมมหาดเล็ก
ประกาศกระทรวงฯเกษตราธิการ เรื่อง ย้ายพระวิสูตรเกษตรศิลป์ข้าหลวงเกษตรมณฑลภูเก็ตมารับราชการในกรมเพาะปลูกและให้หลวงพินิจพืชการเป็นข้าหลวงเกษตรมณฑลภูเก็ต
ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศ แก่ข้าราชการกระทรวงเกษตราธิการ
พระราชทานยศ (หน้า 1782)
พระราชทานยศ
ประกาศกระทรวงเกษตราธิการ
เลื่อนและตั้งยศนายกองนายหมู่เสือป่า
พระราชทานยศ
รายนามผู้ที่ได้รับพระราชทานเลื่อนยศบรรดาศักดิ์
รายวันพระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์
ประกาศกรมมหาดเล็ก
แจ้งความกระทรวงศึกษาธิการ
พระราชทานยศนายเสือป่า
แจ้งความกรมบัญชาการคณะเสือป่า เรื่อง ย้ายและบรรจุสมาชิกเสือป่ารับราชการ
พระราชทานยศ (หน้า 2931)
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๔๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๔๕๖, ๑ มกราคม ๒๕๖๗
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๗๒๒, ๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๓
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๔๘, ๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๖๕
ราชกิจจานุเบกษา, ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๗๕, ๒ พฤษภาคม ๒๔๖๙
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๒๗, ๒๕ มกราคม ๒๔๖๒
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบัน, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๘๒๖, ๑๖ มกราคม ๒๔๕๘
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๒๙๙, ๖ มีนาคม ๒๔๖๙
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชรุจิ, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐๕๙, ๒๗ สิงหาคม ๑๓๐
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๒ หน้า ๑๓, ๘ เมษายน ๑๑๙
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญต่างประเทศ, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๔๕๒, ๒๙ กันยายน ๑๓๑
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับตราต่างประเทศ, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๕๔, ๑๖ พฤษภาคม ๒๔๖๓

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[tawanrorn-1] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-12-08. สืบค้นเมื่อ 2010-05-04.

[2] กำแพงสามชั้น...ของงานแปล

[3] ส่งสัญญาบัตรไปพระราชทาน

[4] พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง (หน้า 2396)

[5] ประกาศกระทรวงคมนาคม

[6] พระราชทานบรรดาศักดิ์

[7] ประกาศ ตั้งสมุหเทศาภิบาลมณฑลต่าง ๆ^[]

[8] ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ปลดอธิบดีกรมนคราทร

[มณีในอาทิตย์-9] ลดา รุธิรกนก. มณีในอาทิตย์. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์, 2549. 240 หน้า. ISBN

[10] "วันนักแปลและล่าม ครั้งที่ 3" พ.ศ. 2552^[]

[ตรัง_:_เมืองท่าโบราณสองพันปี_นายกรัฐมนตรีสองยุค-11] ยืนหยัด ใจสมุทร. ตรัง : เมืองท่าโบราณสองพันปี นายกรัฐมนตรีสองยุค. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, 2539. 161 หน้า. ISBN

[12] แจ้งความกรมมหาดเล็ก

[13] ประกาศกระทรวงฯเกษตราธิการ เรื่อง ย้ายพระวิสูตรเกษตรศิลป์ข้าหลวงเกษตรมณฑลภูเก็ตมารับราชการในกรมเพาะปลูกและให้หลวงพินิจพืชการเป็นข้าหลวงเกษตรมณฑลภูเก็ต

[14] ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศ แก่ข้าราชการกระทรวงเกษตราธิการ

[15] พระราชทานยศ (หน้า 1782)

[16] พระราชทานยศ

[17] ประกาศกระทรวงเกษตราธิการ

[18] เลื่อนและตั้งยศนายกองนายหมู่เสือป่า

[19] พระราชทานยศ

[20] รายนามผู้ที่ได้รับพระราชทานเลื่อนยศบรรดาศักดิ์

[21] รายวันพระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์

[22] ประกาศกรมมหาดเล็ก

[23] แจ้งความกระทรวงศึกษาธิการ

[24] พระราชทานยศนายเสือป่า

[25] แจ้งความกรมบัญชาการคณะเสือป่า เรื่อง ย้ายและบรรจุสมาชิกเสือป่ารับราชการ

[26] พระราชทานยศ (หน้า 2931)

[27] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๔๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๔๕๖, ๑ มกราคม ๒๕๖๗

[28] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๗๒๒, ๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๓

[29] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๔๘, ๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๖๕

[30] ราชกิจจานุเบกษา, ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๗๕, ๒ พฤษภาคม ๒๔๖๙

[31] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๒๗, ๒๕ มกราคม ๒๔๖๒

[32] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบัน, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๘๒๖, ๑๖ มกราคม ๒๔๕๘

[33] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๒๙๙, ๖ มีนาคม ๒๔๖๙

[34] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชรุจิ, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐๕๙, ๒๗ สิงหาคม ๑๓๐

[35] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๒ หน้า ๑๓, ๘ เมษายน ๑๑๙

[36] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญต่างประเทศ, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๔๕๒, ๒๙ กันยายน ๑๓๑

[37] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับตราต่างประเทศ, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๕๔, ๑๖ พฤษภาคม ๒๔๖๓