อะตะปาเทวี หรือ อตปาเทวี เป็นเจ้านายฝ่ายในพระองค์หนึ่งของอาณาจักรล้านนา ด้วยเป็นพระอัครมเหสีพระองค์หนึ่งของพญายอดเชียงราย พระองค์ทูลขอที่ดินจากพระราชสวามีสำหรับสร้างวัดร่ำเปิง (ตโปทาราม) ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
อะตะปาเทวี | |
---|---|
พระบรมรูปพระนางอะตะปาเทวี ประดิษฐานบนทางเข้าวัดร่ำเปิง (ตโปทาราม) | |
มหาเทวีแห่งล้านนา[ก] | |
พระราชสวามี | พญายอดเชียงราย |
ราชวงศ์ | มังราย |
พระประวัติ
พระประวัติตอนต้นของอะตะปาเทวีมีความเป็นมาอย่างไรนั้นไม่เป็นที่ปรากฏ ทราบแต่เพียงว่าเป็นพระอัครมเหสีพระองค์หนึ่งของพญายอดเชียงราย ส่วนพระนาม "อตปา" คือคำว่า "ตปะ" มีความหมายว่า "มหาเทวีผู้ทรงบำเพ็ญกัมมัฏฐาน" เชื่อว่าพระองค์น่าจะเป็นพระอัครมเหสีที่พระสวามีโปรดปรานมาก เพราะพบว่าพระนางสามารถทูลขอพระราชทานที่ดินที่เรียกว่า "ประเทศนี้" จากพญายอดเชียงรายมาสร้างวัดตโปทารามได้ โดยชื่อวัดมีความสอดคล้องกับพระนาม มาจากคำว่า ตปะ+อาราม แปลว่า "อารามแห่งการบำเพ็ญเพียรอันแรงกล้า"
นักวิชาการประวัติศาสตร์ล้านนากระแสหลักอย่างเช่น เกริก อัครชิโนเรศ เชื่อว่าเจ้านายพระองค์นี้น่าจะเป็นพระองค์เดียวกับพระนางสิริยศวดีเทวี (นางโป่งน้อย) โดยสันนิษฐานว่าอาจเป็นพระนามหนึ่งของพระนางโป่งน้อยในการกัมมัฏฐาน เพราะนางโป่งน้อยมีพระนามอยู่มากนัก แต่บางส่วนก็ว่าทั้งสองเป็นคนละองค์กัน ในกรณีนี้สมฤทธิ์ ลือชัยสันนิษฐานว่าพระนางอะตะปาเทวีนี้เป็นชาวฮ่อ ส่วนเฉลิมวุฒิ ต๊ะคำมีสันนิษฐานว่า "...อนึ่งสิ่งที่แสดงให้เห็นว่าพระนางป่งน้อยหรือพระนางสิริยศวดีเป็นพระมเหสีคนละองค์กับพระนางอะตะปาเทวี และทั้งสองพระนางไม่น่าจะลงรอยกันนั้น สังเกตได้จากวัดที่ถูกสร้างขึ้นไม่ไกลจากวัดตะโปทาราม (ปัจจุบันคือวัดร่ำเปิง) มีชื่อว่าวัดป่งน้อย (ปัจจุบันเขียน โป่งน้อย) ซึ่งน่าจะเป็นวัดที่พระนางป่งน้อยหรือพระนางสิริยศวดีพระราชมารดาของพระเมืองแก้วสร้างขึ้นนั้นเอง"
บางแห่งก็ว่าพระนางอะตะปาเทวีอาจเป็นพระมารดาของเพลาสลัง (ภาษาถิ่นพายัพออกเสียงว่า เปาสะหล้าง) ซึ่งใน พื้นเมืองเชียงใหม่ ระบุว่าเพลาสลังเป็นลูกฮ่อ หากเป็นเช่นนั้นจริงพระนางอะตะปาเทวีคงมีเชื้อสายมาจากจีนยูนนาน
เชิงอรรถ
- หมายเหตุ
ก มหาเทวี มีความหมายกว้าง ๆ อาจหมายถึง "พระราชเทวี หรือนางกษัตริย์ ส่วนใหญ่หมายถึงพระบรมราชชนนีของพระมหากษัตริย์"
- อ้างอิง
- เพ็ญสุภา สุขคตะ (30 พฤศจิกายน 2560). ""ล้านนาศึกษา" ใน "ไทยศึกษาครั้งที่ 13" (8) เมืองน้อย เมืองเนรเทศกษัตริย์ล้านนา The Romance of Three Kingdoms (3)". มติชนสุดสัปดาห์. สืบค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2560.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - เฉลิมวุฒิ ต๊ะคำมี. ความสัมพันธ์ระหว่างชนชั้นปกครองของล้านนาและสุโขทัย : ข้อคิดใหม่และข้อสังเกตบางประการ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2559, หน้า 155
- "จารึกวัดตโปทาราม". ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์มหาชน). สืบค้นเมื่อ 5 ธันวาคม 2560.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help))[] - เพ็ญสุภา สุขคตะ (7 ธันวาคม 2560). ""ล้านนาศึกษา" ใน "ไทยศึกษาครั้งที่ 13" (9) เมืองน้อย เมืองเนรเทศกษัตริย์ล้านนา The Romance of Three Kingdoms (จบ)". มติชนสุดสัปดาห์. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2560.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว และเดวิด เค วัยอาจ (ปริวรรต). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. กรุงเทพฯ : ตรัสวิน, 2543, หน้า 107
- เหมันต สีหศักกพงศ์ สุนทร, นาวาตรี. "ปราสาทนกหัสดีลิงค์แห่งแผ่นดินล้านนา". งานพระเมรุ: ศิลปสถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมเกี่ยวเนื่อง. กรุงเทพฯ : มติชน, 2560, หน้า 55
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
xatapaethwi hrux xtpaethwi epnecanayfayinphraxngkhhnungkhxngxanackrlanna dwyepnphraxkhrmehsiphraxngkhhnungkhxngphyayxdechiyngray phraxngkhthulkhxthidincakphrarachswamisahrbsrangwdraeping toptharam pccubntngxyuinekhtxaephxemuxngechiyngihm cnghwdechiyngihmxatapaethwiphrabrmrupphranangxatapaethwi pradisthanbnthangekhawdraeping toptharam mhaethwiaehnglanna k phrarachswamiphyayxdechiyngrayrachwngsmngrayphraprawtiphraprawtitxntnkhxngxatapaethwimikhwamepnmaxyangirnnimepnthiprakt thrabaetephiyngwaepnphraxkhrmehsiphraxngkhhnungkhxngphyayxdechiyngray swnphranam xtpa khuxkhawa tpa mikhwamhmaywa mhaethwiphuthrngbaephykmmtthan echuxwaphraxngkhnacaepnphraxkhrmehsithiphraswamioprdpranmak ephraaphbwaphranangsamarththulkhxphrarachthanthidinthieriykwa praethsni cakphyayxdechiyngraymasrangwdtoptharamid odychuxwdmikhwamsxdkhlxngkbphranam macakkhawa tpa xaram aeplwa xaramaehngkarbaephyephiyrxnaerngkla nkwichakarprawtisastrlannakraaeshlkxyangechn ekrik xkhrchioners echuxwaecanayphraxngkhninacaepnphraxngkhediywkbphranangsiriyswdiethwi nangopngnxy odysnnisthanwaxacepnphranamhnungkhxngphranangopngnxyinkarkmmtthan ephraanangopngnxymiphranamxyumaknk aetbangswnkwathngsxngepnkhnlaxngkhkn inkrninismvththi luxchysnnisthanwaphranangxatapaethwiniepnchawhx swnechlimwuthi takhamisnnisthanwa xnungsingthiaesdngihehnwaphranangpngnxyhruxphranangsiriyswdiepnphramehsikhnlaxngkhkbphranangxatapaethwi aelathngsxngphranangimnacalngrxyknnn sngektidcakwdthithuksrangkhunimiklcakwdtaoptharam pccubnkhuxwdraeping michuxwawdpngnxy pccubnekhiyn opngnxy sungnacaepnwdthiphranangpngnxyhruxphranangsiriyswdiphrarachmardakhxngphraemuxngaekwsrangkhunnnexng bangaehngkwaphranangxatapaethwixacepnphramardakhxngephlaslng phasathinphayphxxkesiyngwa epasahlang sungin phunemuxngechiyngihm rabuwaephlaslngepnlukhx hakepnechnnncringphranangxatapaethwikhngmiechuxsaymacakcinyunnanechingxrrthhmayehtuk mhaethwi mikhwamhmaykwang xachmaythung phrarachethwi hruxnangkstriy swnihyhmaythungphrabrmrachchnnikhxngphramhakstriy xangxingephysupha sukhkhta 30 phvscikayn 2560 lannasuksa in ithysuksakhrngthi 13 8 emuxngnxy emuxngenrethskstriylanna The Romance of Three Kingdoms 3 mtichnsudspdah subkhnemux 2 thnwakhm 2560 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help echlimwuthi takhami khwamsmphnthrahwangchnchnpkkhrxngkhxnglannaaelasuokhthy khxkhidihmaelakhxsngektbangprakar krungethph sankphimphculalngkrnmhawithyaly 2559 hna 155 carukwdtoptharam thankhxmulcarukinpraethsithy sunymanusywithyasirinthr xngkhmhachn subkhnemux 5 thnwakhm 2560 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help lingkesiy ephysupha sukhkhta 7 thnwakhm 2560 lannasuksa in ithysuksakhrngthi 13 9 emuxngnxy emuxngenrethskstriylanna The Romance of Three Kingdoms cb mtichnsudspdah subkhnemux 11 thnwakhm 2560 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help xrunrtn wiechiyrekhiyw aelaedwid ekh wyxac priwrrt tananphunemuxngechiyngihm krungethph trswin 2543 hna 107 ehmnt sihskkphngs sunthr nawatri prasathnkhsdilingkhaehngaephndinlanna nganphraemru silpsthaptykrrm prawtisastr aelawthnthrrmekiywenuxng krungethph mtichn 2560 hna 55 bthkhwamphramhakstriy rachwngs aelaphrabrmwngsanuwngsniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmul duephimthiokhrngkarwikiphramhakstriydk