Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| พระจันทร์ครึ่งซีก | |
|---|---|
 | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | พืช (Plantae) |
| หมวด: | Magnoliophyta |
| ชั้น: | Magnoliopsida |
| อันดับ: | |
| วงศ์: | Campanulaceae |
| สกุล: | Lobelia |
| สปีชีส์: | Lobelia chinensis |
| ชื่อทวินาม | |
| Lobelia chinensis Lour. | |
| ชื่อพ้อง | |
| |
พระจันทร์ครึ่งซีก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Lobelia chinensis Lour.) เป็นวัชพืชในวงศ์พระจันทร์ครึ่งซีก (Campanulaceae) มีถิ่นกำเนิดในจีน เป็นหนึ่งในสมุนไพรพื้นฐาน 50 ชนิดในการแพทย์แผนจีนโดยมีชื่อเรียกว่า ป้านเปียนเหลียน (จีนตัวย่อ: 半边莲; จีนตัวเต็ม: 半邊蓮; พินอิน: bàn biān lián) แพร่กระจายในธรรมชาติในประเทศจีน อินเดีย ศรีลังกา ไต้หวัน เกาหลี ญี่ปุ่น อินโดจีน คาบสมุทรมลายู และในประเทศไทยพบขึ้นกระจายแบบห่าง ๆ ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมักขึ้นตามที่โล่งที่ชื้นแฉะ ที่ระดับความสูงประมาณ 100–300 เมตร จากระดับน้ำทะเล ออกดอกและติดผลช่วงประมาณเดือนพฤษภาคมถึงตุลาคม
ลักษณะ
พืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นทอดเลื้อยยาว 15–35 ซม. มีรากตามข้อ ใบเรียงสลับระนาบเดียว รูปรีถึงรูปใบหอก ยาว 0.8–2.5 ซม. โคนใบกลมมน ขอบเรียบหรือจักซี่ฟันไม่ชัดเจนช่วงปลายใบ ไม่มีก้านหรือก้านสั้นมาก ดอกออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบ ก้านดอกยาว 1.2–3.5 ซม. หลอดกลีบเลี้ยงรูปกรวย ยาว 3–5 มม. กลีบเลี้ยงรูปใบหอก ยาวเท่า ๆ หลอดกลีบ ดอกสีขาวอมชมพู ขอบมีสีเข้ม โคนสีเขียว ยาว 1–1.5 ซม. แยกจรดโคนด้านหลัง ด้านในมีขนยาว ด้านนอกมีขนละเอียด ปลายกลีบแผ่ออกคล้ายพัด กลีบดอกรูปใบหอก ยาว 0.6–1 ซม. กลีบคู่ข้างยาวกว่าเล็กน้อย เกสรเพศผู้ยื่นพ้นปากหลอดกลีบ ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันช่วงบน ช่วงแยกกันมีขนยาว รังไข่มีขนยาวอยู่ใต้วงกลีบ มี 2 ห้อง เมื่อดอกบานกลีบดอกจะแยกไปทางเดียวดูคล้ายเป็นดอกบัวครึ่งซีก โดยจะบานในช่วงฤดูร้อน ผลรูปกรวย ยาว 6–7 มม. ผลเมื่อแห้งจะแตกออกได้ ภายในมีเมล็ดมาก ลักษณะของเมล็ดเป็นรูปรีแบน
ประโยชน์
เป็นพืชสมุนไพร ทั้งต้นมีรสเผ็ด ขม ชุ่มเล็กน้อย เป็นยาสุขุม ออกฤทธิ์ต่อตับ ม้าม กระเพาะ และลำไส้ ใช้เป็นยาลดไข้, ลำต้นและรากตากแห้ง มีสรรพคุณแก้อักเสบ โรคท้องมาน ท้องเสีย ลำไส้อักเสบ รักษาแผลติดเชื้อ งูกัด และเป็นยาขับปัสสาวะ, ต้นสด เป็นยาบำรุงปอด แก้หืด และแก้ปอดพิการ, ทั้งต้นใช้ผสมทำเป็นยานัตถุ์, ในยุโรปและสหรัฐใช้ปลูกเป็นพืชคลุมดิน
การใช้และข้อห้าม
ให้เก็บทั้งต้นในช่วงฤดูร้อนขณะดอกกำลังบาน ยาแห้งใช้ครั้งละ 35–70 กรัม ต้มกับน้ำรับประทาน, ยาสดใช้ครั้งละ 35–70 กรัม นำมาตำคั้นเอาน้ำรับประทาน ส่วนใช้ภายนอกปริมาณตามความเหมาะสม และไม่ควรทิ้งยาต้มไว้เกิน 4 ชั่วโมง โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อนเพราะจะเสื่อมคุณภาพได้ง่าย หรืออาจจะเตรียมเป็นยาเม็ดหรือขี้ผึ้งไว้ใช้ แต่ผลการรักษาจะด้อยกว่ายาต้ม
ผู้ที่มีอาการท้องอืด อาหารไม่ย่อย และถ่ายเหลว หรือแพทย์แผนจีนเรียกว่า "ม้ามพร่อง" ห้ามรับประทานสมุนไพรชนิดนี้
สารเภสัชเคมี
สารออกฤทธิ์ที่พบในพระจันทร์ครึ่งซีก ประกอบด้วย 6,7-dimethoxycoumarin, fraxinol, 5-hydroxy-7-methoxycoumarin, tomentin, 3'-hydroxygenkwanin, apigenin, quercetin, luteolin, linarin, luteolin 3',4'-dimethylether-7-O-beta-D-glucoside, กรด isoferulic, และ ethyl rosmarinate
ความเป็นพิษและผลข้างเคียง
พระจันทร์ครึ่งซีก ถือว่าเป็นพิษเล็กน้อย โดยมีผลข้างเคียง ได้แก่ อาเจียน, แสบร้อนกลางอก, วิตกกังวล, อาการสั่น, การชักเพราะครรภ์, อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น และปวดท้องอย่างรุนแรง
ชื่ออื่น ๆ
บัวครึ่งซีก (ชัยนาท), ผักขี้ส้ม (สกลนคร), ปั้วใบไน้ (จีน), ปัวปีไน้, ปั้วปีไน้ (จีนแต้จิ๋ว), Asian lobelia, Chinese Lobelia, Creeping lobelia, Herba Lobellae Chinensis (อังกฤษ)
อ้างอิง
- "Lobelia chinensis". (GRIN). (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). สืบค้นเมื่อ 2008-02-11.
- . Chinese Herbs Healing. 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-03-19.
- นิจศิริ เรืองรังษี; ธวัชชัย มังคละคุปต์ (2004). "พระจันทร์ครึ่งซีก (Phra Chan Khrueng Sik)". สมุนไพรไทย เล่ม 1. กรุงเทพฯ: บี เฮลท์ตี้. p. 190. ISBN .
- "Lobelia chinensis Lour. - Chinese lobelia". United States Department of Agriculture. สืบค้นเมื่อ 22 February 2014.
- วิทยา บุญวรพัฒน์ (2011). "พระจันทร์ครึ่งซีก". สารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สมาคมศาสตร์การแพทย์แผนจีนในประเทศไทย. p. 366. ISBN .
- วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม (1999). "พระจันทร์ครึ่งซีก". พจนานุกรมสมุนไพรไทย (5 ed.). กรุงเทพฯ: รวมสาส์น. pp. 533–535. ISBN .
- Chen JX, Huang SH, Wang Y, Shao M, Ye WC (2010). "Studies on the chemical constituents from Lobelia chinensis". Zhong Yao Cai. 33 (11): 1721–4. PMID 21434431.
- Han J, Zhang F, Li Z, Du G, Qin H (2009). "[Chemical constituents of Lobelia chinensis]". Zhongguo Zhong Yao Za Zhi (ภาษาจีน). 34 (17): 2200–2. PMID 19943485.
- (PDF). Pocheon: Korea National Arboretum. 2015. p. 524. ISBN . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 25 May 2017. สืบค้นเมื่อ 25 January 2016 – โดยทาง Korea Forest Service.
แหล่งข้อมูลอื่น
- "Lobelia chinensis". . 2010-9-20.
{{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=((help)) - 半邊蓮 Banbianlian 藥用植物圖像數據庫 (香港浸會大學中醫藥學院)
- 半邊蓮 Banbianlian 中藥材圖像數據庫 (香港浸會大學中醫藥學院)
- （植物雑学事典）
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phracnthrkhrungsikkarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr phuch Plantae hmwd Magnoliophytachn Magnoliopsidaxndb wngs Campanulaceaeskul Lobeliaspichis Lobelia chinensischuxthwinamLobelia chinensis Lour chuxphxngDortmanna campanuloides Thunb Kuntze Dortmanna chinensis Lour Kuntze Dortmanna radicans Thunb Kuntze Isolobus caespitosus Blume Hassk Isolobus campanuloides Thunb A DC Isolobus kerii A DC Isolobus radicans Thunb A DC Isolobus roxburghianus A DC Lobelia caespitosa Blume Lobelia campanuloides Thunb Lobelia chinensis f lactiflora Lobelia chinensis f plena Lobelia japonica F Dietr Lobelia kerii A DC Heynh Lobelia radicans Thunb Lobelia roxburgiana A DC Heynh Pratia radicans G Don Pratia thunbergii G Don phracnthrkhrungsik chuxwithyasastr Lobelia chinensis Lour epnwchphuchinwngsphracnthrkhrungsik Campanulaceae mithinkaenidincin epnhnunginsmuniphrphunthan 50 chnidinkaraephthyaephncinodymichuxeriykwa panepiynehliyn cintwyx 半边莲 cintwetm 半邊蓮 phinxin ban bian lian aephrkracayinthrrmchatiinpraethscin xinediy srilngka ithwn ekahli yipun xinodcin khabsmuthrmlayu aelainpraethsithyphbkhunkracayaebbhang thangphakhehnux phakhtawnxxkechiyngehnux odymkkhuntamthiolngthichunaecha thiradbkhwamsungpraman 100 300 emtr cakradbnathael xxkdxkaelatidphlchwngpramaneduxnphvsphakhmthungtulakhmlksnaphuchlmlukkhnadelk latnthxdeluxyyaw 15 35 sm miraktamkhx iberiyngslbranabediyw ruprithungrupibhxk yaw 0 8 2 5 sm okhnibklmmn khxberiybhruxcksifnimchdecnchwngplayib immikanhruxkansnmak dxkxxkediyw tamsxkib kandxkyaw 1 2 3 5 sm hlxdklibeliyngrupkrwy yaw 3 5 mm klibeliyngrupibhxk yawetha hlxdklib dxksikhawxmchmphu khxbmisiekhm okhnsiekhiyw yaw 1 1 5 sm aeykcrdokhndanhlng daninmikhnyaw dannxkmikhnlaexiyd playklibaephxxkkhlayphd klibdxkrupibhxk yaw 0 6 1 sm klibkhukhangyawkwaelknxy eksrephsphuyunphnpakhlxdklib kanchuxbernuechuxmtidknchwngbn chwngaeykknmikhnyaw rngikhmikhnyawxyuitwngklib mi 2 hxng emuxdxkbanklibdxkcaaeykipthangediywdukhlayepndxkbwkhrungsik odycabaninchwngvdurxn phlrupkrwy yaw 6 7 mm phlemuxaehngcaaetkxxkid phayinmiemldmak lksnakhxngemldepnrupriaebnpraoychnepnphuchsmuniphr thngtnmirsephd khm chumelknxy epnyasukhum xxkvththitxtb mam kraephaa aelalais ichepnyaldikh latnaelaraktakaehng misrrphkhunaekxkesb orkhthxngman thxngesiy laisxkesb rksaaephltidechux ngukd aelaepnyakhbpssawa tnsd epnyabarungpxd aekhud aelaaekpxdphikar thngtnichphsmthaepnyantthu inyuorpaelashrthichplukepnphuchkhlumdinkarichaelakhxhamihekbthngtninchwngvdurxnkhnadxkkalngban yaaehngichkhrngla 35 70 krm tmkbnarbprathan yasdichkhrngla 35 70 krm namatakhnexanarbprathan swnichphaynxkprimantamkhwamehmaasm aelaimkhwrthingyatmiwekin 4 chwomng odyechphaainchwngvdurxnephraacaesuxmkhunphaphidngay hruxxaccaetriymepnyaemdhruxkhiphungiwich aetphlkarrksacadxykwayatm phuthimixakarthxngxud xaharimyxy aelathayehlw hruxaephthyaephncineriykwa mamphrxng hamrbprathansmuniphrchnidnisarephschekhmisarxxkvththithiphbinphracnthrkhrungsik prakxbdwy 6 7 dimethoxycoumarin fraxinol 5 hydroxy 7 methoxycoumarin tomentin 3 hydroxygenkwanin apigenin quercetin luteolin linarin luteolin 3 4 dimethylether 7 O beta D glucoside krd isoferulic aela ethyl rosmarinatekhwamepnphisaelaphlkhangekhiyngphracnthrkhrungsik thuxwaepnphiselknxy odymiphlkhangekhiyng idaek xaeciyn aesbrxnklangxk witkkngwl xakarsn karchkephraakhrrph xtrakaretnkhxnghwicephimkhun aelapwdthxngxyangrunaerngchuxxun bwkhrungsik chynath phkkhism sklnkhr pwibin cin pwpiin pwpiin cinaetciw Asian lobelia Chinese Lobelia Creeping lobelia Herba Lobellae Chinensis xngkvs xangxing Lobelia chinensis GRIN ARS United States Department of Agriculture USDA subkhnemux 2008 02 11 Chinese Herbs Healing 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 03 19 nicsiri eruxngrngsi thwchchy mngkhlakhupt 2004 phracnthrkhrungsik Phra Chan Khrueng Sik smuniphrithy elm 1 krungethph bi ehlthti p 190 ISBN 9749241525 Lobelia chinensis Lour Chinese lobelia United States Department of Agriculture subkhnemux 22 February 2014 withya buywrphthn 2011 phracnthrkhrungsik saranukrmsmuniphrithy cin thiichbxyinpraethsithy krungethph smakhmsastrkaraephthyaephncininpraethsithy p 366 ISBN 9789744966155 withy ethiyngburnthrrm 1999 phracnthrkhrungsik phcnanukrmsmuniphrithy 5 ed krungethph rwmsasn pp 533 535 ISBN 9742463735 Chen JX Huang SH Wang Y Shao M Ye WC 2010 Studies on the chemical constituents from Lobelia chinensis Zhong Yao Cai 33 11 1721 4 PMID 21434431 Han J Zhang F Li Z Du G Qin H 2009 Chemical constituents of Lobelia chinensis Zhongguo Zhong Yao Za Zhi phasacin 34 17 2200 2 PMID 19943485 PDF Pocheon Korea National Arboretum 2015 p 524 ISBN 978 89 97450 98 5 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 25 May 2017 subkhnemux 25 January 2016 odythang Korea Forest Service aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb phracnthrkhrungsik Lobelia chinensis 2010 9 20 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin date help 半邊蓮 Banbianlian 藥用植物圖像數據庫 香港浸會大學中醫藥學院 半邊蓮 Banbianlian 中藥材圖像數據庫 香港浸會大學中醫藥學院 植物雑学事典