ปีเตอร์ เซมัน

ปีเตอร์ เซมัน (ดัตช์: Pieter Zeeman; 25 พฤษภาคม ค.ศ. 1865 – 9 ตุลาคม ค.ศ. 1943) เป็นนักฟิสิกส์ชาวดัตช์ที่ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในปี ค.ศ. 1902 ร่วมกับแฮ็นดริก โลเรินตส์ จากการค้นพบปรากฏการณ์เซมัน

ปีเตอร์ เซมัน
เกิด	25 พฤษภาคม ค.ศ. 1865(1865-05-25) , ประเทศเนเธอร์แลนด์
เสียชีวิต	ตุลาคม 9, 1943(1943-10-09) (78 ปี) อัมสเตอร์ดัม, เนเธอร์แลนด์
สัญชาติ	เนเธอร์แลนด์
ศิษย์เก่า	มหาวิทยาลัยไลเดิน
มีชื่อเสียงจาก	ปรากฏการณ์เซมัน
คู่สมรส	Johanna Elisabeth Lebret (สมรส 1895–1943)
รางวัล	รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ (1902) (1912) (1921) (1921) (1922) (1925)
อาชีพทางวิทยาศาสตร์
สาขา	ฟิสิกส์
อาจารย์ที่ปรึกษาในระดับปริญญาเอก	ไฮเกอ กาเมอร์ลิง โอนเนิส

ชีวิตในวันเด็ก

เซมันเกิดในเมือง (Zonnemaire) ซึ่งเป็นเมืองขนาดเล็กที่อยู่บนเกาะ ประเทศเนเธอร์แลนด์ เขาเริ่มมีความสนใจในฟิสิกส์ตั้งแต่ยังเป็นเด็ก ๆ ในปี ค.ศ. 1883 เกิดปรากฏการณ์แสงออโรราเหนือที่สามารถมองเห็นได้ที่เนเธอร์แลนด์ โดยตอนนั้นเซมันเรียนอยู่ในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายในเมือง (Zierikzee) เขาได้วาดภาพและอธิบายถึงปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ และได้มีผู้นำเอาไปเผยแพร่ชื่อ The careful observations of Professor Zeeman from his observatory in Zonnemaire

แเมื่อเขาเรียนจบระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายในปี ค.ศ. 1883 เขาได้เดินทางไปเมืองเดลฟท์เพื่อไปศึกษาเพิ่มเติมในด้านภาษาคลาสสิก (ภาษากรีกและโรมัน) และหลังจากนั้นก็ได้ศึกษาต่อในระดับมหาวิทยาลัย เขาได้พักอาศัยอยู่ในเมืองเดลฟท์ เขาได้ไปพบกับไฮเกอ กาเมอร์ลิง โอนเนิส ซึ่งเป็นที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ของเขา

การศึกษาและอาชีพ

หลังจากที่เซมันได้ผ่านการทดสอบในปี ค.ศ. 1885 เขาก็ได้เข้าศึกษาฟิสิกส์ในมหาวิทยาลัยไลเดิน อยู่ภายใต้การควบคุมของไฮเกอ กาเมอร์ลิง โอนเนิส และแฮ็นดริก โลเรินตส์ ในปี ค.ศ. 1890 ก่อนที่เขาจะทำวิทยานิพนธ์เสร็จ เขาได้ไปเป็นผู้ช่วยของโลเรินตส์ และสิ่งนี้ก็ได้พาเขาไปสู่การโปรแกรมการทำวิจัยของ (Kerr effect) ในปี ค.ศ. 1893 เขาก็ได้เสนอวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอกจากปรากฏการณ์เคอร์ คือเป็นการสะท้อนของแสงโพลาไรซ์บนพื้นผิวที่เป็นแม่เหล็ก หลังจากที่เขาจบระดับปริญญาเอกแล้วเขาก็ได้เดินทางไปอยู่ที่สถาบันฟรีดริช โคลเราช์ ในเมืองสทราซบูร์ ในปี ค.ศ. 1895 เมื่อเขากลับมาจากเมืองสทราซบูร์ เซมันก็ได้ไปเป็นวิทยากรภายนอกในวิชาคณิตศาสตร์และฟิสิกส์ในเมืองไลเดิน ในปีเดียวกันนี้เขาก็ได้แต่งงานกับโจแอนนา อลิซาเบธ ลีเบรธ (Johanna Elisabeth Lebret) มีชีวิตอยู่ในปี ค.ศ. 1873–1962 มีลูกสาวด้วยกัน 3 คน และลูกชายอีก 1 คน

ปี ค.ศ. 1896 3 ปีหลังจากที่เขาทำวิทยานิพนธ์เกี่ยวกับปรากฏการณ์เคอร์เสร็จ เขาขัดคำสั่งของหัวหน้างานของเขาและได้ทำการทดลองเกี่ยวกับการวัดค่าการแยกของเส้นสเปกตรัมจากสนามแม่เหล็กที่เข้มข้น จึงถูกไล่ออกจากการกระทำ แต่เขาก็ได้รับการพิสูจน์ภายหลัง จนในปี ค.ศ. 1902 เขาก็ได้รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์สำหรับการค้นคว้าของเขาที่เป็นที่รู้จักกันในชื่อ ปรากฏการณ์เซมัน และนี่ก็เป็นส่วนหนึ่งในงานวิจัยวิทยานิพนธ์ของเขา เขาได้ทำการค้นคว้าผลของสนามแม่เหล็กบนแหล่งกำเนิดแสง โลเรินตส์ได้รู้จักกับผลงานของเซมันเมื่อวันเสาร์ที่ 31 ตุลาคม ค.ศ. 1896 ในที่ประชุมของราชบัณฑิตยสภาศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์เนเธอร์แลนด์ในอัมสเตอร์ดัม เมื่อเรื่องนี้ได้นำไปเผยแพร่โดยโอนเนิส และในวันถัดมา โลเรินตส์ก็ได้เชิญเซมันไปที่ห้องทำงานของเขาและได้ให้เซมันนำเสนองานที่เขาได้ค้นพบ โดยอยู่บนพื้นฐานของทฤษฎีของโลเรินตส์คือ การแผ่รังสีคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า

สิ่งสำคัญของการค้นพบของเซมันได้ถูกนำไปเผยแพร่ และไปช่วยสนับสนุนงานของโลเรินตส์ที่เกี่ยวกับการปล่อยของแสงโพลาไรซ์จากงานของสนามแม่เหล็กที่ค้นพบไว้ก่อนหน้า ขอบคุณงานของเซมันที่ได้ไขข้อสงสัยของการสั่นของอนุภาคที่เกิดขึ้นในงานของโลเรินตส์ที่เป็นประจุลบและมีน้ำหนักเบากว่าอะตอมของไฮโดรเจนเป็นพัน ๆ เท่า การสรุปผลงานนี้ได้เกิดขึ้นก่อนการค้นพบอิเล็กตรอนของทอมสัน ปรากฏการณ์เซมันถือเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับการอธิบายโครงสร้างอะตอม

อ้างอิง

1. . London: Royal Society. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-03-16.