ปลาหมอเทศ

ปลาหมอเทศ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Oreochromis mossambicus) ปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง อยู่ในวงศ์ปลาหมอสี (Cichlidae)

ปลาหมอเทศ
สถานะการอนุรักษ์
(IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	ปลาที่มีก้านครีบ
อันดับ:
วงศ์:	Cichlidae
สกุล:	ปลานิล (สกุล) (, 1852)
สปีชีส์:	Oreochromis mossambicus
ชื่อทวินาม
Oreochromis mossambicus (, 1852)
ชื่อพ้อง
Chromis mossambicus W. K. H. Peters, 1852 Chromis niloticus var. mossambicus W. K. H. Peters, 1852 Sarotherodon mossambicus (W. K. H. Peters, 1852) Tilapia mossambica (W. K. H. Peters, 1852) Tilapia mossambica mossambica (W. K. H. Peters, 1852) Tilapia mossambicus (W. K. H. Peters, 1852) Chromis dumerilii , 1864 Tilapia dumerilii (Steindachner, 1864) Chromis vorax , 1893 Tilapia vorax (Pfeffer, 1893) Chromis natalensis , 1897 Sarotherodon mossambicus natalensis (M. C. W. Weber, 1897) Tilapia natalensis (M. C. W. Weber, 1897) Tilapia arnoldi & , 1917 Oreochromis mossambicus bassamkhalafi Khalaf, 2009

ปลาหมอเทศมีลักษณะรูปร่างทั่วไปคล้ายปลานิล (O. niloticus) ซึ่งเป็นปลาที่อยู่ในวงศ์เดียวกันและสกุลเดียวกัน แต่ว่า ปลาหมอเทศมีรูปร่างที่เล็กกว่า มีลำตัวแบนข้าง หัวสั้น ปากกว้าง มีฟันซี่เล็กละเอียด ครีบอกยาวแหลม ครีบก้นมีก้านแข็ง 3 ชิ้น ปลายครีบหางตัดตรง มีเกล็ดตั้งแต่บริเวณแก้ม หัว ถึงโคนหาง เกล็ดเป็นแบบเกล็ดสาก เส้นข้างลำตัวขาดช่วง ด้านบนลำตัวมีสีคล้ำอมเขียวหรือน้ำเงิน แก้มมีสีจางเป็นปื้น ลำตัวมีแถบสีคล้ำ 8–9 แถบ พาดตามแนวตั้ง ท้องสีจางหรือเหลืองอ่อน ขอบครีบมีสีแดงหรือน้ำตาลรวมถึงครีบอก ปลาขนาดเล็กมีสีคล้ำหรือสีเทา มีความแตกต่างจากปลานิล คือ ปากยาวกว่า และไม่มีแถบหรือลายบนครีบ แต่มีปื้นสีจางบนแก้มของปลาตัวผู้

ปลาหมอเทศมีขนาดโตเต็มที่ประมาณ 40 เซนติเมตร โดยเฉลี่ยประมาณ 20–30 เซนติเมตร เป็นปลาที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์ รวมถึงตะกอนอินทรียสาร ขยายพันธุ์โดยปลาตัวผู้ขุดหลุมบนพื้นท้องน้ำเหมือนหลุมขนมครก ปลาตัวเมียอมไข่ในปากไว้ประมาณ 10–15 วัน ก่อนจะปล่อยลูกปลาให้ออกมาว่ายวนรอบ ๆ ตัวแม่ปลา

ปลาหมอเทศมีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปแอฟริกา แถบแอฟริกาตะวันออกเฉียงใต้ ในแหล่งน้ำต่าง ๆ และถูกนำเข้าไปในประเทศใกล้เคียง ก่อนจะกลายเป็นปลาเศรษฐกิจที่ถูกนำเข้าไปในหลายประเทศในหลายทวีปทั่วโลก ในประเทศไทยมีการนำเข้ามาใน พ.ศ. 2492 โดยศาสตราจารย์ (พิเศษ) บุญ อินทรัมพรรย์ แห่งคณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยนำผ่านมาจากปีนัง เพื่อส่งเสริมเกษตรกรเลี้ยงเป็นอาชีพ แต่ความนิยมในการบริโภคสู้ปลานิลไม่ได้ เนื่องจากเนื้อค่อนข้างแข็งและมีขนาดตัวเล็ก ดังนั้นจึงมีราคาจำหน่ายที่ต่ำกว่าปลานิล และถูกปล่อยลงตามแหล่งน้ำต่าง ๆ ทั้งน้ำจืดและน้ำกร่อย กลายเป็นผลพลอยได้จากการเลี้ยงกุ้ง

ในปี พ.ศ. 2511 มีการผสมข้ามสายพันธุ์ระหว่างปลาหมอเทศกับปลานิล ได้เป็นปลาลูกผสมเรียกว่า "ปลานิลแดง" โดยสถานีประมงน้ำจืดจังหวัดอุบลราชธานี ต่อมามีการคัดมาเพาะและขยายพันธุ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงปล่อยพันธุ์ปลานิลแดงเพื่อเพาะขยายพันธุ์ที่บ่อปลาภายในพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน

อ้างอิง

1. Bills, R. (2019). "Oreochromis mossambicus". IUCN Red List of Threatened Species. 2019: e.T63338A174782954. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T63338A174782954.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
2. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์. สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2547. 257 หน้า. หน้า 161. ISBN 
3. ดร.ชวลิต วิทยานนท์. ปลาน้ำจืดไทย. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์, 2544. 101 หน้า. หน้า 116. ISBN  ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{}}: checksum
4. หน้า 8 ข่าวเศรษฐกิจไทยรัฐ, ในหลวงผู้ทรงงานหนักตลอดการครองราชย์ 70 ปี โดย ทีมเศรษฐกิจ. ไทยรัฐปีที่ 67 ฉบับที่ 21356: วันจันทร์ที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2559 ขึ้น 7 ค่ำ เดือน 8 ปีวอก

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ปลาหมอเทศ

• . Retrieved 12 July 2007.
• รูปและข้อมูลปลาหมอเทศ