Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| นกมุดน้ำ | |
|---|---|
 | |
| นกมุดน้ำที่ยังไม่โตเต็มวัย | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | สัตว์ |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง |
| ชั้น: | สัตว์ปีก |
| อันดับ: | Passeriformes |
| วงศ์: | Cinclidae |
| สกุล: | Cinclus |
| สปีชีส์: | pallasii |
| ชื่อทวินาม | |
| Cinclus pallasii , 1820 | |
 | |
| ช่วงการแพร่กระจายพันธุ์ | |
นกมุดน้ำ (อังกฤษ: The brown dipper หรือ Pallas's dipper; ชื่อวิทยาศาสตร์: Cinclus pallasii) เป็นชนิดเดียวในวงศ์นกมุดน้ำ (Cinclidae) ที่พบในประเทศไทยและมีขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์ นกมุดน้ำเป็นนกน้ำที่มีเสียงร้องไพเราะ มีถิ่นอาศัยใกล้ธารน้ำไหลที่สะอาดใสในแถบต้นน้ำบริเวณระดับกลางถึงล่างของเทือกเขา มีหางสั้น ขนสีน้ำตาลเข้มทั่วทั้งตัว มีพฤติกรรมชอบกระโดดลงไปในลำธาร ว่ายน้ำและดำน้ำเพื่อจับเหยื่อเหมือนนกทะเล และมักพบว่าใช้ชีวิตไม่ห่างจากน้ำโดยตลอด
อนุกรมวิธาน
นกมุดน้ำได้รับการอธิบายโดยนักสัตววิทยาชาวดัตช์ Coenraad Jacob Temminck ในปีพ.ศ. 2363 และตั้งชื่อทวินามว่า Cinclus pallasiiถิ่นกำเนิด (Type Locality) คือไซบีเรียตะวันออก ชื่อเฉพาะ "pallasii" ได้รับการตั้งเพื่อเป็นเกียรติแก่ Peter Simon Pallas นักธรรมชาติวิทยาชาวปรัสเซีย (ค.ศ.1741-1811) วงศ์นกมุดน้ำมีถิ่นอาศัยใกล้แหล่งน้ำ มี 1 สกุลคือ Cinclus และ 5 ชนิดทั่วโลก (Cinclus cinclus, Cinclus pallasii, Cinclus mexicanus, Cinclus leucocephalus, Cinclus schulzii) แต่พบเพียงชนิดเดียวในประเทศไทย (C. pallasii) และจากการศึกษาทางพันธุกรรมระดับโมเลกุลของนกสกุลนกมุดน้ำ 5 ชนิดแสดงให้เห็นว่า นกมุดน้ำ (C. pallasii) มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับมากที่สุดกับนกมุดน้ำคอขาว (Cinclus cinclus) ที่อาศัยในยูเรเชีย
ชนิดย่อย
- Cinclus pallasii pallasii Temminck, 1820 – พบในเทือกเขาในเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ (ไซบีเรียตะวันออก ถึงหมู่เกาะซาคาริน และคูริล), ญี่ปุ่น, จีนตอนกลางและตะวันออก รวมถึงเกาะไต้หวัน, เวียดนามตอนเหนือ ชนิดย่อยนี้อาจพบได้ในไทยตอนเหนือ
- Cinclus pallasii dorjei Kinnear, 1937 – อาศัยในเทือกเขาในสิกขิมตะวันออก อัสสัม จีน (แถบทิเบตตะวันออก) พม่าตอนเหนือ และอาจพบได้ในไทยตอนเหนือ
- Cinclus pallasii tenuirostris Bonaparte, 1850 – พบได้ที่แถบเทือกเขาในเอเชียกลางและแถบเทือกเขาหิมาลัย
การแพร่กระจายพันธุ์และถิ่นที่อยู่
พบในเทือกเขาทางตะวันออกของเขตชีวภาพพาลีอาร์กติก
ลักษณะทางชีววิทยาและพฤติกรรม
ลำตัวป้อม ยาวประมาณ 22 ซม. น้ำหนัก 87 กรัม ซึ่งมีขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์นกมุดน้ำ ขนลำตัวสีน้ำตาลเข้มล้วน หลังและอกสีอ่อนกว่าเล็กน้อย ปากค่อนข้างใหญ่และยาว วงรอบตาขาว ขณะหลับตาเห็นหนังปิดตาขาวชัดเจน หางมีลักษณะคล้ายกางเขนดงที่มีหางงอกระดกขึ้น
นกวัยรุ่น มีขนลำตัวเทาแกมน้ำตาล มีลายเกล็ดสีดำกระจาย ปีกมีลายขาวจาง ๆ
พฤติกรรมและนิเวศวิทยา
อาศัยและหากินในแหล่งน้ำที่ไหลแรงและคุณภาพดี พบได้ตามน้ำตกหรือลำธารขนาดใหญ่ ที่ระดับความสูง 200-1,000 เมตร มักพบโดดเดี่ยว โดยการยืนเกาะตามแก่งหินข้างลำธารที่มีน้ำไหลตลอดทั้งปี
นกมุดน้ำกินสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังและสัตว์จำพวกแมลง ตัวหนอน หรือไข่ปลาที่เกาะตามก้อนหิน โดยอาหารโปรดคือแมลงน้ำ นกมุดน้ำนี้สามารถมุดลงไปใต้น้ำ ใช้ปีกและขาพุ้ยน้ำ ให้เคลื่อนที่ไปตามทิศทางที่ต้องการ จากนั้นใช้ปากคาบเหยื่อ แล้วโผล่ขึ้นมาเหนือน้ำเพื่อกลืนอาหารและดำลงไปหาเหยื่อต่อไป จึงเป็นที่มาของชื่อนกมุดน้ำ การว่ายน้ำและดำน้ำเพื่อจับเหยื่อนี้คล้ายพฤติกรรมของนกทะเล ในช่วงพักผ่อนจะเกาะตามก้อนหินเพื่อตากแดดให้ขนแห้ง มักร้องเสียง "จี๊ด ๆ" เป็นจังหวะ
ในประเทศไทย
ยังไม่พบรายงานการวางไข่ของนกมุดน้ำในประเทศไทย สันนิษฐานว่านกมุดน้ำเป็นนกอพยพมายังประเทศไทยในช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์ หรือในฤดูหนาว และเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง
นกมุดน้ำเป็นนกประจำถิ่นในประเทศไทยที่พบได้ยากมาก
มีรายงานการพบเพียงครั้งเดียวในช่วงเดือนธันวาคม 2543 บริเวณคลองวังเจ้า อุทยานแห่งชาติคลองเจ้า รอยต่อจังหวัดตากและกำแพงเพชร และนกมุดน้ำนี้เป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตที่สามารถบ่งชี้สภาพของแหล่งน้ำได้ เนื่องจากสามารถพบได้เฉพาะลำธารที่มีคุณภาพดีมากและมีการรบกวนน้อย
บริเวณอื่นที่อาจพบนกมุดน้ำในประเทศไทย ได้แก่ บริเวณอ่างกาหลวง
อ้างอิง
- นกมุดน้ำ. eBird. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- (1820). Manuel d'ornithologie, ou, Tableau systématique des oiseaux qui se trouvent en Europe (ภาษาฝรั่งเศส). Vol. Part 1 (2nd ed.). Paris: H. Cousin. p. 177.
- ; Greenway, James C. Jr, บ.ก. (1960). Check-list of Birds of the World. Vol. Volume 9. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. p. 378.
{{}}:|volume=has extra text ((help)) - Jobling, J.A. (2019). del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J.; Christie, D.A.; de Juana, E. (บ.ก.). "Key to Scientific Names in Ornithology". Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions. สืบค้นเมื่อ 9 February 2019.
- Voelker, Gary (2002). "Molecular phylogenetics and the historical biogeography of dippers (Cinclus)". Ibis. 144 (4): 577–584. doi:10.1046/j.1474-919X.2002.00084.x.
- Brown Dipper (nominate) Avibase. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- Brown Dipper (dorjei). Avibase. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- Brown Dipper (Indian). Avibase. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- Brown Dipper Cinclus pallasii Temminck, 1820. Avibase. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- นกมุดน้ำ. พิพิธภัณธรรมชาติวิทยา อพวช. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- เฉลยเผยโฉมหน้า เจ้าสัตว์ประหลาดรอบตัว. พิพิธภัณฑ์พระรามเก้า อพวช. RAMA9 MUSEUM สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- นกมุดน้ำ Brown Dipper.ภาพถ่ายและรายชื่อนกทุกชนิดที่พบในประเทศไทย. 3 มกราคม 2562.
- นกมุดน้ำ Brown Dipper Bird of Thailand: Siam Avifauna. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- Brown Dipper ( Cinclus pallasii (Temminck, 1820) ) Birds of the Lower Northern Thailand. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
- ธนัญพนธ์ เทศขำ. พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับนานาชาติ ดอยอินทนนท์ สำนักความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2564.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
nkmudnankmudnathiyngimotetmwysthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr stwiflm stwmiaeknsnhlngchn stwpikxndb Passeriformeswngs Cinclidaeskul Cinclusspichis pallasiichuxthwinamCinclus pallasii 1820chwngkaraephrkracayphnthu nkmudnakhnamudnankmudnatwetmwy saylang aelankwynrun khwabn nkmudna xngkvs The brown dipper hrux Pallas s dipper chuxwithyasastr Cinclus pallasii epnchnidediywinwngsnkmudna Cinclidae thiphbinpraethsithyaelamikhnadihythisudinwngs nkmudnaepnnknathimiesiyngrxngipheraa mithinxasyikltharnaihlthisaxadisinaethbtnnabriewnradbklangthunglangkhxngethuxkekha mihangsn khnsinatalekhmthwthngtw miphvtikrrmchxbkraoddlngipinlathar waynaaeladanaephuxcbehyuxehmuxnnkthael aelamkphbwaichchiwitimhangcaknaodytlxdxnukrmwithannkmudnaidrbkarxthibayodynkstwwithyachawdtch Coenraad Jacob Temminck inpiph s 2363 aelatngchuxthwinamwa Cinclus pallasiithinkaenid Type Locality khuxisbieriytawnxxk chuxechphaa pallasii idrbkartngephuxepnekiyrtiaek Peter Simon Pallas nkthrrmchatiwithyachawprsesiy kh s 1741 1811 wngsnkmudnamithinxasyiklaehlngna mi 1 skulkhux Cinclus aela 5 chnidthwolk Cinclus cinclus Cinclus pallasii Cinclus mexicanus Cinclus leucocephalus Cinclus schulzii aetphbephiyngchnidediywinpraethsithy C pallasii aelacakkarsuksathangphnthukrrmradbomelkulkhxngnkskulnkmudna 5 chnidaesdngihehnwa nkmudna C pallasii mikhwamsmphnthiklchidkbmakthisudkbnkmudnakhxkhaw Cinclus cinclus thixasyinyuerechiy chnidyxy Cinclus pallasii pallasii Temminck 1820 phbinethuxkekhainexechiytawnxxkechiyngehnux isbieriytawnxxk thunghmuekaasakharin aelakhuril yipun cintxnklangaelatawnxxk rwmthungekaaithwn ewiydnamtxnehnux chnidyxynixacphbidinithytxnehnuxCinclus pallasii dorjei Kinnear 1937 xasyinethuxkekhainsikkhimtawnxxk xssm cin aethbthiebttawnxxk phmatxnehnux aelaxacphbidinithytxnehnuxCinclus pallasii tenuirostris Bonaparte 1850 phbidthiaethbethuxkekhainexechiyklangaelaaethbethuxkekhahimalykaraephrkracayphnthuaelathinthixyuphbinethuxkekhathangtawnxxkkhxngekhtchiwphaphphalixarktiklksnathangchiwwithyaaelaphvtikrrmlatwpxm yawpraman 22 sm nahnk 87 krm sungmikhnadihythisudinwngsnkmudna khnlatwsinatalekhmlwn hlngaelaxksixxnkwaelknxy pakkhxnkhangihyaelayaw wngrxbtakhaw khnahlbtaehnhnngpidtakhawchdecn hangmilksnakhlaykangekhndngthimihangngxkradkkhun nkwyrun mikhnlatwethaaekmnatal milayekldsidakracay pikmilaykhawcang phvtikrrmaelaniewswithyaxasyaelahakininaehlngnathiihlaerngaelakhunphaphdi phbidtamnatkhruxlatharkhnadihy thiradbkhwamsung 200 1 000 emtr mkphboddediyw odykaryunekaatamaeknghinkhanglatharthiminaihltlxdthngpi nkmudnakinstwimmikraduksnhlngaelastwcaphwkaemlng twhnxn hruxikhplathiekaatamkxnhin odyxaharoprdkhuxaemlngna nkmudnanisamarthmudlngipitna ichpikaelakhaphuyna ihekhluxnthiiptamthisthangthitxngkar caknnichpakkhabehyux aelwophlkhunmaehnuxnaephuxklunxaharaeladalngiphaehyuxtxip cungepnthimakhxngchuxnkmudna karwaynaaeladanaephuxcbehyuxnikhlayphvtikrrmkhxngnkthael inchwngphkphxncaekaatamkxnhinephuxtakaeddihkhnaehng mkrxngesiyng cid epncnghwa inpraethsithy yngimphbrayngankarwangikhkhxngnkmudnainpraethsithy snnisthanwankmudnaepnnkxphyphmayngpraethsithyinchwngnxkvduphsmphnthu hruxinvduhnaw aelaepnstwpakhumkhrxng nkmudnaepnnkpracathininpraethsithythiphbidyakmak mirayngankarphbephiyngkhrngediywinchwngeduxnthnwakhm 2543 briewnkhlxngwngeca xuthyanaehngchatikhlxngeca rxytxcnghwdtakaelakaaephngephchr aelankmudnaniepnhnunginsingmichiwitthisamarthbngchisphaphkhxngaehlngnaid enuxngcaksamarthphbidechphaalatharthimikhunphaphdimakaelamikarrbkwnnxy briewnxunthixacphbnkmudnainpraethsithy idaek briewnxangkahlwngxangxingnkmudna eBird subkhnemux 1 minakhm 2564 1820 Manuel d ornithologie ou Tableau systematique des oiseaux qui se trouvent en Europe phasafrngess Vol Part 1 2nd ed Paris H Cousin p 177 Greenway James C Jr b k 1960 Check list of Birds of the World Vol Volume 9 Cambridge Massachusetts Museum of Comparative Zoology p 378 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite book title aemaebb Cite book cite book a volume has extra text help Jobling J A 2019 del Hoyo J Elliott A Sargatal J Christie D A de Juana E b k Key to Scientific Names in Ornithology Handbook of the Birds of the World Alive Lynx Edicions subkhnemux 9 February 2019 Voelker Gary 2002 Molecular phylogenetics and the historical biogeography of dippers Cinclus Ibis 144 4 577 584 doi 10 1046 j 1474 919X 2002 00084 x Brown Dipper nominate Avibase subkhnemux 1 minakhm 2564 Brown Dipper dorjei Avibase subkhnemux 1 minakhm 2564 Brown Dipper Indian Avibase subkhnemux 1 minakhm 2564 Brown Dipper Cinclus pallasii Temminck 1820 Avibase subkhnemux 1 minakhm 2564 nkmudna phiphithphnthrrmchatiwithya xphwch subkhnemux 1 minakhm 2564 echlyephyochmhna ecastwprahladrxbtw phiphithphnthphrarameka xphwch RAMA9 MUSEUM subkhnemux 1 minakhm 2564 nkmudna Brown Dipper phaphthayaelaraychuxnkthukchnidthiphbinpraethsithy 3 mkrakhm 2562 nkmudna Brown Dipper Bird of Thailand Siam Avifauna subkhnemux 1 minakhm 2564 Brown Dipper Cinclus pallasii Temminck 1820 Birds of the Lower Northern Thailand subkhnemux 1 minakhm 2564 thnyphnth ethskha phunthichumnathimikhwamsakhyradbnanachati dxyxinthnnth sankkhwamhlakhlaythangchiwphaph sankngannoybayaelaaephnthrphyakrthrrmchatiaelasingaewdlxm subkhnemux 1 minakhm 2564