นกจู๋เต้นเขาหินปูน | |
---|---|
นกจู๋เต้นสระบุรี (G. c. calcicola) จากภาคกลางของประเทศไทย | |
สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | สัตว์ |
ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง |
ชั้น: | สัตว์ปีก |
อันดับ: | Passeriformes |
วงศ์: | |
สกุล: | Gypsophila |
สปีชีส์: | crispifrons |
ชื่อทวินาม | |
Gypsophila crispifrons (, 1855) |
นกจู๋เต้นเขาหินปูน (อังกฤษ: Variable limestone babbler, Greyish Limestone Babbler, Limestone wren-babbler ชื่อวิทยาศาสตร์: Gypsophila crispifrons) เป็นนกในวงศ์นกมุ่นรก (Pellorneidae) พบใน ประเทศจีน ลาว เมียนมา ไทย และ เวียดนาม ถิ่นอาศัยตามธรรมชาติของนกจู๋เต้นเขาหินปูน มีความเฉพาะเจาะจงคือพบได้เฉพาะในป่าดิบชื้นกึ่งเขตร้อนและเขตร้อน บนเท่านั้น
ศัพทมูลวิทยา
ชื่อนกจู๋เต้น น่าจะมาจากคำผสมในภาษาไทยวนล้านนา ᨶ᩠ᨠᩫᨧᩩᨲᩮ᩠ᨶ᩶ (นกจุเต้น ซึ่งออกเสียงว่า นก-จุ๋-เต้น) หมายถึง นกกระโดดไปทุกที่
อนุกรมวิธาน
นกจู๋เต้นเขาหินปูน (Gypsophila crispifrons) มี 3 ชนิดย่อย
- นกจู๋เต้นเขาหินปูนกะเหรี่ยง G. c. crispifrons — กระจายพันธุ์ในเขตเขาหินปูนของเทือกเขาตะนาวศรีของไทยและพม่าตอนใต้ ตั้งแต่นครสวรรค์ กาญจนบุรี ตาก และภาคเหนือ ถึงรัฐมอญ เขตตะนาวศรี รัฐกะเหรี่ยง รัฐกะยา
- นกจู๋เต้นเขาหินปูนล้านนา G. c. annamensis — พบในบริเวณเขาหินปูนของเวียดนาม ลาว และบางส่วนในมณฑลยูนนานและกว่างซีของจีน
- นกจู๋เต้นเขาหินปูนสระบุรี G. c. calcicola — เป็นนกเฉพาะถิ่น (endemic species) พบเฉพาะที่จังหวัดสระบุรีและเขตรอยต่อในจังหวัดใกล้เคียง ในเขตเขาหินปูนของป่าดงพญาเย็น -เขาใหญ่ เช่น บริเวณสถานีหินลับ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี นกจู๋เต้นสระบุรีมีขนาดตัวเล็กกว่าและสีส้มที่คอที่สดกว่านกจู๋เต้นกะเหรี่ยง (G. c. crispifrons) ที่อยู่ทางเทือกเขาตะนาวศรี และอาจแบ่งออกไปเป็นชนิดใหม่ ในชื่อสามัญคือ Rufous Limestone Babbler (Gypsophila calcicola)
ลักษณะทางชีววิทยาและพฤติกรรม
นกจู๋เต้นเขาหินปูน มีสีน้ำตาลเทาตลอดหัว ลำตัว และหาง มีลำคอเป็นริ้วขาวดำสลับกัน และคิ้วซีด ใต้ตาช่วงคออาจมีแต้มสีส้มแดงเล็กน้อย ตลอดแนวจากหน้าผากถึงหลังเป็นเส้นขนมีแกนที่มีสีน้ำตาลอ่อนคล้ายเป็นจุด ๆ ดูเผิน ๆ คล้ายกับนกจู๋เต้นหางสั้น (Streaked Wren Babbler)
ประชากรนกจู๋เต้นเขาหินปูนในภาคเหนือของประเทศไทย มีความแตกต่างของปริมาณริ้วสีขาวที่ใบหน้าและลำคอ
นกจู๋เต้นเขาหินปูนมักมักกระโดดหาอาหารใกล้พื้นดินมักอยู่ตามซอกหิน ในรอยแตกและรอยแยกของหินปูน และไม้พื้นล่าง ตามปกติจะพบหากินเป็นคู่ กินแมลงเป็นอาหารหลัก แต่ก็มีรายงานขึ้นต้นไม้สูงเพื่อกินน้ำหวานดอกไม้ด้วย เช่น ต้นทองหลาง เสียงร้องเป็นชุดโน้ตซ้ำ ๆ ที่มีเสียงดังแหลมสูง "อู่-วี้ด อู่-วี้ด" และมีเสียงค่อนข้างแหบ
ถิ่นที่อยู่และการกระจายพันธุ์
พบได้เฉพาะในป่าเขาหินปูนเท่านั้น ในที่ราบถึงระดับความสูงจากน้ำทะเล 915 เมตร
นิเวศวิทยาและการอนุรักษ์
นกจู๋เต้นเขาหินปูน เป็นนกเพียงชนิดเดียวในประเทศไทยที่มีความเฉพาะเจาะจงต่อถิ่นอาศัยแบบเขาหินปูน ประชากรของมันจึงลดลงจากการที่ถิ่นอาศัยถูกทำลาย เนื่องจากยังคงมีการสัมปทานระเบิดเขาหินปูนเพื่อผลิตปูนซีเมนต์ เป็นเหตุให้นกที่มีการกระจายพันธุ์แคบอย่าง นกจู๋เต้นเขาหินปูนชนิดย่อยสระบุรี (Rufous Limestone Babbler - Gypsophila crispifrons calcicola) นั้นถูกจัดเป็นชนิดที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ในบัญชีแดงของ IUCN (VU) ในเขตเขาหินปูนของประเทศไทยนอกจากนกจู๋เต้นเขาหินปูนสระบุรีแล้ว ยังมีสัตว์ขนาดเล็กอีกหลายชนิดโดยเฉพาะสัตว์เลื้อยคลานที่เป็นสัตว์ถิ่นเดียว คือ อาศัยอยู่เฉพาะตามเขาหินปูน และถูกคุกคามจากสัมปทานเขาหินปูนเช่นเดียวกัน
ป่าเขาหินปูนที่พอจะเหลืออยู่ตามวัดต่าง ๆ ที่พอจะเป็นแหล่งอาศัยของนกจู๋เต้นและสัตว์อื่น ๆ ได้อาศัย แต่ด้วยค่านิยมในการปล่อยสัตว์เลี้ยงในบริเวณวัด สัตว์ปล่อยเหล่านี้เป็นภัยคุกคามที่ค่อนข้างร้ายแรงโดยเฉพาะแมวจรจัดต่อนกและสัตว์ป่าขนาดเล็ก ซึ่งในต่างประเทศที่มีการเก็บข้อมูลพบว่าสัตว์ท้องถิ่นถูกล่าจนเหลือจำนวนน้อยลงมากโดยแมวที่เลี้ยงแบบปล่อยนั่นเอง
อ้างอิง
- International), BirdLife International (BirdLife (2016-10-01). "IUCN Red List of Threatened Species: Turdinus crispifrons". IUCN Red List of Threatened Species.
- พันศาสตร์พันภาษา นกจู๋เต้น มาจากไหน สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2563.
- Avibase. Limestone Wren-Babbler (calcicola) สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2563.
- Birds of the Lower Northern Thailand Variable Limestone Babbler ( Gypsophila crispifrons (Blyth, 1855) ) สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2563.
- eBird Kalkdrossling สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2563.
- OKNation นกจู๋เต้นเขาหินปูน (Limestone Wren Babbler; Gypsophila crispifrons) 2020-01-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กุมภาพันธ์ 2560.
- Collar NJ & Robson, C. 2007 วงศ์ Timaliidae (Babblers) pp. 70–291 นิ้ว; del Hoyo, J., Elliott, A. & Christie, DA eds. Handbook of the Birds of the World, Vol. 12. Picathartes ถึงหัวนมและ Chickadees Lynx Edicions, Barcelona
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
nkcuetnekhahinpunnkcuetnsraburi G c calcicola cakphakhklangkhxngpraethsithysthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr stwiflm stwmiaeknsnhlngchn stwpikxndb Passeriformeswngs skul Gypsophilaspichis crispifronschuxthwinamGypsophila crispifrons 1855 nkcuetnekhahinpunthiphbthangphakhehnuxkhxngpraethsithy G c crispifrons misietha nkcuetnekhahinpun xngkvs Variable limestone babbler Greyish Limestone Babbler Limestone wren babbler chuxwithyasastr Gypsophila crispifrons epnnkinwngsnkmunrk Pellorneidae phbin praethscin law emiynma ithy aela ewiydnam thinxasytamthrrmchatikhxngnkcuetnekhahinpun mikhwamechphaaecaacngkhuxphbidechphaainpadibchunkungekhtrxnaelaekhtrxn bnethannsphthmulwithyachuxnkcuetn nacamacakkhaphsminphasaithywnlanna ᨶ ᨠ ᨧ ᨲ ᨶ nkcuetn sungxxkesiyngwa nk cu etn hmaythung nkkraoddipthukthixnukrmwithannkcuetnekhahinpun Gypsophila crispifrons mi 3 chnidyxy nkcuetnekhahinpunkaehriyng G c crispifrons kracayphnthuinekhtekhahinpunkhxngethuxkekhatanawsrikhxngithyaelaphmatxnit tngaetnkhrswrrkh kaycnburi tak aelaphakhehnux thungrthmxy ekhttanawsri rthkaehriyng rthkaya nkcuetnekhahinpunlanna G c annamensis phbinbriewnekhahinpunkhxngewiydnam law aelabangswninmnthlyunnanaelakwangsikhxngcin nkcuetnekhahinpunsraburi G c calcicola epnnkechphaathin endemic species phbechphaathicnghwdsraburiaelaekhtrxytxincnghwdiklekhiyng inekhtekhahinpunkhxngpadngphyaeyn ekhaihy echn briewnsthanihinlb xaephxmwkehlk cnghwdsraburi nkcuetnsraburimikhnadtwelkkwaaelasismthikhxthisdkwankcuetnkaehriyng G c crispifrons thixyuthangethuxkekhatanawsri aelaxacaebngxxkipepnchnidihm inchuxsamykhux Rufous Limestone Babbler Gypsophila calcicola lksnathangchiwwithyaaelaphvtikrrmnkcuetnekhahinpun misinatalethatlxdhw latw aelahang milakhxepnriwkhawdaslbkn aelakhiwsid ittachwngkhxxacmiaetmsismaedngelknxy tlxdaenwcakhnaphakthunghlngepnesnkhnmiaeknthimisinatalxxnkhlayepncud duephin khlaykbnkcuetnhangsn Streaked Wren Babbler prachakrnkcuetnekhahinpuninphakhehnuxkhxngpraethsithy mikhwamaetktangkhxngprimanriwsikhawthiibhnaaelalakhx nkcuetnekhahinpunmkmkkraoddhaxahariklphundinmkxyutamsxkhin inrxyaetkaelarxyaeykkhxnghinpun aelaimphunlang tampkticaphbhakinepnkhu kinaemlngepnxaharhlk aetkmirayngankhuntnimsungephuxkinnahwandxkimdwy echn tnthxnghlang esiyngrxngepnchudontsa thimiesiyngdngaehlmsung xu wid xu wid aelamiesiyngkhxnkhangaehbthinthixyuaelakarkracayphnthuphbidechphaainpaekhahinpunethann inthirabthungradbkhwamsungcaknathael 915 emtrniewswithyaaelakarxnurksnkcuetnekhahinpun epnnkephiyngchnidediywinpraethsithythimikhwamechphaaecaacngtxthinxasyaebbekhahinpun prachakrkhxngmncungldlngcakkarthithinxasythukthalay enuxngcakyngkhngmikarsmpthanraebidekhahinpunephuxphlitpunsiemnt epnehtuihnkthimikarkracayphnthuaekhbxyang nkcuetnekhahinpunchnidyxysraburi Rufous Limestone Babbler Gypsophila crispifrons calcicola nnthukcdepnchnidthiesiyngtxkarsuyphnthuinbychiaedngkhxng IUCN VU inekhtekhahinpunkhxngpraethsithynxkcaknkcuetnekhahinpunsraburiaelw yngmistwkhnadelkxikhlaychnidodyechphaastweluxykhlanthiepnstwthinediyw khux xasyxyuechphaatamekhahinpun aelathukkhukkhamcaksmpthanekhahinpunechnediywkn paekhahinpunthiphxcaehluxxyutamwdtang thiphxcaepnaehlngxasykhxngnkcuetnaelastwxun idxasy aetdwykhaniyminkarplxystweliynginbriewnwd stwplxyehlaniepnphykhukkhamthikhxnkhangrayaerngodyechphaaaemwcrcdtxnkaelastwpakhnadelk sungintangpraethsthimikarekbkhxmulphbwastwthxngthinthuklacnehluxcanwnnxylngmakodyaemwthieliyngaebbplxynnexngxangxingInternational BirdLife International BirdLife 2016 10 01 IUCN Red List of Threatened Species Turdinus crispifrons IUCN Red List of Threatened Species phnsastrphnphasa nkcuetn macakihn subkhnemux 27 thnwakhm 2563 Avibase Limestone Wren Babbler calcicola subkhnemux 27 thnwakhm 2563 Birds of the Lower Northern Thailand Variable Limestone Babbler Gypsophila crispifrons Blyth 1855 subkhnemux 27 thnwakhm 2563 eBird Kalkdrossling subkhnemux 27 thnwakhm 2563 OKNation nkcuetnekhahinpun Limestone Wren Babbler Gypsophila crispifrons 2020 01 23 thi ewyaebkaemchchin kumphaphnth 2560 Collar NJ amp Robson C 2007 wngs Timaliidae Babblers pp 70 291 niw del Hoyo J Elliott A amp Christie DA eds Handbook of the Birds of the World Vol 12 Picathartes thunghwnmaela Chickadees Lynx Edicions Barcelona