ธนู

ธนูและลูกธนู (อังกฤษ: Bow and arrow) จัดเป็นอาวุธระยะไกล ที่ได้รับการจารึกไว้ในประวัติศาสตร์ว่าเป็นวิวัฒนาการที่สำคัญในเกือบทุกวัฒนธรรมโบราณ โดยการยิงธนูถือเป็นศาสตร์และศิลป์อย่างหนึ่งที่ผู้ใช้ต้องใช้เวลาฝึกฝนเป็นระยะเวลานาน ปัจจุบันธนูได้ถูกพัฒนามาเพื่อใช้ในการล่าสัตว์ และเพื่อใช้ในการกีฬาเท่านั้น

ธนูคอมโพสิทสมัยใหม่

หลักการทำงานของธนู

ธนูเป็นอุปกรณ์ที่ใช้คุณสมบัติการยืดหยุ่นของวัสดุ ซึ่งอาศัยหลักการพุ่งออกไปแบบและหลักอากาศพลศาสตร์ของลูกธนู เมื่อสายธนูได้ถูกง้าง และปล่อยออกมา จะทำให้เกิดการถ่ายเทพลังงานจลน์ของวัสดุที่เกร็งเกิดเป็นแรงผลักลูกธนู

ประวัติ

ธนูไม่ได้เป็นอาวุธระยะไกลชนิดแรกที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้น มันได้ถูกพัฒนาขึ้นมาจากหนังสติ๊กและ ธนูเป็นสิ่งที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อใช้ในการล่าสัตว์และป้องกันตัวตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ โดยเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญต่อการดำรงชีพและการทหารของมนุษย์ในยุคโบราณ มีหลักฐานค้นพบหัวของลูกธนูโบราณที่ยังสภาพดีอยู่ประมาณ 64,000 ปีในทวีปแอฟริกาใต้ และมีการค้นพบ (flint) ที่ถูกพันด้ามไว้ด้วยเอ็น (Fletching) ถูกทำด้วยขนนกติดกาวและผูกติดกับลำธนูตั้งแต่ช่วงยุคหินกลาง หรือประมาณ 16,000 ปีก่อนคริสตกาล

ธนูที่เก่าแก่ที่สุดที่ยังคงสภาพดีอยู่ คือ ธนูที่ทำด้วยจากเมืองโฮล์มการ์ด (elm Holmegaard bow) ประเทศเดนมาร์ก ซึ่งคาดว่ากำเนิดในช่วง 9,000 ปีก่อนคริสตกาล ธนูชนิดนี้เป็นคันธนูไม้ที่มีประสิทธิภาพสูงที่ปัจจุบันยังคงผลิตตามรูปแบบสไตล์เมืองโฮล์มการ์ดอยู่

โครงสร้าง

ส่วนประกอบของธนู

องค์ประกอบพื้นฐานของธนูจะประกอบด้วยปีกธนูที่มีความยืดหยุ่น

ส่วนประกอบของธนูรีเคิร์ฟแบบสมัยใหม่

อุปกรณ์หลัก คันธนู (Riser) ปีกธนู (Limb) เป็นส่วนที่เพิ่มแรงดีดของลูกธนู สายธนู (Bow string) ที่จับ (Grip) ช่องมองเป้า (Sight window) ธนูสมัยใหม่จะทำช่องโค้งเพื่อให้สามารถเล็งเป้าได้ ที่พักลูกธนู (Arrow rest) ฐานพักลูกธนูขณะง้างสาย น็อก (Nock) เป็นที่ยึดลูกธนูขณะเล็งเป้า และเป็นจุดกระแทกปลายลูกธนูเมื่อเกิดแรงดีด ร่องพาดสายธนู (Center string serving) เป็นจุดสำหรับพาดนิ้วและง้างสายธนู ปลายปีกธนู (Bow Tip) มีผลต่อการสะบัดและความแม่นยำในการยิง ที่คล้องสายธนู (String nock) ศูนย์เล็ง (Sight) แท่งปรับศูนย์เล็ง (Sight bar with scale) ใช้สำหรับปรับระยะเล็งตามหลัก หมุดเล็งเป้า (Sight pin & aperture) เพื่อเพิ่มความแม่นยำ จุดยึดศูนย์เล็ง (Sight block) เพื่อไม่ให้ศูนย์เล็งเขยื่อนเมื่อปรับระยะแล้ว อุปกรณ์เสริม คลิกเกอร์ (Clicker) ที่วัดระยะปลายลูกธนูเพื่อกำหนดระยะความแม่นยำในการดึงลูกธนู ซึ่งนักกีฬาแต่ละคนจะมีการคำนวณความยาวของก้านลูกธนูที่เหมาะสำหรับตัวเอง ศูนย์ถ่วง (Stabilizer thread) เพื่อช่วยให้สามารถจับคันธนูได้นิ่งขึ้น

ส่วนประกอบของธนูแบบดั้งเดิม

คันธนู ปีกธนู สายธนู

ประเภทของธนู

ธนูแบบดั้งเดิม

ธนูประดิษฐ์ (Self Bow) เป็นธนูประดิษฐ์ในยุคแรกเริ่ม มีโครงสร้างไม่ซับซ้อน และมีขนาดเล็กสะดวกในการพกพาในพื้นที่จำกัดอย่างเช่น การล่าสัตว์ในป่า

ธนูยาว (Long Bow) เป็นธนูที่พัฒนาเพื่อใช้ในทางการทหาร โดยลักษณะของธนูส่วนปีกจะมีความยาวมากกว่าธนูสั้น เพื่อเพิ่มแรงส่งของลูกธนูให้ไกลขึ้น และเพิ่มอำนาจการทำลายล้างเพิ่มขึ้น ประเภทของธนูยาวจะแบ่งตามวัฒนธรรมต่างๆ เช่น ธนูยาวอังกฤษ, ธนูยุมิ (ธนูยาวญี่ปุ่น)

ธนูคอมโพสิท (Composite Bow) เป็นธนูที่มีส่วนประกอบของคันธนูหลายชิ้นส่วนมาประกอบเข้าด้วยกัน , และ

ทั้งนี้ธนูแบบดั้งเดิมยังมีแบบพิเศษอื่น ๆ อีกเช่น (Gak Gung) ของเกาหลีที่ทำจากเขาควาย และ (Cable-backed bow) ของชนเผ่าเอสกิโม

ธนูสมัยใหม่

(Recurve Bow) เป็นธนูสมัยใหม่ที่รูปทรงใกล้เคียงกับธนูยาวโดยมีเคล็ดลับที่ส่วนปลายปีกของธนูจะมีรูปทรงโค้งกลับเพื่อทำให้เกิดความแม่นยำในการยิงเพิ่มขึ้น และธนูสมัยใหม่จะมีอุปกรณ์เสริมต่างๆเพื่อเพิ่มความแม่นยำในการยิง

ธนูทดกำลัง (Compound Bow) เป็นธนูที่มีการพัฒนาด้วยหลักกลศาสตร์สมัยใหม่โดยการใช้รอกทดกำลัง

ลูกธนู

โครงสร้างของลูกธนู

ส่วนประกอบหลักของลูกธนูคือก้านธนู (Shaft) หัวลูกธนู (Arrow head) อยู่ตรงส่วนหน้าของลูกธนู ปีกธนูและน็อก อยู่ตรงส่วนท้ายของลูกธนู ปัจจุบันก้านธนูมักทำจากเส้นใยคาร์บอนแทนวัสดุไม้แบบดั้งเดิมเพราะให้ความตรง, น้ำหนัก และความทนทานดีกว่า ความยาวของลูกธนูแบบดั้งเดิมจะขึ้นอยู่กับประเภทของธนูในแต่ละวัฒนธรรม ความยาวของลูกธนูสมัยใหม่จะมีความยาวประมาณ 22 - 30นิ้ว

ดูเพิ่ม

• การยิงธนู (Archery)
• หน้าไม้ (Crossbows) อาวุธที่พัฒนามาจากธนู

อ้างอิง

• สมาคมกีฬายิงธนูแห่งประเทศไทย
• ชมรม Thailand Outdoor Archery(TOAC) 2012-05-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Archerythai: Guide Article 2012-03-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• BBC: Guide to Archery