ซาปาร์มูรัต นิยาซอฟ

ซาปาร์มือรัต อาตาเยวิช นือยาซอว์ (เติร์กเมน: Saparmyrat Ataýewiç Nyýazow, Cyrillic: Сапармырат Атаевич Ныязов; Saparmurat Atayevich Niyazov 19 กุมภาพันธ์ 1940 – 21 ธันวาคม 2006) หรือรู้จักในนาม ตืร์กเมนบาชือ (Türkmenbaşy / Түркменбашы; ผู้นำแห่งเติร์กเมนิสถาน) หรือ เบยิกตืร์กเมนบาชือ (Beýik Türkmenbaşy / Бейик Түркменбашы; ผู้นำผู้ยิ่งใหญ่แห่งเติร์กเมนิสถาน) เป็นนักการเมืองชาวผู้ดำรงตำแหน่งผู้นำแห่งเติร์กเมนิสถานตั้งแต่ปี 1985 ถึงปี 2006 ที่ซึ่งเขาเสียชีวิต เขาเป็นเลขาธิการคนแรกของ ตั้งแต่ปี 1985 ถึงปี 1991 และมีส่วนช่วยสนับสนุนในความพยายามรัฐประหารโซเวียต 1991 เขาปกครองประเทศเติร์กเมนิสถานเป็นเวลาอีก 15 ปี ภายหลังเติร์กเมนสิถานได้รับเอกราชจากสหภาพโซเวียตในปี 1991

ตืร์กเมนบาชือ ซาปาร์มือรัต นือยาซอว์
Saparmyrat Ataýewiç Nyýazow
นือยาซอว์เมื่อปี 1998
ประธานาธิบดีเติร์กเมนิสถาน คนที่ 1
ดำรงตำแหน่ง 2 พฤศจิกายน ค.ศ. 1990 – 21 ธันวาคม ค.ศ. 2006
นายกรัฐมนตรี	(1990–1992)
รองประธานาธิบดี	(1992–2001) กูร์บันกูลือ เบร์ดือมูฮาเมดอว์ (2001–2006)
ก่อนหน้า	ประเดิมตำแหน่ง
ถัดไป	กูร์บันกูลือ เบร์ดือมูฮาเมดอว์
คนที่ 1 ประจำคณะกรรมการกลาง
ดำรงตำแหน่ง 21 พฤศจิกายน ค.ศ. 1985 – 16 ธันวาคม ค.ศ. 1991
ก่อนหน้า
ถัดไป	ยกเลิกตำแหน่ง
สมาชิกเต็มของ
ดำรงตำแหน่ง 14 กรกฎาคม ค.ศ. 1990 – 29 สิงหาคม ค.ศ. 1991
หัวหน้า
ดำรงตำแหน่ง 27 ตุลาคม ค.ศ. 1991 – 21 ธันวาคม ค.ศ. 2006
ก่อนหน้า	ประเดิมตำแหน่ง
ถัดไป	กูร์บันกูลือ เบร์ดือมูฮาเมดอว์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ซาปาร์มือรัต อาตาเยวิช นือยาซอว์ 19 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1940(1940-02-19) กีปจัก, สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเติร์กเมน, สหภาพโซเวียต
เสียชีวิต	21 ธันวาคม ค.ศ. 2006(2006-12-21) (66 ปี) อาชกาบัต ประเทศเติร์กเมนิสถาน
ศาสนา	อิสลามซุนนี
พรรคการเมือง	(1991–2006)
การเข้าร่วม พรรคการเมืองอื่น	(1962–1991)
คู่สมรส
บุตร	อิรินา
การศึกษา
วิชาชีพ	วิศวกรไฟฟ้า

สื่อเติร์กเมนิสถานนิยมเรียกขานเขาด้วยชื่อ " ซาปาร์มือรัต ตืร์กเมนบาชือ ประธานาธิบดีแห่งเติร์กเมนิสถาน หัวหน้า" คำเรียกชื่อตนเองที่เขาแต่งตั้งให้ตนเอง ตืร์กเมนบาชือ (Türkmenbaşy) แปลว่า ประมุขแห่งเติร์กเมน อันหมายถึงตำแหน่งของเขาในฐานะผู้ก่อตั้งและประธานของ ในปี 1999 ได้ประกาศให้นือยาโซว์เป็นของเติร์กเมนิสถาน

ในสมัยการปกครองของเขา เขาเป็นเผด็จการที่เบ็ดเสร็จและข่มเหงประชานมากที่สุดคนหนึ่งของโลก เขาสร้างลัทธิบูชาตัวเขาเองและสร้างบุคลิกที่เป็นไปทั่วประเทศ เช่น การเปลี่ยนชื่อเดือนและสัปดาห์ในประเทศเติร์กเมนิสถานให้เป็นไปตามอัตชีวประวัติของเขา เขาให้การอ่าน รูห์นามา เป็นเรื่องบังคับต้องทำในโรงเรียน มหาวิทยาลัย และหน่วยงานรัฐบาล เจ้าหน้าที่รัฐใหม่จะต้องถูกทดสอบเกี่ยวกับหนังสือเล่มนี้ระหว่างการสัมภาษณ์งานและในข้อสอบ รวมถึงมีการสอบเกี่ยวกับหนังสือเล่มนี้ปรากฏในการสอบใบขับขี่ด้วย เมื่อปี 2005 เขาสั่งปิดห้องสมุดและโรงพยาบาลในพื้นที่ชนบททั้งหมดนอกเมืองหลวง อาชกาบัต ทั้ง ๆ ที่ในขณะนั้นประชากรเกินครึ่งหนึ่งของประเทศอาศัยในพื้นที่ชนบท เพื่อว่า "ถ้าใครป่วย ก็ให้เข้ามาที่อาชกาบัต" ในสมัยการปกครองของเขา เติร์กเมนสิถานมีการคาดการณ์ชีวิตต่ำที่สุดในเอเชียกลาง องค์กรสิทธิมนุษยชนจากลอนดอน รายงานว่าเงินภายใต้การควบคุมของนือยาโซว์และที่เชามีอยู่ในต่างประเทศอาจมากเกิน 3 พันล้าน US$3 ในจำนวนนี้ราว $1.8–$2.6 พันล้าน พบว่าถูกนำไปเก็บไว้ในกองทุนระหว่างประเทศของดอยช์แบงก์ในประเทศเยอรมนี

อ้างอิง

1. Наследником Туркменбаши может стать следователь московской прокуратуры (ภาษารัสเซีย). Komsomolskaya Pravda. 2006-12-22. สืบค้นเมื่อ 2006-12-22.
2. The Telegraph, "A date with destiny for Turkmen leader", 09 August, 2002
3. "Turkmenistan Fact Sheet, Government & Politics-President". Embassy of Turkmenistan. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2002-08-13. สืบค้นเมื่อ 2006-12-22.
4. BBC News, "Turkmen go back to old calendar", 24 April 2008.
5. "Rural population (% of total population): Turkmenistan". World Bank.
6. BBC News, "Turkmen leader closes hospitals", 1 March, 2005.
7. "It's a Gas: Funny Business in the Turkmen-Ukraine Gas Trade" (PDF). Global Witness Limited. April 2006. สืบค้นเมื่อ 2010-12-09.