ช องตะโก เป นช องเขาตามธรรมชาต เป นส วนหน งของเท อกเขาพนมดงร ก ในท องท จ งหว ดสระแก ว เป นเส นทางคมนาคมก นมาต งแต สม ยโบ

ช่องตะโก เป็นช่องเขาตามธรรมชาติ เป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาพนมดงรัก ในท้องที่จังหวัดสระแก้ว เป็นเส้นทางคมนาคมกันมาตั้งแต่สมัยโบราณระหว่างเขมรกับไทย ใช้เป็นเส้นทางคมนาคมเชื่อมระหว่างชุมชนที่ราบสูงในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยกับชุมชนพื้นที่ราบในเขตจังหวัดสระแก้ว ประเทศไทยและชุมชนในพื้นที่ลุ่มน้ำโตนเลสาบ ประเทศกัมพูชา จากภาพถ่ายทางอากาศ พบว่าทั้งปราสาทหนองหงส์และ ตั้งอยู่บนเส้นทางของช่องตะโก ที่มาของชื่อเรียกช่องตะโกน่าจะมาจากต้นตะโกซึ่งเป็นต้นไม้ยืนต้น

ปรากฏในหลักฐาน

ในจดหมายเหตุของโจว ต้ากวาน ราชทูตชาวจีนที่เดินทางเข้าไปในราชสำนักเขมร เมื่อ พ.ศ. 1839–1840 ได้บันทึกไว้ว่าเขมรกับไทยมีการติดต่อค้าขายกันโดยเฉพาะมีสินค้าที่มีชื่อเสียงคือผ้าไหม (จากอำเภอปักธงชัยในปัจจุบัน)

เส้นทางช่องเขาตะโก เป็นเส้นทางเดินทัพสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ปรากฏในแผนที่ระวางที่ชื่อว่า เขมรในนี้ (Khmer Nai Ni) จัดทำขึ้นในช่วงรัชกาลที่ 1–3 เส้นทางช่องตะโกในสมัยรัชกาลที่ 5 ยังใช้เป็นเส้นทางจากกรุงเทพไปสู่หัวเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เอกสารราชการได้ระบุถึงการเป็นเส้นทางการค้าที่สำคัญระหว่างภูมิภาคจนถึงกับมีข้อเสนอในการซ่อมบำรุงเมื่อ พ.ศ. 2451 เพราะมีช่องเขาที่กว้างพอให้เกวียนขนขึ้นลงได้ และสะดวกในการขนย้ายจากทางบกมาลงเรือเพื่อล่องลงมาอ่าวไทยหรือส่งเข้ากรุงเทพตามคลองต่าง ๆ

ปัจจุบัน

ในช่วงทศวรรษ 2510 ช่องตะโกได้รับการพัฒนาจากภาครัฐส่วนกลางโดยการตัดถนนเชื่อมระหว่างพื้นที่อำเภอละหานทราย (ปัจจุบันคือ อำเภอโนนดินแดง) จังหวัดบุรีรัมย์ กับอำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี (ปัจจุบันคือจังหวัดสระแก้ว) แต่การสร้างถนนก็เผชิญจากการต่อต้านของกลุ่มผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ในพื้นที่ แรงงานและเครื่องจักรที่ใช้ในการก่อสร้างถนนถูกโจมตีได้รับความเสียหาย จนในที่สุดสามารถตัดถนนได้เสร็จและได้มีการสร้างอนุสาวรีย์เราสู้ ในปี พ.ศ. 2523

ในปัจจุบันเส้นทางผ่านช่องตะโกคือ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 348 หรือ ถนนธนะวิถี เป็นเส้นทางเชื่อมระหว่างอำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ กับอำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว มีระยะทางประมาณ 143 กิโลเมตร บริเวณเขาช่องตะโกมักเกิดอุบัติเหตุเป็นประจำ มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บจำนวนมาก เพราะเป็นทางแคบทั้งช่วงขึ้นเขาและลงเขา ลักษณะถนนไม่มีไหล่ทาง คันทางแคบ ลาดชัน และคดเคี้ยว

อ้างอิง

เรือนอินทร์ หน้าพระลาน. ""ช่องตะโก" ช่องทางคมนาคมโบราณกว่า 3,000 ปี". คมชัดลึก.
พิมพ์อุมา โตสินธพ. "คลองเชื่อมกับพัฒนาการของชุมชนในลุ่มแม่น้ำบางปะกง ระหว่าง พ.ศ. 2420-2500" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 44.
"ปราสาทหนองหงส์ – ปราสาทเขาโล้น บนเส้นทาง... ช่องตะโก". พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร.
"อุบัติเหตุตายซ้ำตายซาก เขาช่องตะโก-สระแก้ว รถบรรทุกเกลือเหยื่อรายล่าสุด". ผู้จัดการออนไลน์.

[1] เรือนอินทร์ หน้าพระลาน. ""ช่องตะโก" ช่องทางคมนาคมโบราณกว่า 3,000 ปี". คมชัดลึก.

[2] พิมพ์อุมา โตสินธพ. "คลองเชื่อมกับพัฒนาการของชุมชนในลุ่มแม่น้ำบางปะกง ระหว่าง พ.ศ. 2420-2500" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 44.

[3] "ปราสาทหนองหงส์ – ปราสาทเขาโล้น บนเส้นทาง... ช่องตะโก". พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร.

[4] "อุบัติเหตุตายซ้ำตายซาก เขาช่องตะโก-สระแก้ว รถบรรทุกเกลือเหยื่อรายล่าสุด". ผู้จัดการออนไลน์.