ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ชนพื้นเมืองในทวีปอเมริกา หรือ อินเดียนแดง หรือ ชนพื้นเมืองชาวอเมริกัน (อังกฤษ: Indigenous people of the Americas หรือ Red Indian หรือ Native American) เป็นกลุ่มคนที่อาศัยในทวีปอเมริกามานานก่อนที่ชาวยุโรปจะเข้ามาอพยพย้ายถิ่นฐานมาตั้งรกราก ในอดีตได้มีสงครามเกิดขึ้นมากมายในทวีปอเมริกาเหนือและอเมริกาใต้ ในการแย่งชิงดินแดน การต่อสู้ รวมถึงการค้าที่เกิดขึ้นระหว่างชาวยุโรป กับชาวอินเดียนแดง
ประชากรทั้งหมด | |
---|---|
ประมาณ 52 ล้านคน | |
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ | |
เม็กซิโก | 14.3 ล้านคน |
เปรู | 13.8 ล้านคน |
โบลิเวีย | 6.0 ล้านคน |
กัวเตมาลา | 5.4 ล้านคน |
เอกวาดอร์ | 3.4 ล้านคน |
สหรัฐ | 2.9-5 ล้านคน |
ชิลี | 1.7 ล้านคน |
โคลอมเบีย | 1.4 ล้านคน |
แคนาดา | 1.4 ล้านคน |
บราซิล | 700,000 |
อาร์เจนตินา | 600,000 |
เวเนซุเอลา | 524,000 |
ฮอนดูรัส | 520,000 |
นิการากัว | 443,847 |
ปานามา | 204,000 |
ปารากวัย | 95,235 |
เอลซัลวาดอร์ | ~70,000 |
คอสตาริกา | ~60,000 |
กายอานา | ~60,000 |
กรีนแลนด์ | ~51,000 |
เบลีซ | ~24,501 (Maya) |
เฟรนช์เกียนา | ~19,000 |
ซูรินาม | ~12,000–24,000 |
ภาษา | |
, อังกฤษ, สเปน, โปรตุเกส, ฝรั่งเศส, ดัตช์ | |
ศาสนา | |
ศาสนาคริสต์ |
บรรพบุรุษของชนพื้นเมืองอเมริกันสมัยใหม่มาถึงทวีปอเมริกา ตั้งแต่ 15,000 ปีก่อนที่ชาวยุโรปจะค้นพบ มีการสันนิษฐานว่าอาจจะอพยพมาจากทวีปเอเชียผ่านช่องแคบเบริง โดยมีการพัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรมที่หลากหลายในเวลาต่อมา ชนพื้นเมืองอเมริกันได้รับผลกระทบอย่างมากจาก ซึ่งเริ่มต้นในปี ค.ศ. 1492 และทำให้ประชากรลดลงอย่างมากเนื่องจากโรคที่ถูกแพร่จากชาวยุโรป สงครามการยึดดินแดนและการตกเป็นทาส หลังจากการก่อตั้งของสหรัฐอเมริกาอเมริกันพื้นเมืองจำนวนมากต้องเสียชีวิตจากสงครามและเกิดสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรมส่งผลให้พวกเขายังคงได้รับความทุกข์ทรมานจากการเลือกปฏิบัตินโยบายของรัฐบาลในศตวรรษที่ 20 ตั้งแต่ทศวรรษ 1960 ขบวนการกำหนดวิถีชีวิตของชนพื้นเมืองอเมริกันส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในชีวิตของชนพื้นเมืองอเมริกัน แม้ว่ายังคงมีปัญหามากมายที่ชนพื้นเมืองอเมริกันต้องเผชิญอยู่ ปัจจุบันมีชาวอเมริกันพื้นเมืองมากกว่าห้าล้านคนในสหรัฐอเมริกา 78% ที่อาศัยอยู่นอกเขตสงวน
ในครั้งแรกเมื่อสหรัฐอเมริกาถูกก่อตั้ง ชนเผ่าพื้นเมืองอเมริกันที่อาศัยอยู่โดยทั่วไปถูกยอมรับเป็นรัฐกึ่งอิสระ โดยพวกเขาจะอาศัยอยู่ในชุมชนที่แยกต่างหากจากการตั้งถิ่นฐานของชาวอังกฤษ โดยมีรัฐบาลสหพันธรัฐลงนามในสนธิสัญญาระหว่างกันในระดับรัฐบาล จนกระทั่งเกิดพระราชบัญญัติการจัดสรรพื้นที่ของชาวอินเดียนในปี 1871 การรับรู้ในฐานะที่เป็นรัฐอิสระสิ้นสุดลง และรัฐบาลเริ่มปฏิบัติต่อพวกเขาในฐานะ "ชนชาติที่ต้องพึ่งพาประเทศ" ภายใต้กฎหมายของรัฐบาลกลาง กฎหมายฉบับนี้ยังคงให้สิทธิอำนาจอธิปไตยของชนเผ่า ด้วยเหตุผลนี้เขตสงวนอินเดียนส่วนใหญ่ (แต่ไม่ใช่ทั้งหมด) ยังคงเป็นอิสระจากกฎหมายของรัฐและการกระทำใด ๆ ของพลเมืองในเขตหล่านี้ยังขึ้นอยู่กับศาลเผ่าและกฎหมายของรัฐเท่านั้น
พระราชบัญญัติสัญชาติอินเดียนในปี 1924 ได้มอบสัญชาติสหรัฐอเมริกาให้กับชาวอเมริกันพื้นเมืองทุกคนที่เกิดในสหรัฐอเมริกาซึ่งยังไม่ได้รับ "อินเดียนไม่ต้องเสียภาษี" เป็นที่ยอมรับโดยรัฐธรรมนูญของสหรัฐอเมริกาและอนุญาตให้ประชาชนลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งระดับรัฐและสหพันธรัฐและขยายการคุ้มครองการแก้ไขรัฐธรรมนูญที่สิบสี่ให้แก่ประชาชน "ภายใต้เขตอำนาจ" ของสหรัฐอเมริกา อย่างไรก็ตามบางรัฐยังคงปฏิเสธสิทธิการออกเสียงของชนพื้นเมืองอเมริกันเป็นเวลาหลายทศวรรษ การคุ้มครองสิทธิตามกฎหมายไม่ได้บังคับใช้กับรัฐบาลชนเผ่ายกเว้นข้อกฎหมายจากพรบ.สิทธิพลเมืองอินเดียน
คำว่าอินเดียนแดงนั้น ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า Indian หรือ Native American โดยในอดีตได้ใช้คำว่า Red Indian แต่ได้เลิกใช้แล้วโดยถือว่าเป็นคำไม่สุภาพในการกล่าวถึง แบ่งออกเป็น 3 เผ่าใหญ่ ได้แก่ เผ่ามายา เผ่าแอซแทค และเผ่าอินคา
อินเดียนแดงที่มีชื่อเสียง
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- "Proyecciones de indígenas de México y de las entidades federativas 2000-2010" (PDF). Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas. 2010. สืบค้นเมื่อ 11 April 2013.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-11-05. สืบค้นเมื่อ 12 July 2011.
- . Cia.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-12-25. สืบค้นเมื่อ 23 February 2011.
- . Cia.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 23 February 2011.
- United States Census Bureau. The American Indian and Alaska Native Population: 2010
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2013-07-18. สืบค้นเมื่อ 2014-10-01.
- DANE 2005 National Census
- Canada 2011 Census [1]
- "Brazil urged to protect Indians". BBC News. 2005-03-30.
- . INDEC. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-06-11. สืบค้นเมื่อ 2013-12-03.
- http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Venezuela.pdf
- . Cia.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-05-15. สืบค้นเมื่อ 2013-12-03.
- 2005 Census
- . Cia.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-12-25. สืบค้นเมื่อ 23 February 2011.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-02-24. สืบค้นเมื่อ 2014-05-22.
- "Una comunidad indígena salvadoreña pide su reconocimiento constitucional en el país". soitu.es. สืบค้นเมื่อ 23 February 2011.
- . Cia.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-01-07. สืบค้นเมื่อ 21 December 2010.
- Lector de Google Drive. Docs.google.com. Retrieved 12 July 2013.
- The World Factbook 2020-05-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Cia.gov. Retrieved 12 July 2013.
- Redatam::CELADE, ECLAC - United Nations 2017-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Celade.cepal.org. Retrieved 12 July 2013.
- (ภาษาสเปน). April 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 August 2011.
แหล่งข้อมูลอื่น
- www.cowboythai.com
- ชนเผ่าอินเดียนแดง Abenaki 2009-07-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- คติ-คำสอน-ปรัชญาชนเผ่าอินเดียนแดง 2009-07-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ชนเผ่าอินเดียนแดง Apache 2009-07-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ชนเผ่าอินเดียนแดง Sioux 2009-07-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud chnphunemuxnginthwipxemrika hrux xinediynaedng hrux chnphunemuxngchawxemrikn xngkvs Indigenous people of the Americas hrux Red Indian hrux Native American epnklumkhnthixasyinthwipxemrikamanankxnthichawyuorpcaekhamaxphyphyaythinthanmatngrkrak inxditidmisngkhramekidkhunmakmayinthwipxemrikaehnuxaelaxemrikait inkaraeyngchingdinaedn kartxsu rwmthungkarkhathiekidkhunrahwangchawyuorp kbchawxinediynaedngchnphunemuxnginthwipxemrikaprachakrthnghmdpraman 52 lankhnphumiphakhthimiprachakrxyangminysakhy emksiok14 3 lankhn epru13 8 lankhn obliewiy6 0 lankhn kwetmala5 4 lankhn exkwadxr3 4 lankhn shrth2 9 5 lankhn chili1 7 lankhn okhlxmebiy1 4 lankhn aekhnada1 4 lankhn brasil700 000 xarecntina600 000 ewensuexla524 000 hxndurs520 000 nikarakw443 847 panama204 000 parakwy95 235 exlslwadxr 70 000 khxstarika 60 000 kayxana 60 000 krinaelnd 51 000 eblis 24 501 Maya efrnchekiyna 19 000 surinam 12 000 24 000phasa xngkvs sepn oprtueks frngess dtchsasnasasnakhristphaphwadkhxnghlakhlaykluminxemrika kxnyukhstwrrsthi 20chawxinediynaedng brrphburuskhxngchnphunemuxngxemriknsmyihmmathungthwipxemrika tngaet 15 000 pikxnthichawyuorpcakhnphb mikarsnnisthanwaxaccaxphyphmacakthwipexechiyphanchxngaekhbebring odymikarphthnakarthangsngkhmaelawthnthrrmthihlakhlayinewlatxma chnphunemuxngxemriknidrbphlkrathbxyangmakcak sungerimtninpi kh s 1492 aelathaihprachakrldlngxyangmakenuxngcakorkhthithukaephrcakchawyuorp sngkhramkaryuddinaednaelakartkepnthas hlngcakkarkxtngkhxngshrthxemrikaxemriknphunemuxngcanwnmaktxngesiychiwitcaksngkhramaelaekidsnthisyyathiimepnthrrmsngphlihphwkekhayngkhngidrbkhwamthukkhthrmancakkareluxkptibtinoybaykhxngrthbalinstwrrsthi 20 tngaetthswrrs 1960 khbwnkarkahndwithichiwitkhxngchnphunemuxngxemriknsngphlihekidkarepliynaeplnginchiwitkhxngchnphunemuxngxemrikn aemwayngkhngmipyhamakmaythichnphunemuxngxemrikntxngephchiyxyu pccubnmichawxemriknphunemuxngmakkwahalankhninshrthxemrika 78 thixasyxyunxkekhtsngwn inkhrngaerkemuxshrthxemrikathukkxtng chnephaphunemuxngxemriknthixasyxyuodythwipthukyxmrbepnrthkungxisra odyphwkekhacaxasyxyuinchumchnthiaeyktanghakcakkartngthinthankhxngchawxngkvs odymirthbalshphnthrthlngnaminsnthisyyarahwangkninradbrthbal cnkrathngekidphrarachbyytikarcdsrrphunthikhxngchawxinediyninpi 1871 karrbruinthanathiepnrthxisrasinsudlng aelarthbalerimptibtitxphwkekhainthana chnchatithitxngphungphapraeths phayitkdhmaykhxngrthbalklang kdhmaychbbniyngkhngihsiththixanacxthipitykhxngchnepha dwyehtuphlniekhtsngwnxinediynswnihy aetimichthnghmd yngkhngepnxisracakkdhmaykhxngrthaelakarkrathaid khxngphlemuxnginekhthlaniyngkhunxyukbsalephaaelakdhmaykhxngrthethann phrarachbyytisychatixinediyninpi 1924 idmxbsychatishrthxemrikaihkbchawxemriknphunemuxngthukkhnthiekidinshrthxemrikasungyngimidrb xinediynimtxngesiyphasi epnthiyxmrbodyrththrrmnuykhxngshrthxemrikaaelaxnuyatihprachachnlngkhaaennesiynginkareluxktngradbrthaelashphnthrthaelakhyaykarkhumkhrxngkaraekikhrththrrmnuythisibsiihaekprachachn phayitekhtxanac khxngshrthxemrika xyangirktambangrthyngkhngptiesthsiththikarxxkesiyngkhxngchnphunemuxngxemriknepnewlahlaythswrrs karkhumkhrxngsiththitamkdhmayimidbngkhbichkbrthbalchnephaykewnkhxkdhmaycakphrb siththiphlemuxngxinediyn khawaxinediynaedngnn inphasaxngkvsichkhawa Indian hrux Native American odyinxditidichkhawa Red Indian aetidelikichaelwodythuxwaepnkhaimsuphaphinkarklawthung aebngxxkepn 3 ephaihy idaek ephamaya ephaaexsaethkh aelaephaxinkhaxinediynaedngthimichuxesiyngophkhahxnths sittingbul xaaephchi imekhil kharbahal ecxorniomduephimxaaephchixangxing Proyecciones de indigenas de Mexico y de las entidades federativas 2000 2010 PDF Comision Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indigenas 2010 subkhnemux 11 April 2013 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 11 05 subkhnemux 12 July 2011 Cia gov khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 12 25 subkhnemux 23 February 2011 Cia gov khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2015 10 02 subkhnemux 23 February 2011 United States Census Bureau The American Indian and Alaska Native Population 2010 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2013 07 18 subkhnemux 2014 10 01 DANE 2005 National Census Canada 2011 Census 1 Brazil urged to protect Indians BBC News 2005 03 30 INDEC khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 06 11 subkhnemux 2013 12 03 http lcweb2 loc gov frd cs profiles Venezuela pdf Cia gov khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 05 15 subkhnemux 2013 12 03 2005 Census Cia gov khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 12 25 subkhnemux 23 February 2011 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2014 02 24 subkhnemux 2014 05 22 Una comunidad indigena salvadorena pide su reconocimiento constitucional en el pais soitu es subkhnemux 23 February 2011 Cia gov khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 01 07 subkhnemux 21 December 2010 Lector de Google Drive Docs google com Retrieved 12 July 2013 The World Factbook 2020 05 09 thi ewyaebkaemchchin Cia gov Retrieved 12 July 2013 Redatam CELADE ECLAC United Nations 2017 07 12 thi ewyaebkaemchchin Celade cepal org Retrieved 12 July 2013 phasasepn April 2010 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 20 August 2011 aehlngkhxmulxunwww cowboythai com chnephaxinediynaedng Abenaki 2009 07 04 thi ewyaebkaemchchin khti khasxn prchyachnephaxinediynaedng 2009 07 04 thi ewyaebkaemchchin chnephaxinediynaedng Apache 2009 07 04 thi ewyaebkaemchchin chnephaxinediynaedng Sioux 2009 07 04 thi ewyaebkaemchchinbthkhwammnusy manusywithya aelaeruxngthiekiywkhxngniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldk