ชมพูสิริน หรือ เทียนสิรินธร (ชื่อวิทยาศาสตร์: Impatiens sirindhorniae & ) เป็นพรรณไม้ในวงศ์เทียนดอกที่ค้นพบเป็นชนิดใหม่ของโลกในปี พ.ศ. 2552 เป็นพืชถิ่นเดียวพบในประเทศไทย พบเฉพาะทางภาคใต้ที่จังหวัดกระบี่และสุราษฎร์ธานี ขึ้นตามหน้าผาหินปูน ระดับความสูง 20–150 เมตร ค้นพบโดย ผู้อำนวยการ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย
ชมพูสิริน | |
---|---|
พรรณไม้เทิดพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | พืช |
เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
เคลด: | พืชดอก |
เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
เคลด: | แอสเทอริด |
อันดับ: | อันดับกุหลาบป่า |
วงศ์: | วงศ์เทียนดอก |
สกุล: | สกุลเทียนดอก Triboun & Suksathan |
สปีชีส์: | Impatiens sirindhorniae |
ชื่อทวินาม | |
Impatiens sirindhorniae Triboun & Suksathan |
ประวัติ
ชมพูสิริน สำรวจพบโดย ปราโมทย์ ไตรบุญ นักวิชาการเกษตรชำนาญการจากกรมวิชาการเกษตร และ นักพฤกษศาสตร์จากองค์การสวนพฤกษศาสตร์ และได้ขอพระบรมราชานุญาตตั้งชื่อเป็นพรรณไม้ในพระนามของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อเทิดพระเกียรติในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมายุ 55 พรรษา 2 เมษายน พ.ศ. 2553 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อเป็นภาษาไทยว่า “ชมพูสิริน”ตามสีชมพูของดอกไม้ ได้ลงพิมพ์เป็นบทความในวารสารวิชาการ Garden's Bullitin Singapore เป็นการยืนยันว่าเป็นพืชพันธุ์ใหม่ของโลก ข้อมูลที่ศึกษาและตัวอย่างอ้างอิงได้นำไปเก็บรวบรวมไว้ใน เพื่อการศึกษาด้านอนุกรมวิธานต่อไป และการค้นพบยังมีส่วนร่วมในการจัดทำข้อมูลพรรณพฤกษชาติแห่งประเทศไทยของพืชวงศ์ชาฤๅษี (Gesneriaceae) กับในสกอตแลนด์
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เป็นไม้ล้มลุก ลำต้นอวบน้ำ เกลี้ยง มีนวล ที่มีความสูงได้ถึง 50 เซนติเมตร ลำต้นมักห้อยลงจากการเกาะที่เขาหินปูน
ลักษณะของใบ ใบเรียงเวียนหนาแน่นตามปลาย รูปรีหรือรูปไข่ ยาวประมาณ 3–4 เซนติเมตร ปลายแหลม รูปลิ่มกว้าง กลม หรือคล้ายรูปหัวใจตื้น ๆ ขอบจักห่าง ๆ ปลายจักมีติ่ง มีต่อมใกล้โคนเหนือก้านใบ แผ่นใบค่อนข้างหนา เส้นแขนงใบ 3–6 เส้นในแต่ละข้าง ไม่ชัดเจน ยาวประมาณ 2–7.5 เซนติเมตร
รูปแบบการออกดอก การออกดอกออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นกระจุก 2 ดอก ตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านดอกยาว 3–6.5 เซนติเมตร ใบประดับขนาดเล็กติดใกล้โคนก้านดอก กลีบเลี้ยงมีสีเขียวอ่อน กลีบข้างมี 4 กลีบ คู่นอกเป็นรูปไข่ ยาวประมาณ 6–7 มิลลิเมตร คู่ในแบบกลม ขนาดประมาณ 2 มิลลิเมตร เป็นถุงลึก ที่โค้งเรียวยาว เว้าเป็นเดือย มีความยาวได้ถึง 6 เซนติเมตร ดอกมีสีชมพูอมม่วงอ่อน แผ่ออก กลีบปากเป็นรูปไข่กลับกว้าง มีความยาวประมาณ 2 เซนติเมตร และกว้างประมาณ 2.5 เซนติเมตร โคนมีเขา 1 คู่ ขนาดประมาณ 2 มิลลิเมตร กลีบข้างคู่นอกติดกัน แฉกลึกประมาณ 2 ใน 3 ส่วน คล้ายรูปหัวใจ ยาวประมาณ 2 เซนติเมตร กว้างประมาณ 2.5 เซนติเมตร รูปไข่กลับ มีความยาวเท่า ๆ กับ แคปซูลเต่งกลาง รูปขอบขนานและเกลี้ยง
แหล่งที่พบ
ชมพูสิรินหรือเทียนสิรินธร เป็นพืชถิ่นเดียวของไทย สามารถพบได้ที่จังหวัดกระบี่และสุราษฎร์ธานี โดยจะขึ้นตามหน้าผาเขาหินปูน ที่ความสูงถึงประมาณ 200 เมตร
ดูเพิ่ม
บรรณานุกรม
- (PDF). สาระวิทย์. สวทช. (25). เมษายน 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 17 กรกฎาคม 2016. ISSN 2286-9298.
- สุภาพร ชัยธัมมะปกรณ์ (24 เมษายน 2015). หนังสือเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โครงการพัฒนาป่าไม้ ศูนย์รักษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดจันทบุรี (หนังสือเฉลิมพระเกียรติฯ 60 พรรษา 2 เมษายน 2558).
อ้างอิง
- "พรรณไม้งามพระนามราชสกุลมหิดล ตอนที่ ๔". องค์ความรู้อุทยานหลวงราชพฤกษ์. สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน). จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 พฤษภาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2018.
- "พืชชนิดใหม่ของโลกได้รับพระราชทานชื่อ 3 ชนิด" (กฤตภาค). เดลินิวส์. No. 22859. 14 พฤษภาคม 2012. p. 28.
- "ชมพูสิริน". หอบรรณสารสนเทศ. สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. จากแหล่งเดิมเมื่อ 28 กันยายน 2020. สืบค้นเมื่อ 25 กรกฎาคม 2018.
- . สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. 5 มิถุนายน 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 ธันวาคม 2020. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2018.
- "รายชื่อพรรณไม้ ที่ตั้งชื่อตามพระนาม สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ". campus-star.com. 5 ตุลาคม 2017.
- "พรรณไม้ อันเนื่องด้วย พระนามาภิไธยในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี". สถาบันส่งเสริมและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้ สำนักงาน กศน.
- กวีศิลป์ คำวงค์ (21 มกราคม 2016). "พรรณไม้งามพระนามราชสกุลมหิดล ตอนที่ ๔". อุทยานหลวงราชพฤกษ์.
- Suksathan, P; Triboun, P (2009). "Ten new species of Impatiens (Balsaminaceae) from Thailand". Garden's Bullitin Singapore. 61 (1): 174–176. ISSN 0374-7859.
- "[Botany • 2009] new Thai Impatiens (iii) • ชมพูสิริน เทียนสิรินธร Impatiens sirindhorniae from Peninsular Thailand". Species New to Science. 23 สิงหาคม 2011.
- "ชมพูสิริน - เรื่องน่ารู้". เดลินิวส์. 29 เมษายน 2014.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
chmphusirin hrux ethiynsirinthr chuxwithyasastr Impatiens sirindhorniae amp epnphrrniminwngsethiyndxkthikhnphbepnchnidihmkhxngolkinpi ph s 2552 epnphuchthinediywphbinpraethsithy phbechphaathangphakhitthicnghwdkrabiaelasurasdrthani khuntamhnaphahinpun radbkhwamsung 20 150 emtr khnphbody phuxanwykar sthabnwicywithyasastraelaethkhonolyiaehngpraethsithychmphusirinphrrnimethidphraekiyrti smedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumarikarcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld aexsethxridxndb xndbkuhlabpawngs wngsethiyndxkskul skulethiyndxk Triboun amp Suksathanspichis Impatiens sirindhorniaechuxthwinamImpatiens sirindhorniae Triboun amp Suksathanprawtichmphusirin sarwcphbody praomthy itrbuy nkwichakarekstrchanaykarcakkrmwichakarekstr aela nkphvkssastrcakxngkhkarswnphvkssastr aelaidkhxphrabrmrachanuyattngchuxepnphrrniminphranamkhxngsmedcphraknisthathiracheca krmsmedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari ephuxethidphraekiyrtiinoxkasmhamngkhlechlimphrachnmayu 55 phrrsa 2 emsayn ph s 2553 thrngphrakrunaoprdekla phrarachthanchuxepnphasaithywa chmphusirin tamsichmphukhxngdxkim idlngphimphepnbthkhwaminwarsarwichakar Garden s Bullitin Singapore epnkaryunynwaepnphuchphnthuihmkhxngolk khxmulthisuksaaelatwxyangxangxingidnaipekbrwbrwmiwin ephuxkarsuksadanxnukrmwithantxip aelakarkhnphbyngmiswnrwminkarcdthakhxmulphrrnphvkschatiaehngpraethsithykhxngphuchwngschavisi Gesneriaceae kbinskxtaelndlksnathangphvkssastrepnimlmluk latnxwbna ekliyng minwl thimikhwamsungidthung 50 esntiemtr latnmkhxylngcakkarekaathiekhahinpun lksnakhxngib iberiyngewiynhnaaenntamplay ruprihruxrupikh yawpraman 3 4 esntiemtr playaehlm ruplimkwang klm hruxkhlayruphwictun khxbckhang playckmiting mitxmiklokhnehnuxkanib aephnibkhxnkhanghna esnaekhnngib 3 6 esninaetlakhang imchdecn yawpraman 2 7 5 esntiemtr rupaebbkarxxkdxk karxxkdxkxxkediyw hruxepnkracuk 2 dxk tamsxkibiklplayking kandxkyaw 3 6 5 esntiemtr ibpradbkhnadelktidiklokhnkandxk klibeliyngmisiekhiywxxn klibkhangmi 4 klib khunxkepnrupikh yawpraman 6 7 milliemtr khuinaebbklm khnadpraman 2 milliemtr epnthungluk thiokhngeriywyaw ewaepneduxy mikhwamyawidthung 6 esntiemtr dxkmisichmphuxmmwngxxn aephxxk klibpakepnrupikhklbkwang mikhwamyawpraman 2 esntiemtr aelakwangpraman 2 5 esntiemtr okhnmiekha 1 khu khnadpraman 2 milliemtr klibkhangkhunxktidkn aechklukpraman 2 in 3 swn khlayruphwic yawpraman 2 esntiemtr kwangpraman 2 5 esntiemtr rupikhklb mikhwamyawetha kb aekhpsuletngklang rupkhxbkhnanaelaekliyngaehlngthiphbchmphusirinhruxethiynsirinthr epnphuchthinediywkhxngithy samarthphbidthicnghwdkrabiaelasurasdrthani odycakhuntamhnaphaekhahinpun thikhwamsungthungpraman 200 emtrduephimsthaniyxyphrrnphvksaphumiphlinthr nkhrinthra rktsirin sirinthrwlli capisirinthr ixyrisbrrnanukrm PDF sarawithy swthch 25 emsayn 2015 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 17 krkdakhm 2016 ISSN 2286 9298 suphaphr chythmmapkrn 24 emsayn 2015 hnngsuxechlimphraekiyrtismedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari okhrngkarphthnapaim sunyrksakarphthnaxawkhungkraebn xnenuxngmacakphrarachdari cnghwdcnthburi hnngsuxechlimphraekiyrti 60 phrrsa 2 emsayn 2558 xangxing phrrnimngamphranamrachskulmhidl txnthi 4 xngkhkhwamruxuthyanhlwngrachphvks sthabnwicyaelaphthnaphunthisung xngkhkarmhachn cakaehlngedimemux 18 phvsphakhm 2019 subkhnemux 27 phvscikayn 2018 phuchchnidihmkhxngolkidrbphrarachthanchux 3 chnid kvtphakh edliniws No 22859 14 phvsphakhm 2012 p 28 chmphusirin hxbrrnsarsneths sankhxsmud mhawithyalyethkhonolyiphracxmeklathnburi cakaehlngedimemux 28 knyayn 2020 subkhnemux 25 krkdakhm 2018 sankngankhwamhlakhlaythangchiwphaphdanpaim krmpaim 5 mithunayn 2012 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 4 thnwakhm 2020 subkhnemux 27 phvscikayn 2018 raychuxphrrnim thitngchuxtamphranam smedcphraethphrtnrachsuda campus star com 5 tulakhm 2017 phrrnim xnenuxngdwy phranamaphiithyinsmedcphraethphrtnrachsudasyambrmrachkumari sthabnsngesrimaelaphthnanwtkrrmkareriynru sankngan ksn kwisilp khawngkh 21 mkrakhm 2016 phrrnimngamphranamrachskulmhidl txnthi 4 xuthyanhlwngrachphvks Suksathan P Triboun P 2009 Ten new species of Impatiens Balsaminaceae from Thailand Garden s Bullitin Singapore 61 1 174 176 ISSN 0374 7859 Botany 2009 new Thai Impatiens iii chmphusirin ethiynsirinthr Impatiens sirindhorniae from Peninsular Thailand Species New to Science 23 singhakhm 2011 chmphusirin eruxngnaru edliniws 29 emsayn 2014