จ้าว จื่อหยาง

จ้าว จื่อหยาง (จีนตัวย่อ: 赵紫阳; จีนตัวเต็ม: 趙紫陽; พินอิน: Zhào Zǐyáng, 17 ตุลาคม 1919 – 17 มกราคม 2005) เป็นนักการเมืองระดับสูงในสาธารณรัฐประชาชนจีน เขาเป็นนายกรัฐมนตรีจีนระหว่างปี 1980 ถึง 1987 รองประธานพรรคคอมมิวนิสต์จีนตั้งแต่ปี 1981 ถึง 1982 และเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีนตั้งแต่ปี 1987 ถึง 1989 เขาเป็นผู้รับผิดชอบการปฏิรูปการเมืองในประเทศจีนตั้งแต่ปี 1986 แต่เสียอำนาจเนื่องจากความเชื่อมโยงกับกระแสอำนาจนิยมใหม่ปฏิรูปและการสนับสนุนการประท้วงที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 1989

จ้าว จื่อหยาง
จ้าว จื่อหยาง ในปี 1985
เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน
ดำรงตำแหน่ง 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2530 – 24 มิถุนายน พ.ศ. 2532
ก่อนหน้า	เขาเอง (ในฐานะรักษาการเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน)
ถัดไป	เจียง เจ๋อหมิน
รักษาการเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน
ดำรงตำแหน่ง 15 มกราคม พ.ศ. 2530 – 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2530
ก่อนหน้า	หู เย่าปัง
ถัดไป	เขาเอง (ในฐานะเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน)
นายกรัฐมนตรีสาธารณรัฐประชาชนจีน
ดำรงตำแหน่ง 10 กันยายน พ.ศ. 2523 – 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2530
ประธานาธิบดี	หลี่ เซียนเนี่ยน
ผู้นำ	เติ้ง เสี่ยวผิง
ก่อนหน้า	ฮั่ว กั๋วเฟิง
ถัดไป	หลี่ เผิง (รักษาการ)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	17 ตุลาคม 2462 เหอหนาน สาธารณรัฐจีน
เสียชีวิต	17 มกราคม พ.ศ. 2548 (85 ปี) ปักกิ่ง ประเทศจีน
พรรคการเมือง	พรรคคอมมิวนิสต์จีน
คู่สมรส
ลายมือชื่อ

ในตำแหน่งข้าราชการรัฐบาลอาวุโส จ้าววิจารณ์นโยบายลัทธิเหมาและมีส่วนสำคัญในการนำการปฏิรูปตลาดเสรีไปปฏิบัติ เริ่มต้นในมณฑลเสฉวนและต่อมาทั่วประเทศ เขาก้าวขึ้นสู่เวทีระดับชาติเนื่องจากการสนับสนุนจากเติ้ง เสี่ยวผิงหลังการปฏิวัติวัฒนธรรม ในฐานะผู้สนับสนุนการโอนกิจการของรัฐเป็นของเอกชน การแบ่งแยกพรรคกับรัฐออกจากกัน และการปฏิรูปตลาดเสรีทั่วไป เขามุ่งใช้มาตรการต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงระบบข้าราชการประจำของจีนและต่อสู้กับการฉ้อราษฎร์บังหลวง ซึ่งเป็นประเด็นที่บั่นทอนความชอบธรรมของพรรคในคริสต์ทศวรรษ 1980 ซึ่งเลขาธิการในขณะนั้นก็มีทัศนะทำนองเดียวกันด้วย

นโยบายการปฏิรูปเศรษฐกิจและความเห็นใจนักศึกษาผู้ประท้วงระหว่างการประท้วงที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 1989 ทำให้เขาเป็นศัตรูกับสมาชิกผู้นำพรรคบางคน รวมทั้งประธานคณะกรรมการที่ปรึกษากลางในขณะนั้น เฉิน หยุน, ประธานคณะกรรมการให้คำปรึกษาการเมืองฯ หลี่ เซียนเนี่ยน, และนายกรัฐมนตรี หลี่ เผิง จ้าวยังเริ่มเสียความนิยมกับประธานคณะกรรมการทหารกลาง เติ้ง เสี่ยวผิง ด้วย ในช่วงหลังเหตุการณ์ จ้าวถูกกวาดล้างทางการเมือง และถูกจับกุมให้อยู่แต่ในบ้านพักตลอดชีวิต

เขาเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองในกรุงปักกิ่งในเดือนมกราคม 2005 อัตชีวประวัติลับของเขามีการลักลอบนำออกนอกประเทศ และตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษและภาษาจีนในปี 2009 แต่รายละเอียดชีวิตเขาถูกตรวจพิจารณาในประเทศจีน

อ้างอิง

1. Economic Reform in China by James A. Dorn, Xi Wang, Wang Xi